FBK Bong Lau: TẠI SAO ÂU CHÂU CÓ DÂN CHỦ HƠN

 TẠI SAO ÂU CHÂU CÓ DÂN CHỦ HƠN

Khi còn đồn trú ở Trung Đông xạ thủ thích ngồi ăn chung với binh sỹ NATO hơn là Hoa Kỳ. Lý do là binh sỹ NATO có kiến thức chính trị cao hơn và họ biết lý do vì sao họ phải chiến đấu ở nơi nầy nơi kia. Còn binh sỹ Mỹ rất vui vẻ hồn nhiên và ít đặt câu hỏi tại sao họ phải đến đó. Sỹ quan Mỹ rất kỷ luật và rành về chuyên môn nhưng đa số mù mờ về chính trường thế giới. Có thể họ biết nhưng không bày tỏ vì quen nhận lịnh mà không đặt câu hỏi cấp trên.

Có lần ngồi ăn chung với một toán phi hành đoàn Chinook của Hòa Lan. Mình ngạc nhiên khi một anh cơ phi Chinook nói chuyện chính trị huyên thuyên lưu loát như một sinh viên đại học. Anh ta chống đối NATO dính vào cuộc chiến Trung Đông rồi móc điện thoại ra bấm bấm cho coi mấy bài gì đó trên internet để dẫn chứng. Đúng là một anh lính “phản động” nhưng rồi anh ta xách súng đứng lên đi bay với toán phi hành đoàn của anh. Mình rất thích phong cách tự do phát biểu của anh ấy mặc dù không đồng ý quan điểm.

Các nước Âu Châu nhứt là Bắc Âu có hệ thống cầm quyền dân chủ hơn Hoa Kỳ nhiều lần. Trước tiên họ không có hai chính đảng thao túng chính trường như Cộng Hòa và Dân Chủ của Mỹ mà có nhiều đảng để người dân có nhiều lựa chọn hơn. Thành phần cực đoan tả và hữu ở Âu Châu cũng có nhưng tỷ số ít hơn so với Hoa Kỳ.

Khi Thủ Tướng Âu Châu được dân bầu để lãnh đạo quốc gia thì thủ tục chọn lựa nội các bắt buộc phải có sự tham dự của đảng đối lập do đó chính phủ phải thỏa hiệp làm việc với người khác chính kiến. Vì phải thỏa hiệp nên sự hợp tác thân thiện và họ đóng góp được nhiều thành quả cho quốc gia.

Trái lại Tổng Thống Mỹ khi đắc cử không bắt buộc thiết lập nội các gồm có người khác đảng và khác chính kiến mà chọn lựa bất cứ ai theo ý muốn của Tổng Thống. Một Tổng Thống Mỹ cực đoan thì sẽ đề cử nội các rập khuông với mình. Vì thế mới có hiện tượng là 2 chính đảng Mỹ Cộng Hòa và Dân Chủ chọn lọc nội các từ thái cực này qua đến thái cực khác. Khi cầm quyền thì họ tìm cách xóa bỏ tàn tích của đảng kia giống các triều đại thời Trung Cổ tìm cách tiêu diệt tàn tích của triều đại đi trước. Sự chia rẽ không thể tránh được vì phe này gây oán thù và phe đối lập kia sẽ trả thù.

Cách bầu cử Tổng Thống của Mỹ cũng rất phi dân chủ. Bởi vì bầu theo đại biểu. Hễ tiểu bang nào đạt đủ số đại biểu thì lấy hết tổng số đại biểu và số phiếu bầu của mỗi công dân đối lập coi như quăng vào thùng rác. Ví dụ California kỳ bầu cử nào đảng Dân Chủ cũng ôm hết các đại biểu nên số phiếu của Cộng Hòa có cũng như không và ngược lại các tiểu bang Cộng Hòa như Texas thì phiếu của Dân Chủ vô giá trị. Vì thế phiếu bầu của mỗi công dân Mỹ đã không có chức năng đại diện cho mỗi người dân. Hiện nay đang có hiện tượng phi dân chủ là cả 2 đảng tìm cách chia vùng để hốt phiếu có lợi cho phe mình. Đây là thể thức gian lận cao cấp của bất cứ đảng nào cầm quyền tiểu bang và sẽ trở nên thông lệ tồi tệ cho cả 2 đảng.

Ở Âu Châu mỗi lá phiếu sẽ được đếm và góp phần chọn lựa vị nguyên thủ quốc gia. Cách vận động bầu cử ở Âu Châu lành mạnh và lương thiện hơn ở Mỹ. Âu Châu có nhiều luật hơn cấm không cho đại công ty dùng tiền quyên tặng ứng cử viên để trốn thuế và cũng để mua ảnh hưởng cho quyền lợi của đại công ty. Giống trường hợp của nhà tỷ phú Elon Musk tặng ứng cử viên Donald Trump mấy trăm triệu đô la để đổi lại được quyền lực và quyền lợi kinh doanh. 

Cũng giống trường hợp các đại công ty dầu hỏa bơm tiền cho Cộng Hòa để có quyền lợi khoan dầu và kinh doanh, tương tự các tập đoàn bảo hiểm, y tế, thuốc tây, luật, thì bơm tiền cho Dân Chủ để được quyền lợi quyền lực cao hơn. Đây là một cách thức hối lộ tinh vi. Có thể nói đó là “nhà nước ngầm” của cả 2 đảng Cộng Hòa và Dân Chủ. Các nhà tài phiệt trọc phú dầu lửa, dịch vụ bảo hiểm, kỹ nghệ thuốc tây v.v. chính là những con cá sấu háu đói.

Ý thức chính trị và dân trí Âu Châu đồng đều và cao hơn dân Mỹ. Lý do là các nước Âu Châu nhỏ quây quần gần nhau nên công dân Âu Châu am tường về chính trị thế giới hơn vì nó trực tiếp liên quan đến họ. Về đối nội thì dân Âu Châu được các chính khách trình bày các chính sách chi tiết trung thực và báo chí loan tải cặn kẽ chớ không dùng báo chí TV để nói xấu nhau. Ngoài ra chính khách Mỹ đa số nói láo và mị dân còn người dân thì mù mờ dễ tin. Thuyết âm mưu là tuyệt chiêu của cả Dân Chủ lẫn Cộng Hòa để kiếm phiếu. Nực cười vì người Việt trong nước lại mê thuyết âm mưu hơn ai cả bởi vì không thể tìm được bằng chứng nhưng lại thích thể hiện sự hiểu biết của mình qua sự thêu dệt lâm ly. Càng lâm lý phức tạp thì càng toát ra sự thông thái hơn người.

Hoa Kỳ là môt quốc gia rộng lớn bao la nên người dân không am tường lắm về những vấn đề xa xôi tuốt bên Ukraine hay Trung Đông. Đừng quên Thế Chiến thứ 2 khi Hoa Kỳ bàng quan đứng ngoài vì cho rằng không liên quan đến mình cho đến khi bị rờ gáy qua vụ Trân Châu Cảng mới choàng tỉnh.

Dân trí Âu Châu khá cao và đồng đều vì họ không có số đông dân nhập cư cần giáo dục để theo kịp xã hội văn minh. Các chương trình xã hội ở Âu Châu dồi dào giúp dân nhập cư tiến bộ. Đối với công dân Âu Châu thì họ không có các trường đại học lừng danh như Harvard, Yale, Stanford v.v. nhưng sinh viên Âu Châu có thể theo học các trường đại học miễn phí. Còn ở Mỹ thì học phí đại học rất cao nên sinh viên nghèo phải giỏi mới có học bỗng hay phải mượn tiền để trả học phí mới học đại học được.

Con số dân nhập cư ở Mỹ rất lớn. Cộng thêm cộng đồng người Mỹ gốc Phi Châu vốn xuất thân từ giai cấp nô lệ đã đến Mỹ không có học vấn và nghèo khổ và lối suy nghĩ mặc cảm thua kém đó vẫn còn tồn tại. Cho nên muốn nâng cao dân trí của các cộng đồng này để họ theo kịp những người thành công mà đóng góp cho quốc gia thì cần có nỗ lực giúp đỡ hơn là bỏ mặc họ. Đó là sự khác biệt giữa quan điểm bảo thủ và cấp tiến. 

Có những chương trình thể thao để giúp thanh niên da đen vui chơi lành mạnh ban đêm thay vì tụ tập xì ke ma túy rồi theo băng đảng bắn giết nhau. Dùng tiền xây thêm nhà tù để giam họ cũng là một lựa chọn khả thi nhưng lại phải tốn tiền nuôi tù nhân và mất đi một công dân đáng lý hữu ích cho xã hội. Và khi ra tù chưa chắc họ sẽ hoàn lương. Nói chung muốn dân trí cao đồng đều và xã hội lành mạnh thì phải đầu tư rất nhiều vào giáo dục.

Hoa Kỳ hiện nay không vỹ đại như lời tuyên truyền giựt gân mà chia rẽ rạn nứt trầm trọng. Giá trị truyền thống của Mỹ là tự do dân chủ, đoàn kết bao dung nhân ái biết thỏa hiệp với những người bất đồng quan điểm. Chính sách kiếm thiệt nhiều tiền để một số thành triệu phú tỷ phú và ép buộc tất cả có cùng quan điểm rập khuôn không phải là vỹ đại. Ai bất đồng quan điểm với lãnh tụ thi bị chụp mũ là dân chủ cuội là đạo đức giả là phá hại nước Mỹ. Người Cộng Sản Trung Hoa và Việt Nam cũng đang cố gắng đi con đường đó. Họ để người dân say mê kiếm tiền nhưng nếu chống đối đụng chạm tới chế độ là vô tù ngồi.

- FBK Bong Lau -