Ca Lê Quốc: "HỠI ƠI NGÀNH MÁY CÔNG CỤ CỦA NƯỚC NGA THUA CẢ NƯỚC TÀU VÀ CHẮC CHẮN THUA ĐÀI LOAN. CÁI CẦN THÌ KHÔNG LÀM, CÁI GIẾT NGƯỜI THÌ CỨ LAO VÀO. LÀM GÌ CÓ CHỖ ĐƯNG CHO MỘT NƯỚC NGA CÔNG NGHỆ."
Năng lực sản xuất máy CNC của Nga
Nước TQ mới theo đường lối XHCN ra đời năm 1949, thì những năm 1950, CCCP đã viện trợ để TQ xây dựng nền móng sản xuất nhiều ngành công nghiệp trong đó không thể thiếu ngành chế tạo máy công cụ. Tận sau năm 2000 sang TQ vẫn thấy rất nhiều các máy công cụ do CCCP hoặc TQ tự sản xuất mang hơi hướng kĩ thuật của CCCP. Khái niệm “máy công cụ” mà người ngoài nghề có thể không hiểu, đó là MÁY CÁI tức là máy có thể sản xuất ra các máy khác.
Năm 1980 kinh tế TQ bắt đầu thời kỳ mới còn CCCP loay hoay vật lộn với cơ chế cũ để rồi tan rã 10 năm sau đó. Kể từ đó, cỗ máy công nghiệp khổng lồ CCCP bị phân mảnh. Các chuỗi cung ứng và hệ thống R&D bị gián đoạn, mất định hướng. Nước Nga hậu CCCP qua nhiều thế hệ từ 1917 đã mất bản năng kinh tế thị trường, nên chọn con đường dễ nhất là tập trung vào khai thác và xuất khẩu tài nguyên. Ngành công nghiệp chế tạo không thể tự phát triển trong quan hệ cung cầu mới mẻ. Tư duy có tiền thì nhập về dùng, vừa nhanh vừa tốt.
Con đường của TQ lại khác. Thế hệ với dòng máu kinh doanh của người TQ sau 30 năm (từ 1949) vẫn chảy trong huyết quản. Họ không ngại những người khổng lồ ở mọi lĩnh vực trên thế giới. Con đường đầu tư mạnh mẽ vào năng lực chế tạo của Đức, Nhật, Hàn thế nào thì TQ cũng có thể đi như thế. Nga không có thị trường đủ lớn, thì TQ có thị trường nội địa khổng lồ. Người TQ nhìn nước ngoài làm mục tiêu chứ không vọng ngoại. Giờ thì thị trường máy CNC toàn cầu khoảng 80-100 tỷ USD thì TQ chiếm hơn 1/3. TQ chấp nhận còn thua kém ở tầm trung và cao cấp nhưng họ ưu thế không chỉ ở tầm trung bình mà còn ở phân khúc các máy khổng lồ với giá cả không có đối thủ.
Nếu máy công cụ thông thường trong thế kỷ 20 chỉ là cỗ máy cơ bắp thì máy CNC là cỗ máy thông minh không lệ thuộc vào sự khéo léo của con người. Động cơ servo, trục chính và CNC controller là linh hồn của máy CNC. Trong khi TQ đầu tư để làm chủ các lĩnh vực này thì ở Nga gần như là con số 0. Kể cả Nga có đầu tư để làm ra thì các nhà máy sản xuất máy công cụ của Nga cũng không mạo hiểm dùng. Kết quả là bài toán “con gà và quả trứng” không cho ra đáp án mong muốn.
Trước khi bị cấm vận thì Nga có thể tiếp cận động cơ servo & hệ điều khiển của Siemens, Bosch Rexroth (Đức), trục chính từ các nhà sản xuất Đức (như GMN, Fischer), Ý, Nhật (Fanuc, Mitsubishi Electric). TQ cùng Đài Loan là lựa chọn có giá cạnh tranh, dù chất lượng không phải ở đẳng cấp cao nhất. Khi bị cấm vận thì TQ trở thành nguồn cung duy nhất. Có thể nói giờ thì ngành máy công cụ và tự động hóa của Nga dựa hết vào nguồn động cơ servo, trục chính và hệ điều khiển từ TQ.
Vào những năm 1980 ít ai tưởng tượng công nghiệp chế tạo máy như của CCCP trước kia mà lại bị đứt gãy, đổ vỡ. Cuộc sống không thể không có máy móc. Nga một mặt nhập khẩu đáp ứng nhu cầu, nhưng những người theo đuổi chế tạo máy công cụ vẫn còn. Cấm vận lại là cơ hội để Nga nghĩ về hào quang quá khứ CCCP và vấn đề tự lực, tự chủ. Thế nhưng khi đầu vào giá rẻ từ TQ nhanh chóng lấp đầy nhu cầu thì cánh cửa phát triển lại trở nên bị thu hẹp.
Năm 2024, theo Cơ quan Thống kê Liên bang Nga thì Nga chỉ sản xuất được 1.230 máy CNC trong tổng số 11.400 máy cắt kim loại. Cũng năm này Nga nhập khẩu 45.800 máy công cụ, trong đó khoảng 35.000 là máy TQ (rẻ hơn châu Âu khoảng 30-40%). Số lượng máy CNC nhập khẩu có thể gấp 10-20 lần số Nga sản xuất. Trong khi đó năm 2024 TQ sản xuất khoảng 700 nghìn máy cắt kim loại với hơn một nửa là máy CNC. Nếu tính tất cả các loại máy công cụ thì có thể hơn 1 triệu chiếc.
Nói về những hạn chế của Nga thì không khỏi có ý kiến cho rằng sao lại có thể hạ thấp Nga, nào là họ có những lĩnh vực mũi nhọn vô đối như vũ trụ, tên lửa, hạt nhân, tàu ngầm. Nhìn vào những thành tựu như thế (phần nhiều kế thừa quá khứ CCCP) thì khen họ thế là còn ít, nên đánh giá họ thật cao hơn nữa. Thế nhưng những sự thật trần trụi về khả năng làm ra những thứ mà người bình thường không mấy khi biết đến như vòng bi, trục chính, động cơ servo nó lại cho thấy sức mạnh thật sự của nền công nghiệp chế tạo máy ở nước Nga ngày nay.
(Hình: máy CNC của Nga)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét