Thứ Hai, 6 tháng 10, 2025

KS. Ca Lê Quốc: NGÀNH SẢN XUẤT THÉP CHẤT LƯỢNG CAO VÀ NGÀNH CHẾ TẠO MÁY CÔNG CỤ Ở ĐÀI LOAN

NGÀNH SẢN XUẤT THÉP CHẤT LƯỢNG CAO VÀ NGÀNH CHẾ TẠO MÁY CÔNG CỤ Ở ĐÀI LOAN

1. Khái quát chung

Đài Loan – hòn đảo nhỏ nhưng có nền công nghiệp phát triển mạnh mẽ bậc nhất châu Á – được xem là “con rồng công nghiệp” bên cạnh Hàn Quốc, Singapore và Hồng Kông. Trong cơ cấu công nghiệp Đài Loan, ngành sản xuất thép chất lượng cao và ngành chế tạo máy công cụ là hai trụ cột quan trọng, gắn bó mật thiết, tạo nên nền tảng cho sự phát triển của các lĩnh vực cơ khí chính xác, điện tử, ô tô và công nghiệp quốc phòng.

2. Ngành sản xuất thép chất lượng cao

Ngành thép Đài Loan bắt đầu từ thập niên 1950, nhưng thực sự cất cánh vào những năm 1970–1980 khi Tập đoàn China Steel Corporation (CSC) được thành lập. CSC trở thành “xương sống” của công nghiệp thép Đài Loan, với các nhà máy hiện đại tại Cao Hùng, Đài Trung và Đài Bắc.

Đài Loan tập trung phát triển thép đặc biệt và thép dụng cụ, phục vụ cho chế tạo khuôn mẫu, máy cắt gọt kim loại, và linh kiện cơ khí chính xác. Công nghệ luyện kim tiên tiến gồm: lò hồ quang điện (EAF) kết hợp tinh luyện VD, VOD, AOD; công nghệ đúc liên tục; kiểm tra khuyết tật bằng siêu âm (UT); hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001, ISO/TS 16949.

Nhờ đó, thép Đài Loan có độ tinh khiết cao, ít tạp chất, cơ tính ổn định – có thể cạnh tranh với thép Nhật Bản, Đức trong các lĩnh vực thép khuôn, thép trục, thép không gỉ và thép chịu nhiệt.

3. Ngành chế tạo máy công cụ Đài Loan

Từ thập niên 1990, Đài Loan nổi lên như một trong năm trung tâm sản xuất máy công cụ lớn nhất thế giới, cùng với Nhật Bản, Đức, Ý và Hàn Quốc. Thành phố Đài Trung được xem là “thủ phủ máy công cụ”, nơi tập trung hàng trăm doanh nghiệp sản xuất máy tiện, máy phay CNC, trung tâm gia công, máy EDM, và robot công nghiệp.

Đặc điểm nổi bật: tính chuyên môn hóa cao, liên kết chuỗi cung ứng chặt chẽ, công nghệ CNC tiên tiến (Fanuc, Siemens, Mitsubishi), hiệu quả kinh tế cao. Hướng đi mới: tự động hóa, tích hợp IoT và AI, phát triển trung tâm gia công 5 trục, in 3D kim loại, mài siêu chính xác.

4. Mối liên kết giữa hai ngành

Ngành thép chất lượng cao và máy công cụ tại Đài Loan hỗ trợ lẫn nhau: thép chất lượng cao cung cấp nguyên liệu cho linh kiện máy chính xác (trục chính, dao cụ, bánh răng); ngành máy công cụ tạo ra thiết bị để luyện, cán và gia công thép. Hai ngành tương hỗ, giúp Đài Loan duy trì vị thế nền công nghiệp cơ khí vững mạnh, dù tài nguyên hạn chế.

5. Vai trò trong nền kinh tế

Hai ngành này đóng góp hơn 15% GDP công nghiệp của Đài Loan, xuất khẩu máy công cụ và thép sang hơn 70 quốc gia, tạo hàng trăm nghìn việc làm kỹ thuật cao.

6. So sánh giữa Đài Loan và Nga trong lĩnh vực thép và máy công cụ CNC

Đài Loan hướng đến thị trường xuất khẩu và công nghiệp chính xác, trong khi Nga tập trung phục vụ quốc phòng, năng lượng và hàng không.

- Công nghệ luyện kim: Đài Loan dùng EAF + VD/VOD, chú trọng tinh luyện; Nga vẫn chủ yếu dùng lò cao + lò chuyển.

- Sản phẩm: Đài Loan sản xuất thép khuôn, thép dụng cụ, thép hợp kim; Nga sản xuất thép kết cấu và thép chịu nhiệt.

- Máy công cụ CNC: Đài Loan nằm trong top 5 thế giới, mạnh về CNC 3-5 trục, trung tâm gia công, robot công nghiệp; Nga phát triển chậm, phụ thuộc nhập khẩu.

- Hệ thống điều khiển CNC: Đài Loan hợp tác Fanuc, Siemens; Nga có hệ NCMS nội địa nhưng độ chính xác thấp hơn.

- Xuất khẩu: Đài Loan xuất hơn 80% sản lượng; Nga chủ yếu phục vụ nội địa.

=> Đài Loan vượt trội về tự động hóa, năng suất và khả năng xuất khẩu; Nga mạnh ở thép đặc biệt và quốc phòng, nhưng yếu về cơ khí chính xác và CNC dân dụng.

7. Ta có thể nói rằng

Sức mạnh công nghiệp của Đài Loan không nằm ở tài nguyên, mà ở trí tuệ tổ chức, hệ sinh thái công nghiệp và tinh thần cải tiến không ngừng. Ngành thép chất lượng cao và máy công cụ CNC của họ là tấm gương cho các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam, nếu muốn xây dựng nền cơ khí hiện đại, tự chủ và hiệu quả.

- KS. Ca Lê Quốc -

FBK. Tuyen Ngô: Năng lực sản xuất máy CNC của Nga

Ca Lê Quốc: "HỠI ƠI NGÀNH MÁY CÔNG CỤ CỦA NƯỚC NGA THUA CẢ NƯỚC TÀU VÀ CHẮC CHẮN THUA ĐÀI LOAN. CÁI CẦN THÌ KHÔNG LÀM, CÁI GIẾT NGƯỜI THÌ CỨ LAO VÀO. LÀM GÌ CÓ CHỖ ĐƯNG CHO MỘT NƯỚC NGA CÔNG NGHỆ."

Năng lực sản xuất máy CNC của Nga

Nước TQ mới theo đường lối XHCN ra đời năm 1949, thì những năm 1950, CCCP đã viện trợ để TQ xây dựng nền móng sản xuất nhiều ngành công nghiệp trong đó không thể thiếu ngành chế tạo máy công cụ. Tận sau năm 2000 sang TQ vẫn thấy rất nhiều các máy công cụ do CCCP hoặc TQ tự sản xuất mang hơi hướng kĩ thuật của CCCP. Khái niệm “máy công cụ” mà người ngoài nghề có thể không hiểu, đó là MÁY CÁI tức là máy có thể sản xuất ra các máy khác.

Năm 1980 kinh tế TQ bắt đầu thời kỳ mới còn CCCP loay hoay vật lộn với cơ chế cũ để rồi tan rã 10 năm sau đó. Kể từ đó, cỗ máy công nghiệp khổng lồ CCCP bị phân mảnh. Các chuỗi cung ứng và hệ thống R&D bị gián đoạn, mất định hướng. Nước Nga hậu CCCP qua nhiều thế hệ từ 1917 đã mất bản năng kinh tế thị trường, nên chọn con đường dễ nhất là tập trung vào khai thác và xuất khẩu tài nguyên. Ngành công nghiệp chế tạo không thể tự phát triển trong quan hệ cung cầu mới mẻ. Tư duy có tiền thì nhập về dùng, vừa nhanh vừa tốt.

Con đường của TQ lại khác. Thế hệ với dòng máu kinh doanh của người TQ sau 30 năm (từ 1949) vẫn chảy trong huyết quản. Họ không ngại những người khổng lồ ở mọi lĩnh vực trên thế giới. Con đường đầu tư mạnh mẽ vào năng lực chế tạo của Đức, Nhật, Hàn thế nào thì TQ cũng có thể đi như thế. Nga không có thị trường đủ lớn, thì TQ có thị trường nội địa khổng lồ. Người TQ nhìn nước ngoài làm mục tiêu chứ không vọng ngoại. Giờ thì thị trường máy CNC toàn cầu khoảng 80-100 tỷ USD thì TQ chiếm hơn 1/3. TQ chấp nhận còn thua kém ở tầm trung và cao cấp nhưng họ ưu thế không chỉ ở tầm trung bình mà còn ở phân khúc các máy khổng lồ với giá cả không có đối thủ. 

Nếu máy công cụ thông thường trong thế kỷ 20 chỉ là cỗ máy cơ bắp thì máy CNC là cỗ máy thông minh không lệ thuộc vào sự khéo léo của con người. Động cơ servo, trục chính và CNC controller là linh hồn của máy CNC. Trong khi TQ đầu tư để làm chủ các lĩnh vực này thì ở Nga gần như là con số 0. Kể cả Nga có đầu tư để làm ra thì các nhà máy sản xuất máy công cụ của Nga cũng không mạo hiểm dùng. Kết quả là bài toán “con gà và quả trứng” không cho ra đáp án mong muốn.

Trước khi bị cấm vận thì Nga có thể tiếp cận động cơ servo & hệ điều khiển của Siemens, Bosch Rexroth (Đức), trục chính từ các nhà sản xuất Đức (như GMN, Fischer), Ý, Nhật (Fanuc, Mitsubishi Electric). TQ cùng Đài Loan là lựa chọn có giá cạnh tranh, dù chất lượng không phải ở đẳng cấp cao nhất. Khi bị cấm vận thì TQ trở thành nguồn cung duy nhất. Có thể nói giờ thì ngành máy công cụ và tự động hóa của Nga dựa hết vào nguồn động cơ servo, trục chính và hệ điều khiển từ TQ.

Vào những năm 1980 ít ai tưởng tượng công nghiệp chế tạo máy như của CCCP trước kia mà lại bị đứt gãy, đổ vỡ. Cuộc sống không thể không có máy móc. Nga một mặt nhập khẩu đáp ứng nhu cầu, nhưng những người theo đuổi chế tạo máy công cụ vẫn còn. Cấm vận lại là cơ hội để Nga nghĩ về hào quang quá khứ CCCP và vấn đề tự lực, tự chủ. Thế nhưng khi đầu vào giá rẻ từ TQ nhanh chóng lấp đầy nhu cầu thì cánh cửa phát triển lại trở nên bị thu hẹp. 

Năm 2024, theo Cơ quan Thống kê Liên bang Nga thì Nga chỉ sản xuất được 1.230 máy CNC trong tổng số 11.400 máy cắt kim loại. Cũng năm này Nga nhập khẩu 45.800 máy công cụ, trong đó khoảng 35.000 là máy TQ (rẻ hơn châu Âu khoảng 30-40%). Số lượng máy CNC nhập khẩu có thể gấp 10-20 lần số Nga sản xuất. Trong khi đó năm 2024 TQ sản xuất khoảng 700 nghìn máy cắt kim loại với hơn một nửa là máy CNC. Nếu tính tất cả các loại máy công cụ thì có thể hơn 1 triệu chiếc.

Nói về những hạn chế của Nga thì không khỏi có ý kiến cho rằng sao lại có thể hạ thấp Nga, nào là họ có những lĩnh vực mũi nhọn vô đối như vũ trụ, tên lửa, hạt nhân, tàu ngầm. Nhìn vào những thành tựu như thế (phần nhiều kế thừa quá khứ CCCP) thì khen họ thế là còn ít, nên đánh giá họ thật cao hơn nữa. Thế nhưng những sự thật trần trụi về khả năng làm ra những thứ mà người bình thường không mấy khi biết đến như vòng bi, trục chính, động cơ servo nó lại cho thấy sức mạnh thật sự của nền công nghiệp chế tạo máy ở nước Nga ngày nay. 

(Hình: máy CNC của Nga)

Chủ Nhật, 5 tháng 10, 2025

Nguyễn Cảnh Bình: 🇯🇵 Nghệ thuật của sự cân bằng: thỏa hiệp và những nét tinh tế trong việc bố trí nhân sự và nội các dưới thời Takaichi – Asō.

 🇯🇵 Nghệ thuật của sự cân bằng: thỏa hiệp và những nét tinh tế trong việc bố trí nhân sự và nội các dưới thời Takaichi – Asō.

“Nếu không hiểu được những quy tắc tinh tế và ngầm định trong chính trị Nhật Bản, ta sẽ chẳng bao giờ thấy được những dòng chảy ngầm thật sự quyết định vận mệnh của Tokyo.”

I. Bí mật lâu đời trong nền chính trị Nhật

Bề ngoài, Nhật Bản trông như một nền dân chủ ổn định – một quốc gia mà Đảng Dân chủ Tự do (LDP) nắm quyền gần như suốt 8 thập kỷ kể từ sau Thế chiến II. Nhưng ẩn sâu bên trong, chính trị Nhật không hề đơn giản là chuyện “một đảng thống trị”.

Thực chất, LDP gồm nhiều đảng nhỏ tồn tại bên trong một đảng lớn, một đế chế của các phe phái (factions) – nơi mỗi phe là một tiểu quốc, có lãnh chúa, có ngân khố, có mạng lưới trung thành riêng, có tuyên ngôn và thủ lĩnh riêng..

Đó chính là nguyên tắc nền tảng của quyền lực Nhật Bản hiện đại: "Giữ thăng bằng bằng thỏa hiệp, duy trì ổn định bằng phân quyền trong cùng một đảng.”

Nếu không hiểu điều đó, ta sẽ không bao giờ lí giải được vì sao Tokyo có thể thay Thủ tướng liên tục mà không hề mất ổn định, và vì sao ngay cả trong một đảng duy nhất, người ta vẫn phải ‘đàm phán quyền lực’ tinh tế giống như trong một quốc hội thu nhỏ.

II. Khoảnh khắc mới trong lịch sử: sự trỗi dậy của Takaichi

Tháng Mười năm 2025, Nhật Bản chứng kiến một cột mốc chưa từng có: Sanae Takaichi – người phụ nữ đầu tiên trong lịch sử hiện đại – trở thành Chủ tịch LDP và chuẩn bị bước vào Phủ Thủ tướng.

Với người dân Nhật, đó là biểu tượng của đổi mới, của nữ quyền, của một Nhật Bản đang mở cửa với thời đại. Nhưng với giới chính trị, họ hiểu rằng phía sau bước ngoặt lịch sử ấy là bàn tay của một người – Tarō Asō, một bố già hậu trường, 1 King Maker như chúng ta vẫn thường gọi. 

Asō – tháng 9/2025 vừa tròn 85 tuổi, người từng làm Thủ tướng, từng giữ Bộ Tài chính suốt gần một thập kỷ – là chiến binh già lão luyện của nền chính trị LDP, Người nắm trong tay mạng lưới phe Shikōkai và mối quan hệ đan xen khắp các tầng quyền lực. Vừa có tiền (nhà giàu, tạo dựng tài sản tốt, có thói quen ăn uống sang trọng, xuất thân của gia đình giàu có dòng dõi kết hợp với sự khôn ngoan cả về tài chính và chính trị, Aso là con sói già của LDP Nhật Bản, (khá giống một nhân vật, một chính trị gia lão luyện ở Việt Nam mà có lẽ nhiều người biết)

Khi Takaichi thắng cử, số phiếu bầu cho bà ở vòng hai vọt lên đáng ngạc nhiên, ngay cả người trong cuộc cũng bất ngờ, nhưng những tay chơi sành sỏi ở chính trường nói nhỏ với nhau: "Đó là chiến thắng của cả hai. Một người lên mặt trời, một người giữ mặt trăng.” Lên mặt trời đó là Takaichi. Người giữ mặt trăng đó là Aso!

III. Nghệ thuật thoả hiệp nội các Nhật Bản 10/2025: bài học về quyền lực mềm trong đảng LDP.

Sau chiến thắng của bà Takaichi, việc đầu tiên không phải là ăn mừng – mà là xếp người - xếp "người nhà" vào nội các, và cả vào cơ cấu tổ chức vận hành của đảng LDP (kiểu như sắp xếp các ghế bộ trưởng, và cả sắp xếp các ghế trưởng ban chiến lược, trưởng ban tổ chức, chánh văn phòng TW đảng, trưởng ban tài chính.. vậy) 

Chính phủ Nhật không được hình thành bởi một người, mà bởi một chuỗi thỏa hiệp giữa các phe. Vì thế, trong những cuộc họp kín ở Nagata-chō, Asō bắt đầu vẽ bản đồ quyền lực:

- Bộ Tài chính – “trái tim ngân khố” – phải là người của ông, để giữ kỷ luật chi tiêu.

- Tổng thư ký Đảng – “người điều hành bộ máy” – cũng phải do phe thân Asō nắm, để kiểm soát quỹ vận động.

- Bộ Quốc phòng và Chính sách – nhường cho phe bảo thủ của Abe, giữ hình ảnh mạnh mẽ với cử tri.

- Một vài gương mặt trẻ – như Shinjiro Koizumi (Thái tử Đảng) – được đưa vào nội các để thổi luồng gió mới.

Và Takaichi đồng ý tất cả. Tất cả mọi người đều chiến thắng, đấy là nguyên tắc của bà. Bà biết, một chính phủ chỉ tồn tại khi tất cả phe cùng có phần trong nó. Chính phủ Nhật vì thế không phải là “chính phủ của người thắng cuộc”, mà là chính phủ của những người đồng ý cùng ngồi lại và chia sẻ trách nhiệm, có lẽ chia sẻ cả quyền lợi..

Đó là nguyên tắc căn bản của mô hình chính trị Nhật: "Cai trị không phải bằng quyền lực tuyệt đối, mà bằng sự đồng thuận được dệt bằng kỷ luật và tín nhiệm.”

IV. Tarō Asō – người cầm lái trong bóng tối

Nếu Takaichi là khuôn mặt trước ống kính, thì Asō là bàn tay sau rèm. Ông không cần ngồi vào ghế Thủ tướng nữa – ông cần sự cân bằng. Khi Takaichi muốn tăng chi tiêu để kích thích kinh tế, Asō nhắc: "Một đồng tiền in ra là một lời hứa với thế hệ sau.” Takaichi cũng quá hiểu, nên mời Aso vào chiếc ghế Phó chủ tịch đảng LDP. Và chỉ riêng việc ông nhận lời ngồi vào ghế phó chủ tịch đảng, thì ai cũng hiểu rằng bà Takaichi giành phiếu là nhờ ai..

Khi phe trẻ muốn thử chính sách mới, ông cười khẽ: "Chính trị là trò chơi của thời gian – không phải tốc độ.”

Ông để mọi người tranh luận, đôi khi im lặng rất lâu – đủ để người khác tự hiểu điều ông nghĩ. Chính trong sự im lặng đó, quyền lực thật sự của Asō hiện ra: không ồn ào, không mệnh lệnh, mà là sự công nhận tự nhiên của tất cả các phe rằng ông là người giữ nhịp.

V. Một chính phủ được xây bằng thỏa hiệp, không phải đối đầu hay tranh giành.

Nội các Takaichi không phải là một chính phủ thống nhất theo kiểu phương Tây, mà là một mạng lưới đa tâm quyền lực: (i) Mỗi bộ trưởng là đại diện cho một phe, (ii) mỗi quyết định lớn đều được thương lượng trước khi công bố, (iii) và mỗi chính sách đều phản ánh một điểm cân bằng giữa rủi ro và lợi ích.

Nhìn từ ngoài, người ta có thể cho rằng đó là “chậm chạp”. Nhưng thật ra, đó chính là sự ổn định bền vững nhất mà một nền chính trị có thể đạt được –

bởi vì mọi quyết định lớn đều đi qua quá trình “đồng thuận hoá quyền lực” (consensus politics), không ai bị bỏ lại.

Đó là bí quyết để LDP tồn tại suốt gần 70 năm: Không phải vì họ mạnh nhất, mà vì họ biết chia sẻ quyền lực trong chính nội bộ của mình.

VI. Hình mẫu cho thế giới hiện đại

Ngày nay, khi nhiều quốc gia đang loay hoay giữa đa đảng rối loạn và độc đảng độc đoán, mô hình Nhật Bản – “một đảng, nhiều phe, nhiều thỏa hiệp” – trở thành một hình mẫu hiếm hoi của sự cân bằng hiện đại.

Ở đó, chính phủ không được xây bằng chiến thắng, mà bằng sự chấp nhận.

Mỗi lãnh đạo mới không phải là người xoá đi quá khứ, mà là người tái cấu trúc nó để tiếp tục sống.

Takaichi hiểu điều đó. Bà không phải người phá vỡ trật tự cũ, mà là người học cách đi trong nó mà vẫn tạo dấu ấn riêng. Asō, với kinh nghiệm và tài năng thỏa hiệp, trở thành người bảo vệ cho cả hệ thống, đảm bảo rằng “dòng máu chính trị Nhật” vẫn chảy đều qua từng thế hệ.

VII. Kết: Nghệ thuật của sự cân bằng

Có lẽ, chính trị Nhật Bản không hấp dẫn bằng những màn hùng biện rực lửa hay những cải cách ồn ào. Nhưng trong sự yên ả của Nagata-chō, giữa những cuộc họp đầy nghi thức, ẩn chứa một nghệ thuật lãnh đạo mà thế giới hiếm nơi nào hiểu được:

Nghệ thuật giữ cân bằng giữa quyền lực và sự đồng thuận. Nếu ở Việt Nam, đó là sự cân bằng giữa các miền, và cụ thể hơn là giữa các tỉnh. Không chỉ vậy còn là sự cân bằng giữa các nhóm quân đội, công an, và các lực lượng khác.. Thì ở Nhật cũng hệt như vậy.

Chính phủ mới của Nhật Bản sẽ là nơi mà Takaichi – biểu tượng của thời đại mới – đứng ở phía trước, và "Bố Già" Asō – tượng đài của truyền thống – vẫn lặng lẽ đứng phía sau, cùng nhau vận hành một hệ thống tưởng chừng cũ kỹ, nhưng lại vẫn đang trình diễn cho thế giới bài học về sự tinh tế của quyền lực hiện đại.

Nguyễn Cảnh Bình 

5/10/2025

Ảnh: Nội các Abe, bà Takaichi đứng giữa ông Abe và Aso...

Bùi Quang Minh: BÓNG DÁNG CHỊ HAI

- Bùi Quang Minh -

Năm 1975, Tíα chen chúc giữα dòng người lên trực thăng di tản. Nghĩ sαo … không đành đoạn … tíα nhảy xuống trở lại … !!! Năm đó Chị 2 củα Má Lớn còn ẵm ngửα trên tαy. Cả nhà quyết định “sinh rα ở đâu – nằm lại tại đó”.

Bắt đầu 1 cuộc sống mới !

Má Lớn nắm tαy Má Nhỏ, hαi chị em cùng “lăn rα” vỉα hè để hoà mình và chấρ nhận những cái mới. Bán đồ chợ trời, làm đủ mọi nghề. Chỉ mong kiếm đủ được tiền để nuôi sống giα đình.

Mà cũng thiệt lạ. Tíα “quα lại” giữα 2 Má mà họ không ghen – không lồng lộn. Có lúc hỏi chuyện thì 2 Má cười móm mém :

– … chuyện mấy chục năm rồi … nhắc làm gì nữα ….

Lần lượt các “αnh em” củα chúng tôi rα đời.

Thời thế nổi trôi. Con người rồi cũng ρhải già đi. Tíα đi trước, rồi Má Lớn cũng bỏ cả nhà mà đi …..

Chị 2 lớn về ở với Má Nhỏ và tụi tui. Má Lớn chỉ có ᵭộc nhất đứα con là Chị. Nên từ nhỏ Hαi đã tự lậρ. Thái thân chuối cho heo ăn. Nấu cơm, kho thịt , vá quần chằng áo. Đủ cả…. Trưα nào Hαi cũng thαy Má Nhỏ tắm cho cả bầy heo “lúc nhúc” là tụi tui !

Có bận Má Nhỏ ҳάch giỏ đi buôn ở Chợ Cầu Ông Lãnh. Ở nhà Hαi vừα đút cơm Anh Tư, vừα đưα võng cho thằng Út ngủ. Bất giác có con mèo hoαng đi lổn ngổn trên mái ngói. Nó đạρ ρhải 1 miếng “chết hồ”.

Sức nặng làm miếng ngói bự chảng rớt xuống ngαy chỗ Út nằm. Không kịρ nghĩ … Hαi đưα đầu che cho Út. Vậy là kể từ lúc đó Hαi trở thành người 7 tỉnh 3 mê……….

Năm 1990,�Đất nước mở cửα. Nhiều cái mới du nhậρ. Nhiều sự xáo trộn kịch liệt đã diễn rα. Và trong giα đình này cũng xảy rα 1 chuyện như thế !

Một bữα, Hαi ҳάch giỏ đi chợ. Bận về lại “lớ ngớ” thế nào, không về thẳng nhà mà đi đâu mất. Chiều về thì Hαi quần áo tả tơi. Má Nhỏ hớt hải dắt Hαi vào nhà tắm kiểm trα. Và năm đó Hαi … đã lên chức Mẹ …

Hỏi gì Hαi cũng không nói, chỉ ư ư ư rồi chỉ trỏ lung tung. Không cười, cũng chẳng khóc. Phải mất gần nửα tháng sαu, Hαi mới hoàn hồn lại được ! Lậρ tức, cả nhà họρ bàn để “giải quyết” giọt мάu trong bụng củα Hαi. Ai cũng tán đồng việc bố nó, vì nó còn rất nhỏ, vì kinh tế giα đình không thể cάпg đáng thêm nữα ……

Chỉ có Má và thằng Út là kịch liệt ρhản đối. Má thì ôm Hαi khóc tức tưởi. Thằng Út thì giαng tαy chắn trước mặt Hαi rồi nói :

– … ngày đó Hαi cứu Út một mạпg … bi giờ Út sẽ nuôi Hαi đến già … đến chết… !

Thần thức Hαi trở về, nhậρ lại vào ҳάc. Quá đỗi bất ngờ. Hαi ôm bụng đứng dậy dõng dạc :

 nó là giọt мάu củα Hαi … sống chết gì Hαi cũng sẽ giữ nó …

Nói là làm. Hαi ҳάch cói, nhét đồ vào, rồi qùγ xuống “lạy Má” 3 lạy. Ôm thằng Út thật chặt. Rồi Hαi bỏ nhà đi ! Cũng chính vì vậy, mà thằng Út nó giận cả nhà gần chục năm hơn….

Năm 2019,�Thượng Thọ 90 củα Má. Mấy αnh em trong nhà αi cũng công thành dαnh toại. 3 Bác Sỹ, 2 Kỹ Sư, 1 Nhà Báo, đủ cả …. ! Nhân ngày vui củα Má. Mấy đứα xúm đùm lại họρ bàn tổ chức Đại Tiệc cho Má. Anh Hαi ρhát biểu :

– … tụi mày để Anh … mình Anh bαo hết …

– … í … đâu có được Anh … tụi này cũng là con Má đẻ rα mà …

Má lặng lẽ bỏ rα mái hiên, nhìn về ρhíα đầu ngõ mà lòng buồn vời vợi…

Đêm đó,�Khách khứα kéo đến đông nườm nượρ, họ đến vì xã giαo, vì địα vị củα các con Má. Chứ có biết Má là αi đâu. Mấy Tấm Khánh bằng vàng được người tα hì hục khiêng vào.

Má cũng vui….. Vì con Má được nhiều người trọng vọng. Nhưng được nửα tiệc thì Má đi đâu mất tiêu…

Cả nhà túα rα đi tìm khắρ nơi. Không αi thấy Má ở đâu. Cuối cùng thằng Út lên tiếng :

– … hαy Má về nhà …… ?

Cả bọn lũ lượt kéo nhαu về nhà. Đậρ vào mắt mọi người, ở dưới bếρ, Má cầm đũα gắρ mấy miếng Cơm Dừα Già kho mặn – bên cạnh là tô cαnh rαu tậρ tành (dưα chuột, mướρ, khổ quα dại, mồng tơi) trộn chung lại với nhαu.

Còn … còn … còn Hαi thì đαng ngồi qùγ dưới chân Má (cười cười mếu mếu) bóρ bóρ chân cho Má ….

Thấy nhóm người hùng hổ sấn tới. Hαi co rúm người lại và thαnh minh.

– … Hαi … Hαi … Hαi xin lỗi … sαnh nhựt Má … Hαi không có gì tặng …

– … Hαi … Hαi … Hαi đi liền … con … con đi nghen Má …(Hαi luống cuống)

Má nói :

– … tụi con đừng lα Hαi … mấy bữα trước nó lại thăm … Má nói Má thèm mấy món ngày nhà mình còn nghèo … nên nó mới nấu cho Má ăn ….

Hαi cúi gằm mặt ….. Mấy ngón chân bấu chặt xuống đôi déρ Tổ Ong vàng đục rách quαi. Thằng Út nhào lại ôm Hαi khóc nức nở.

Cũng chính món đơn giản này mà Hαi đã thαy Má nuôi chúng lớn lên từng ngày. Hαi đút ăn, Hαi rửα đít, Hαi ru ngủ, Hαi chơi với từng đứα. Hαi là Chị, Hαi là Bạn, Hαi là cả Má. Vậy mà…

khi Hαi gặρ пα̣п cả nhà đã đẩy Hαi rα ngoài đường …

Một cậu trαi trẻ, ăn mặc giản dị nhưng sạch sẽ chạy từ bên ngoài cửα vào. Giαng cάпh tαy chắc chắn che chở cho Hαi và hét lớn :

– … không αi được ᵭάпҺ Mẹ tôi …

Thằng Út nhỏ cҺếϮ điếng. Đây chính là hình ảnh củα nó bảo vệ Hαi mấy mươi năm trước mà. Bất giác nó rùng mình khi mấy thấy mấy Anh Chị củα nó đαng ăn vận áo Vest – Đồ Tây … lũ lượt nhìn nhαu rồi… qùγ xuống … chắρ tαy vái lạy Chị Hαi :

– … Hαi ơi … tụi em sαi rồi …

– … tụi em là những đứα bất hiếu …

– … Hαi cũng như Má … Hαi về ở với tụi em nghen Hαi …

Hαi không nói gì. Chỉ đứng khóc tức tưởi… Hαi cảm động, Hαi sợ hãi, hαy Hαi như thế nào khác ….. ?

Không quαn trọng. Mà quαn trọng là năm đó, Má tụi tui đã đón một tuổi 90 thiệt vui. Nhìn nhận lại đứα cháu trαi ngoαn ngoãn. Có Hαi về, cả nhà lại xum hợρ như những ngày xưα thơ dại …

Sài Gòn,�Còn ở lại trong tim…

BÓNG DÁNG CHỊ HAI

Guy de Maupassant: TRÊN XE LỬA 🚂

Guy de Maupassant (1850-1893) là một nhà văn danh tiếng của Pháp, chuyên viết truyện ngắn. Ông tập sự viết văn với văn hào Gustave Flaubert, một người bà con xa của ông. Chính Gustave Flaubert dạy cho Maupassant biết rằng thiên tài chỉ là một sự làm việc kiên nhẫn lâu dài.

Truyện ngắn dưới đây dịch từ nguyên tác có tên là Idylle của ông – có nghĩa là: Một Truyện Dâm Mà Không Dâm.

                 TRÊN XE LỬA 🚂

        Tác Giả: Guy de Maupassant

         Nguyễn Vạn Lý phỏng dịch

Xe lửa vừa rời Genoa trên đường đi Marseilles, chạy theo một con đường dài dọc bờ biển, lướt đi giữa biển và núi như một con rắn bằng sắt, bò bên trên những bãi cát vàng viền những đợt sóng bạc đầu, và bất thình lình lao xuống những đường hầm đen ngòm giống như một con thú chui vào hang.

Trong toa xe lửa cuối cùng, một người đàn bà mập mạp và một thanh niên ngồi đối diện nhau, không nói một lời, nhưng thỉnh thoảng liếc nhìn nhau. Nàng vào khoảng hai mươi lăm tuổi và ngồi cạnh cửa, nhìn ra cảnh vật bên ngoài. Đây là một người đàn bà nhà quê chắc nịch của vùng Piedmont, mắt đen, ngực to và hai má căng tròn. Nàng đẩy vài cái bao vào dưới ghế ngồi bằng gỗ, và ôm một cái rổ trên đầu gối.

Người thanh niên khoảng hai mươi tuổi. Chàng gầy gò và da rám nắng, với nước da ngăm đen vì làm việc ngoài đồng dưới ánh mặt trời thiêu đốt. Bên cạnh chàng, buộc trong một tấm khăn là tất cả tài sản của chàng: một đôi giầy, một áo sơ mi, một chiếc quần đùi và một áo jacket. Bên dưới chỗ ngồi, chàng giấu một cái cuốc và một cái xẻng cùng với một đoạn giây thừng. Chàng đang đi Pháp tìm việc làm.

Mặt trời lên cao tuôn lửa xuống bờ biển. Lúc ấy là vào cuối tháng Năm, và mùi hương thơm ngát phảng phất vào toa xe lửa qua những cửa sổ mở. Những vườn chanh và cam đang nở hoa, bốc lên bầu trời bình yên mùi hương ngọt ngào, nồng nàn và khó chịu, hoà lẫn với những bông hồng mọc chen chúc dọc đường rầy, trong vườn của những nhà giầu có, tại cửa những mái tranh xiêu vẹo, và cũng cả ngoài đồng nữa.

Có quá nhiều hoa hồng dọc bờ biển này! Hoa tràn ngập cả vùng với hương thơm nhẹ nhàng nhưng nồng nàn, và thay đổi không khí thành một mùi hương thơm dịu, một cái gì ngon hơn rượu vang và cũng không kém say sưa.

Xe lửa chạy chậm chạp, như thể muốn nán lại cái khu vườn lộng lẫy này. Nó cứ tiếp tục ngừng lại tại những nhà ga nhỏ, trước một vài căn nhà trắng, rồi lại tiếp tục chạy theo một tốc độ nhàn nhã, sau khi buông ra một hồi còi dài. Không có khách lên xe. Như thể là cả thế giới đang ngái ngủ, bất đắc dĩ phải đi bất cứ đâu vào cái buổi sáng mùa xuân nồng ấm ấy.

Thỉnh thoảng người đàn bà mập mạp nhắm mắt lại, và chỉ bất thình lình mở ra bất cứ lúc nào nàng cảm thấy cái rổ tuột khỏi đùi nàng. Nàng nắm cái rổ lại, nhìn ra ngoài cửa sổ vài phút, rồi lại ngủ gà ngủ gật. Những giọt mồ hôi đọng trên trán nàng, và nàng thở khó khăn, như thể đang bị một cơn co thắt đau đớn.

Người thanh niên gục đầu xuống ngực và ngủ say sưa như một người nhà quê.

Bỗng nhiên ngay lúc xe lửa rời một nhà ga nhỏ, người đàn bà nhà quê dường như thức giấc; nàng mở cái rổ và lấy ra một khoanh bánh mì, một vài trứng luộc, một chai rượu vang và một vài trái mận chín đỏ. Rồi nàng bắt đầu ăn.

Người đàn ông cũng bị đánh thức dậy bất thình lình và nhìn nàng ăn, theo dõi những miếng đồ ăn di chuyển từ đầu gối lên môi nàng. Chàng ngồi đó, má hõm xuống, hai tay khoanh lại, mặt trịnh trọng, đôi môi mím chặt.

Người đàn bà ăn như một người háu ăn, thỉnh thoảng làm một nốc rượu để nuốt trôi món trứng, và thỉnh thoảng ngừng lại để thở.

Nàng ăn hết mọi thứ, bánh mì, trứng, mận và rượu vang. Ngay khi người đàn bà ăn xong, người đàn ông lại nhắm mắt lại. Rồi cảm thấy khó chịu, người đàn bà nới lỏng chiếc áo của nàng, và người đàn ông bỗng nhìn lại nàng.

Nàng không để ý và cứ cởi khuy áo ra. Đôi vú quá to của nàng làm căng vải đến nỗi khi khe áo hở rộng ra, nó phô bày một chút vải trắng và da thịt giữa hai vú nàng.

Khi cảm thấy dễ chịu hơn nữa, người đàn bà nhà quê nói bằng tiếng Ý, “Trời nóng đến không thể thở được.”

Chàng thanh niên trả lời bằng cùng một ngôn ngữ và cách phát âm, “Thời tiết này rất tốt để đi đó đây.”

Nàng hỏi, “Ông cũng từ Piedmont?”

“Tôi quê Asti.”

“Còn tôi quê Casale.”

Họ là người cùng một vùng. Họ bắt đầu nói chuyện.

Họ trao đổi những nhận xét dài và thông thường, mà người lao động thường nhắc đi nhắc lại, và cũng đủ cho trí óc chậm chạp và giới hạn của họ. Họ nói về quê nhà và nhận thấy họ cùng quen một số người. Họ gọi tên và trở nên thân mật hơn mỗi khi họ khám phá ra một người mà cả hai cùng biết. Những lời nói mau lẹ với âm vang ở cuối câu và âm điệu của tiếng Ý tuôn ra từ môi họ.

Rồi họ nói về chính họ. Nàng có chồng và đã có ba con nàng gửi lại cho em gái nuôi, vì nàng vừa tìm được việc làm vú em cho một bà người Pháp tại Marseilles.

Về phần chàng, chàng cũng đi tìm việc. Chàng nghe nói có thể kiếm được việc làm cũng tại Marseilles, vì người ta đang xây cất nhiều tại đó.

Rồi họ lại im lặng.

Hơi nóng thực là khủng khiếp đè xuống mái xe lửa. Một đám mây bụi bốc lên đằng sau xe lửa, và bay vào qua cửa sổ; mùi hương của hoa hồng hoa cam trở nên nồng nàn hơn, nặng nề và thấm nhập hơn.

Hai du khách cùng ngủ trở lại.

Họ cùng mở mắt ra, hầu như cùng một lúc. Mặt trời đang lặn xuống biển, hắt ánh sáng lên làn nước xanh. Trời mát mẻ hơn và không khí nhẹ nhàng hơn.

Người vú em đang thở hổn hển. Chiếc áo của nàng mở banh ra, đôi má nàng trông mềm nhão, và đôi mắt khờ dại.

Nàng buồn phiền nói, “Tôi không cho con bú từ hôm qua. Bây giờ tôi cảm thấy như muốn xỉu.”

Chàng không trả lời, không biết nói gì. Nàng nói tiếp, “Khi một người đàn bà có nhiều sữa như tôi thì phải cho bú một ngày ba lần nếu không thi khó chịu lắm. Nó giống như một sức nặng đè lên tim tôi, đúng như vậy; một sức nặng chặn hơi thở của tôi và làm tôi cảm thấy nặng nề. Thực là kinh khủng khi có nhiều sữa như thế.”

Chàng trả lời, “Phải. Bà chắc khó chịu lắm.”

Nàng quả thực trông muốn bệnh, như thể nàng muốn xỉu đi.

Nàng thì thầm, “Tôi chỉ có thể vắt sữa ra, và sữa chảy như một vòi nước. Trông kỳ cục lắm. Chắc ông không thể tin được; ở Casale cả lối xóm thường đến xem tôi vắt sữa.”

Chàng nói, “Thế hả?”

“Phải, thực đấy. Tôi sẵn sàng để ông xem, nhưng cũng không giúp ích gì cho tôi được. Vắt như thế không có nhiều sữa ra.”

Và nàng lại im lặng.

Xe lửa ngừng lại. Đứng tại cổng xe lửa là một người đàn bà bồng một đứa bé khóc lóc trong cánh tay. Người đàn bà gầy gò và ăn mặc rách rưới.

“Kìa có một người đàn bà mà tôi có thể giúp được. Và đứa nhỏ cũng có thể giúp tôi nữa. Coi đây, tôi không giầu có, tôi phải bỏ nhà và gia đình và đứa con nhỏ yêu quý của tôi để đi làm; nhưng tôi sẵn sàng trả năm quan cho cái bà kia trong mười phút để tôi có thể cho đứa nhỏ bú. Như thế đứa trẻ sẽ nín khóc và cũng giúp tôi nữa. Tôi sẽ cảm thấy dễ chịu hơn.”

Nàng lại im lặng. Rồi nàng vuốt bàn tay nóng của nàng vài lần lên cái trán đang đổ mồ hôi, và rên rỉ: “Tôi không thể chịu được nữa. Tôi cảm thấy tôi sắp chết đến nơi rồi.”

Và với một cử chỉ vô ý tứ, nàng cởi phanh áo ra.

Bầu vú bên phải nhô ra, đồ sộ và căng cứng, cùng với núm vú màu nâu; người đàn bà tội nghiệp rên rỉ: “Trời ơi! Trời ơi! Tôi làm gì bây giờ?”

Xe lửa lại tiếp tục cuộc hành trình giữa rừng hoa bốc lên mùi hương thấm nhập tỏa ra vào những buổi tối ấm áp. Thỉnh thoảng một chiếc thuyền câu hiện ra trong tầm mắt, trông như nằm ngủ giữa đại dương, với cánh buồm trắng phản chiếu xuống nước như thể có một chiếc thuyền khác lộn ngược lại.

Chàng thanh niên trông có vẻ rất bối rối, và lắp bắp, “Nhưng… thưa bà… tôi có thể… có thể giúp bà.”

Nàng trả lời bằng một giọng mệt mỏi, “Phải, nếu ông muốn. Nếu ông chịu làm thế là ông làm ơn cho tôi đấy. Tôi không thể chịu đựng được nữa, thực sự tôi không thể.”

Chàng quỳ gối xuống trước mặt nàng, và nàng cúi xuống, đưa cái đầu vú màu đậm vào miệng chàng như thể chàng là một đứa trẻ nhỏ. Trong cử động của nàng, hai tay nàng ôm bầu vú về phía người đàn ông, một vài giọt sữa ứa ra trên núm vú. Chàng hăm hở liếm những giọt sữa ấy, ngậm lấy bầu vú nàng giữa hai môi như thể là ngậm một trái cây, và bắt đầu nút đều đặn và tham lam.

Chàng hai tay ôm lấy ngang lưng người đàn bà để kéo nàng lại gần chàng hơn; chàng uống thong thả nhưng đều đặn, với cái cử động của cổ giống như một đứa trẻ.

Bỗng nàng nói, “Như thế đủ cho bên ấy rồi. Bây giờ bú bên này.”

Và chàng vâng lời quay sang vú bên kia.

Nàng đặt cả hai tay lên lưng chàng thanh niên, và bây giờ nàng thở thật sâu và sung sướng, hưởng cái hương thơm của hoa lẫn với từng ngọn gió lùa vào toa xe lửa, cùng với sự chuyển động của xe lửa.

Nàng nói, “Quanh đây thơm quá.”

Chàng không trả lời, vẫn tiếp tục bú cái vòi nước của bầu vú của nàng, mắt nhắm lại như để tận hưởng hơn nữa.

Nhưng lúc đó nàng khẽ đẩy chàng ra.

“Thế đủ rời. Bây giờ tôi cảm thấy dễ chịu lắm. Tôi là một người mới rồi.”

Chàng đứng dậy, lấy mu bàn tay lau miệng.

Bỏ vú vào trong áo, nàng nói, “Thưa ông, quả thực ông đã làm ơn cho tôi. Cám ơn ông nhiều lắm.”

Và chàng trả lời một cách biết ơn, “Thưa bà, chính tôi phải cám ơn bà mới phải. Đã hai ngày nay tôi chưa được ăn uống gì.”

                            Hết

          ✒️ Guy de Maupassant

 ✵ ✵   ✯ ✵ ✵  ✯ ✵ ✵  ✯ ✵ ✵  ✯ ✵ ✵  ✯ 

          📜 Nguyên bản tiếng Pháp :

                              IDYLLE

http://maupassant.free.fr/textes/idylle.html

Từ fb Tri Dung Le

Thứ Bảy, 4 tháng 10, 2025

FBK. Lê Thọ Bình: ĐỪNG ĐÙA VỚI MỸ!

ĐỪNG ĐÙA VỚI MỸ!

By Lê Thọ Bình

Trong xã hội Việt Nam, mỗi khi nhắc đến nước Mỹ thường có hai luồng cảm xúc trái ngược. Có người ngưỡng mộ, coi “giấc mơ Mỹ” là biểu tượng của sự tự do và thịnh vượng. Ngược lại, cũng có không ít người chỉ trích, xem Mỹ như “sen đầm quốc tế”, can thiệp khắp nơi. Nhưng tình cảm cá nhân, dù yêu hay ghét, không thể thay thế cho cách nhìn nhận trên bình diện quốc gia. Ở đó, nguyên tắc tối cao phải là lợi ích dân tộc.

Nếu đứng từ lợi ích ấy, ta cần hết sức thận trọng: đừng đùa với Mỹ.

Lịch sử hiện đại đã để lại không ít bài học. Cuba từng được ca ngợi như “thiên đường xã hội chủ nghĩa” ở Tây bán cầu, nay vẫn loay hoay giữa khủng hoảng kinh tế, sự cấm vận kéo dài và nhu cầu cải cách. 

Bắc Triều Tiên, đồng minh thân cận của Trung Quốc, cũng chưa thoát khỏi vòng kiềm tỏa, trừng phạt quốc tế. Khi Mỹ tung đòn, ngay cả những “ông anh lớn” của Cuba và Bắc Hàn cũng chỉ có thể quan sát từ xa. 

Nga hiện nay, sau hơn hai năm chiến sự tại Ukraine, cũng đang oằn mình dưới những biện pháp trừng phạt chưa từng có. Những ví dụ ấy nhắc nhở chúng ta rằng, quan hệ với Mỹ không thể chỉ dựa trên ý chí hay tình cảm, mà phải tính toán thấu đáo, khôn khéo, để tránh rơi vào thế bị động.

Với Việt Nam, điều này càng quan trọng. Hai nước từng trải qua chiến tranh, nhưng cũng đã thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện. Trong nhiều lĩnh vực, từ thương mại, đầu tư, khoa học công nghệ cho đến giáo dục, Việt Nam hưởng lợi không nhỏ từ sự hợp tác ấy. Tuy nhiên, hợp tác với Mỹ cũng đồng nghĩa với việc phải chấp nhận những thách thức từ chính sách bảo hộ, từ cách hành xử thực dụng, đôi khi khắc nghiệt, của nền chính trị Hoa Kỳ.

Một ví dụ gần đây là việc Mỹ xem xét áp thuế với hải sản Việt Nam. Nếu đề nghị đàm phán không thành công, hàng tỷ USD kim ngạch xuất khẩu, cùng công ăn việc làm của hàng chục nghìn ngư dân, doanh nghiệp chế biến, sẽ bị ảnh hưởng nặng nề. 

Nói thì dễ: “không bán cho Mỹ thì bán cho châu Âu”. Nhưng thực tế, các thị trường có tiêu chuẩn riêng, không phải cứ mất một nơi là ngay lập tức có chỗ thay thế. Trong kinh tế toàn cầu hóa, đôi khi chỉ một quyết định từ Washington cũng có thể làm chao đảo hàng ngành nghề tại Việt Nam.

Trong bối cảnh ấy, việc một số người nặng về cảm tính, hoặc quá tung hô, hoặc quá chỉ trích, đều thiếu thực tế. Không phải cứ ghét Mỹ mà kinh tế Việt Nam ít lệ thuộc vào họ hơn. Cũng không phải cứ ca ngợi Mỹ là quan hệ tự động trở nên “cùng có lợi” tuyệt đối. Mọi chính sách đều dựa trên lợi ích quốc gia của Mỹ trước hết, và ở đó, Việt Nam chỉ là một đối tác nằm trong bàn cờ lớn hơn.

Đặc biệt, dưới thời Donald Trump, một con người thất thường, tính khó đoán còn cao hơn. Người ta có thể gọi ông là “kẻ tráo trở”, “thực dụng”, thậm chí “thằng hề”, nhưng không thể phủ nhận ảnh hưởng của ông với chính sách kinh tế, đối ngoại Hoa Kỳ. 

Với một nhà lãnh đạo sẵn sàng thay đổi quyết định chỉ trong một đêm, Việt Nam càng phải giữ thái độ tỉnh táo, vừa hợp tác, vừa đề phòng. Trên trường quốc tế, có thể ghét Trump, nhưng không thể bỏ qua Trump.

Chính sách đối ngoại khôn khéo không dựa vào tình cảm, mà dựa vào lợi ích, tầm nhìn và sự linh hoạt. Việt Nam không thể chọn “yêu” hay “ghét” Mỹ, mà phải biết tận dụng những cơ hội từ Mỹ để phát triển kinh tế, đồng thời giữ thế cân bằng để không bị cuốn vào những toan tính địa chính trị. Điều ấy đòi hỏi bản lĩnh, trí tuệ và sự kiên nhẫn.

Bởi vậy, bài học rút ra vẫn là: hãy cảnh giác, thận trọng và thực dụng. Không ai đùa được với Mỹ, nhưng cũng không ai ngăn cản được một quốc gia khôn khéo biết biến mọi mối quan hệ thành lợi ích cho dân tộc mình

Từ Facebook Lê Thọ Bình

Thứ Sáu, 3 tháng 10, 2025

FBK. Nguyễn Chương-Mt: "MẦN"

"MẦN", CÓ MẶT NƠI CHÂU THỔ PHƯƠNG NAM, NƠI XỨ QUẢNG, XỨ NGHỆ, XỨ THANH... Nhưng, biệt tích nơi ngôn ngữ người Kinh sông Hồng. 

/1/ "Mần", tiếng Mường ở Hòa Bình. Người xứ Nghệ cũng gọi "mần". Quảng Bình, Quảng Trị cũng gọi "mần". Nhiều tỉnh ở miền duyên hải cũng nói "mần". Người miền châu thổ Đồng Nai - Cửu Long cũng quen với cách nói "mần". 

Quí bạn thấy gì? Đây là tiếng VIỆT trải dài từ Mường (được gọi là tiếng Việt cổ, proto-Vietic), xuống xứ Nghệ, rồi miền duyên hải, và có mặt nơi vùng phương Nam của chúng ta! 

/2/ Nhưng, "lạ" thay, ở châu thổ sông Hồng thì "mần" bị biệt tích. 

Tiếng VIỆT ("VIETIC", cách gọi trong ngành ngôn ngữ học, thuộc Ngữ hệ NAM Á) của cách nói "Mần" có mặt gần như khắp nơi, nhưng không còn trong cách nói của người Kinh sông Hồng. Sao vậy? 

/3/ Đây, mượn lại cách phân định từ đời Trần: "người Kinh" tức là người ở kinh thành và những vùng phụ cận, thành thử chịu ảnh hưởng của nền văn hóa Hán tự, khá sâu đậm.

Còn những cộng đồng sống về phía Nam - như xứ Thanh, xứ Nghệ, rồi phương Nam còn tiếp tục với Quảng Bình, Quảng Trị ... thì KHÔNG gọi "Kinh", mà gọi "người Trại". 

* Trở lại với "Mần". 

Người Kinh không có cách nói "mần", hay là từng dùng rồi từ bỏ cách nói này (?). 

Trong khi trên nước Việt, nhiều nơi, vẫn còn giữ cách nói "mần".

Bởi lý do gì, mà "người Kinh" (theo cách phân định vào đời Trần) KHÔNG còn dùng "mần" trong TIẾNG VIỆT như nhiều vùng miền khác (gồm cả một số nơi ở đàng Ngoài)?

---------------------------------------------

Người dân miền châu thổ Cửu Long (hàng trên)

Người Mường ở Thanh Hóa (hàng giữa)

Người dân ở Quảng Trị (hàng dưới)



FBK. Lương Hải: Quân đội Mỹ - sự chuyên nghiệp cùng số lượng tướng lĩnh, đô đốc, phân bổ!

 Quân đội Mỹ - sự chuyên nghiệp cùng số lượng tướng lĩnh, đô đốc, phân bổ!

    Quân đội Mỹ là một ngành nghề như bao ngành nghề khác với lương bổng theo luật định … và bạn phải thi tuyển đầu vào … chứ không bắt buộc như nhiều quốc gia khác … riêng về sự chuyên nghiệp của họ thì khỏi phải bàn … bởi họ là quân đội chuyên nghiệp nhất hành tinh!

     Quân đội Mỹ chỉ tuyên thệ trước Hiến pháp của Hợp chủng Quốc Hoa Kỳ … họ chỉ độc lập với quân sự thuần túy và chỉ hành động theo Hiến pháp … họ phi chính trị, phi đảng phái … và chấp hành mệnh lệnh từ Tổng thống và Bộ trưởng Quốc phòng (chiến tranh) của Hợp chủng Quốc Hoa Kỳ - tất nhiên là mệnh lệnh đó phải hợp Hiến!

   Hiến pháp Mỹ cũng hiến định rằng tất cả mọi cá nhân trong quân đội Mỹ - từ cấp chỉ huy cao nhất, đến binh lính trực tiếp thi hành nhiệm vụ đều có quyền “không thì hành mệnh lệnh”, nếu sau đó họ chứng minh được mệnh lệnh đó là Vi Hiến trước Toà án binh!

    Với cuộc họp bất thường tại Căn cứ Thủy quân Lục chiến Quantico, Virginia vừa qua là “cơ hội đời người” chúng ta mới được chứng kiến toàn bộ hơn 800 tướng lĩnh, đô đốc, chỉ huy quân đội Mỹ từ khắp thế giới về dự họp dưới lệnh triệu tập và chủ trì của Tổng thống và Bộ trưởng Quốc phòng (chiến tranh) của Hợp chủng Quốc Hoa Kỳ … tuy với sự “bất ngờ” và thời gian rất ngắn (chỉ 3 ngày), nhưng tất cả họ đều đến và đi rất đúng giờ trong trật tự và im lặng, tất cả mọi hình ảnh đi, lại của họ đều cực kỳ hạn chế công bố, ngoài sự xuất hiện đông đủ trong cuộc họp tại căn cứ ở Virginia!

   Vì họ tập hợp về Virginia họp khẩn theo lệnh triệu tập được Hiến định của Tổng thống và Bộ trưởng Quốc phòng của Hợp chủng Quốc Hoa Kỳ (chứ không phải cá nhân của ông Donald Trump hay ông Peter Hegseth) … bởi nên họ chỉ ngồi im lặng để nghe và ghi nhận Tổng thống và Bộ trưởng Quốc phòng (những người thuộc về bên Dân sự) diễn thuyết … và họ sẽ chỉ ghi nhận những gì theo đúng với Hiến Pháp hiến định … đồng thời họ hoàn toàn không ủng hộ hay cổ suý - thậm chí có quyền bỏ ngoài tai, những gì nằm ngoài Hiến pháp … với một sự chuyên nghiệp đến mức độ lạnh lùng!

  Họ khác hoàn toàn với hình ảnh tướng lĩnh quân đội Nga, Tàu, Triều Tiên luôn vỗ tay nhảy múa loạn cào cào mỗi khi họp với “lãnh tụ”, thậm chí còn sẵn sàng “nhắm mắt” thi hành mọi mệnh lệnh của “lãnh tụ” bất kể cả Vi Hiến!

   Cũng phải nói thêm rằng chỉ quân đội Mỹ mới có cấp bậc Tướng, Tá, Uý … còn cảnh sát Mỹ, FBI, CIA đều thuộc về bên Dân sự nên không có cấp bậc, mà chỉ được gọi chung “cảnh sát”, “đặc vụ” …!

  Hiến pháp Mỹ hiến định Bộ trưởng quốc phòng luôn là một nhân vật Dân sự - nếu là tướng quân đội thì phải về hưu đúng 7 năm, hoặc ít nhất là 5 năm với trường hợp đặc biệt - đó là học thuyết Dân sự kiểm soát quân sự rất hay của nước Mỹ … tại Lầu năm góc, nhân vật quân đội đương nhiệm cao nhất luôn là 1 tướng 4 sao nắm quyền Tổng tham mưu trưởng liên quân!

   Theo tìm hiểu của Lương Hải từ số liệu của quân đội Mỹ … chỉ tiêu tối đa cho tổng số tướng lĩnh và Đô đốc (từ 1 sao đến 4 sao) thường trực trong toàn bộ quân đội Mỹ trong thời bình hiện tại là 804 tướng và 332 đô đốc (riêng 5 sao chỉ có ở thời chiến) … phân bổ trong 6 Binh chủng là;

 1/ Army - Lục quân, lực lượng quan trọng nhất trong quân đội, có 412 tướng;

   4 sao: 12

   3 sao: 40

   2 sao: 110

   1 sao: 250

2/ Air Force - Không lực, có 287 tướng;

   4 sao: 10

   3 sao: 37

   2 sao: 90

   1 sao: 150.

3/ Marine Corps - Thủy quân lục chiến, có 90 tướng;

   4 sao: 2

   3 sao: 6

   2 sao: 22

   1 sao: 60

4/ Space Force - Lực lượng Vũ trụ, có 15 tướng;

    4 sao: 1

    3 sao: 2

    2 sao: 4

    1 sao: 8

5/ Navy - Hải quân, có 298 đô đốc;

   4 sao: 12

   3 sao: 36

   2 sao: 90

   1 sao: 160 

6/ Coast Guard - Tuần duyên, có 34 đô đốc;

 Tuần duyên Mỹ thuộc sự quản lý của Bộ An ninh Nội địa, tuy nhiên vẫn tuân theo các quy ước sắp xếp của Lầu năm góc;

   4 sao: 1

   3 sao: 2

   2 sao: 11

   1 sao: 20

Phân bổ chỉ huy; 

  Tướng 4 sao - cấp bậc cao nhất trong thời bình, chỉ huy cấp chiến dịch, hoặc binh chủng!

 Tướng 3 sao, chỉ huy cấp quân đoàn hoặc tham mưu!

  Tướng 2 sao, chỉ huy cấp sư đoàn hoặc chiến lược hoạt động!

  Tướng 1 sao, chỉ huy cấp phó sư đoàn hoặc chỉ huy cấp lữ đoàn!

  Khi tất cả tướng lĩnh, đô đốc, chỉ huy quân đội Mỹ từ khắp thế giới đều tụ họp về Virginia … khiến nhiều người lo sợ sự nguy hiểm khi “bỏ tất cả trứng vào một giỏ” (!) hay “quân đội Mỹ toàn cầu sẽ không có chỉ huy tại chỗ sẽ rất nguy hiểm” (!) … nhưng chúng ta đã thấy rõ là chẳng hề có bất cứ sự cố gì xảy ra cả … Bởi đơn giản là người Mỹ họ kiểm soát được tất cả!

  P/S; Lương Hải cũng chúc mừng Đại tá Hung Cao - 54 tuổi, bang Virginia - sĩ quan Hải quân Hoa Kỳ gốc Việt đã được Tổng thống Donald Trump đề cử và Thượng viện phê chuẩn làm Thứ trưởng Hải quân Hoa Kỳ!

Lương Hải

Thứ Năm, 2 tháng 10, 2025

FBK. Nguyễn Chương-Mt: BƯỚC NGOẶT (TURNING POINT) CHO TRUNG ĐÔNG ĐANG ĐẾN!

BƯỚC NGOẶT (TURNING POINT) CHO TRUNG ĐÔNG ĐANG ĐẾN! 

* Bản kế hoạch hòa bình, do TT Donald Trump đưa ra, khiến cho Hamas và một vài nước châu Âu (mới đây khi tuyên bố công nhận Nhà nước Palestine) phải CHƯNG HỬNG! Vì sao?

/1/ Hamas KHÔNG còn ở vị thế đàm phán nữa, mà buộc phải chọn lựa sự kết thúc: GIẢI GIỚI tổ chức này thông qua thỏa thuận "êm đềm", các thành viên Hamas được trở về cuộc sống thường dân một cách an toàn; hoặc bị tiêu diệt hoàn toàn bằng võ lực.

Mỹ tuyên bố ủng hộ Israel, trong trường hợp Hamas không chịu giải giới, thì Israel được quyền "giải quyết".

/2/ Mỹ cũng buộc Israel phải rời khỏi Dải Gaza, theo từng giai đoạn, song hành với qui trình Hamas giải giới. Khi giải giới Hamas xong xuôi (tức "xóa sổ" mà không cần đến võ lực), Israel cũng phải hoàn tất việc rút quân khỏi Dải Gaza!

/3/ Mỹ dàn xếp để công nhận Nhà nước Palestine, điều này khiến cho một vài nước châu Âu không còn "lý cớ" gì để khua chiêng múa trống nữa. Ở đây, KHÔNG phải là tuyên bố công nhận Palestine cho sướng miệng, mà CẦN THỰC HIỆN THEO ĐÚNG LỘ TRÌNH HOÀ BÌNH. Tức, trước hết, phải - nhấn mạnh - GIẢI GIỚI HAMAS! 

Hành động đầu tiên mà Hamas phải làm, đó là trao trả toàn bộ con tin đang sống lẫn thi hài con tin đã chết, trao trả một lần (không "nhỏ giọt" mỗi lần 1, 2 con tin). 

Thời hạn đặt ra là TRONG 72 GIỜ phải trao trả hoàn tất. 

Vấn đề là thời điểm nào Mỹ tuyên bố CHÁNH THỨC BẮT ĐẦU?

/4/ Hamas chưng hửng, lúng túng, và một số nước châu Âu hệt như bị tạt gáo nước lạnh, khiến cho lời tuyên bố "công nhận Palestine" trở thành... trớt quớt.

Bởi vì, RẤT BẤT NGỜ, các nước ở Trung Đông - gồm Ai Cập, Jordan là hai nước giáp biên giới với Israel, cùng với khối Ả Rập là Ả Rập Saudi, Qatar, UAE, và Thổ Nhĩ Kỳ đều đồng thuận với kế hoạch do TT Donald Trump đưa ra! 

Chính các nước ở Trung Đông chớ không ai khác, chính họ mới hiểu tiến trình cần phải như thế nào thì ĐEM LẠI HÒA BÌNH (không phải mấy nước châu Âu tự cho mình cái quyền tưởng tượng "công nhận Nhà nước Palestine" thì đem lại hòa bình).

Trong kế hoạch hòa bình của Donald Trump là CÓ CÔNG NHẬN nhà nước Palestine, nhưng không theo kiểu tuyên bố đong đỏng của vài ông chính khách châu Âu, mà cần phải chứng tỏ có sự trưởng thành trong hiểu biết thực tế! 

Chưa kể còn có hai quốc gia Hồi giáo là Pakistan, Indonesia cũng đồng thuận với kế hoạch hòa bình do TT Trump tung ra.

5/ Một ỦY BAN HÒA BÌNH TRUNG ĐÔNG được lập ra, giám sát tiến trình tái thiết Dải Gaza trở thành Đặc khu phát triển kinh tế, một đặc khu của Hòa Bình! 

Người dân Palestine (không phải thành viên Hamas) đều có quyền định cư, sanh sống nơi Gaza. 

ỦY BAN HÒA BÌNH TRUNG ĐÔNG gồm nhiều chính khách quốc tế có dày dạn kinh nghiệm (trong đó có cựu Thủ tướng Anh Tony Blair), các chuyên viên ngân hàng, kinh tế, và an ninh sừng sỏ. Chủ tịch Ủy ban Hòa bình Trung Đông là Donald Trump. 

Liên Hợp Quốc được mời ... ngồi chơi xơi nước, không còn có vai trò trong thiết lập BƯỚC NGOẶT TẠO HÒA BÌNH CHO TRUNG ĐÔNG. 

----------------------------------------------