Thuỷ điện xả lũ

Anh Đỗ Cao Bảo có bài bênh thiết kế ở các thuỷ điện chỗ xả nó chống xói, triệt tiêu năng lượng nên nước từ thủy điện xả cũng hiền hòa như nước lũ bình thường như khi chảy tự nhiên. 

Bị kỹ sư Lê Công Thành phản biện, Cao Bảo cãi bướng nhưng không lại, nói bừa rằng Thành không nắm khái niệm 😆 (cập nhật: bài không bị xóa, link để ở còm).  

Bạn Nam Qc Nguyen đã sao lại tranh luận giữa Lê Công Thành và Đỗ Cao Bảo: 

Lê Công Thành

Góc nhìn kỹ thuật của anh rất thú vị, nhưng có lẽ anh đang nhầm lẫn mục đích của “tiêu năng”. Kỹ thuật này chủ yếu để triệt tiêu lực phá hoại cục bộ nhằm bảo vệ chân đập, chứ không xóa bỏ được thế năng khổng lồ mà con đập đang tích trữ, bản chất toàn bộ hồ chứa vẫn là công cụ tích năng. Khi xả lũ, áp lực từ cột nước cao vẫn tạo ra gia tốc dòng chảy cực lớn đổ về hạ du, khiến nước dâng nhanh đột ngột. Đáng sợ nhất là kịch bản “lũ chồng lũ”: khi đập buộc phải xả để cứu công trình đúng lúc hạ du đang mưa lớn, lượng nước nhân tạo cộng hưởng với nước tự nhiên sẽ tạo ra sức tàn phá vượt xa lũ bình thường. Tiêu năng giúp cái đập đứng vững, nhưng không làm cho dòng lũ trở nên vô hại với người dân. Hồ chứa nếu được thiết kế để điều tiết nước thì nó sẽ chống lũ rất mạnh, nhưng nếu được thiết kế để tối ưu cho sản xuất điện thì nó vào các thời điểm khắc nghiệt có thể góp phần tạo sóng lũ mạnh hơn.

12 giờ

Lê Công Thành

Em là kĩ sư tin học trường ĐH Thuỷ Lợi & là admin nhiều năm của Hội Đập lớn Việt Nam, xin phép phản biện anh.

12 giờ

Tác giả

CaoBao Do

Lê Công Thành

Không đúng. Tiêu năng có cả chức năng biến dòng nước xiết thành dòng nước êm và gần êm.

Thành nên bỏ công lên Thuỷ điện Hoà Bình (có 55 km thôi) quan sát nước xả rồi quan sát dòng sông cách đó một đoạn thì biết.

12 giờ

Lê Công Thành

CaoBao Do Êm đối với thân đập thôi anh, thời sinh viên em đi thực tập ở Thuỷ điện Hoà Bình nhiều lần. Ta không thể cực đoan quy trách nhiệm hoàn toàn cho các đập thuỷ điện nhưng cũng không thể cực đoan chối bỏ tác động cộng hưởng lũ của chúng, nếu ta hiểu rõ rằng ta điều tiết còn chưa khéo, chưa đồng bộ với thiên nhiên.

12 giờ

Tác giả

CaoBao Do

Lê Công Thành

Tiêu năng: “chức năng tiêu tán năng lượng là làm cho dòng nước chảy xuôi dòng mượt mà hơn bằng cách giảm vận tốc và lực mạnh của nó. Bằng cách tiêu tán động năng của nước có vận tốc cao, các cấu trúc này ngăn chặn xói mòn và rửa trôi phá hoại ở các khu vực hạ lưu, đảm bảo dòng chảy ít dữ dội hơn và dễ kiểm soát hơn.”.

Thành nên tìm hiểu kỹ hơn.

12 giờ

Ngoc Chi Le

Lê Công Thành kỹ sư đọc thêm đi 😆

12 giờ

Lê Công Thành

CaoBao Do “Dòng chảy mượt hơn” ở đây là để nước không đào hố phá móng đập, chứ không có nghĩa là dòng lũ sẽ trở nên hiền hòa. Bản chất đập thủy điện là một khối tích năng khổng lồ, đố ai tiêu nổi năng lượng đó dễ dàng vì định luật bảo toàn năng lượng; khi xả lũ, dù động năng tại họng xả được tiêu tán bớt, nhưng khối lượng nước và gia tốc dòng chảy tổng thể đổ về hạ lưu vẫn cực lớn. Sự “dễ kiểm soát” mà anh nhắc đến chỉ tồn tại ngay tại cửa xả, còn khi khối nước nhân tạo này cộng hưởng với mưa lớn (lũ chồng lũ), nó vẫn khiến mực nước dâng nhanh đột ngột, vượt xa quy luật lũ tự nhiên.

12 giờ

Lê Công Thành

Ngoc Chi Le ra khỏi tháp ngà đi👍

12 giờ

Tác giả

CaoBao Do

Lê Công Thành

Dòng chảy mượt hơn ở hạ lưu chứ không phải dòng chảy ở chân đập nhé.

Thành nên chịu khó nghiên cứu thêm hơn là dựa vào kiến thức kỹ sư tin học Thuỷ lợi.

12 giờ

Lê Công Thành

CaoBao Do Hạ lưu địa hình rất phức tạp, có nhiều va đập, uốn khúc, mượt hơn chỉ là tưởng tượng trong lí thuyết thôi, nhất là trong điều kiện mưa lũ lớn. Cái mượt nhất mà người ta chủ động được là ở gần thân đập.

12 giờ

Tác giả

CaoBao Do

Lê Công Thành

“Chuyển dòng chảy từ trạng thái xiết nguy hiểm sang trạng thái êm (hoặc gần êm) trước khi nhập vào dòng sông hạ lưu.”.

Êm trước khi vào dòng sông hạ lưu nhé.

12 giờ

Lê Công Thành

CaoBao Do anh tìm hiểu thêm về sóng lũ ạ. dữ dội và dịu êm, ồn ào và lặng lẽ.

11 giờ

Tác giả

CaoBao Do

Lê Công Thành

Cứ tập trung vài tiêu năng của thuỷ điện thôi

11 giờ

Lê Công Thành

CaoBao Do thế thì anh tìm hiểu thêm về định luật bảo toàn năng lượng hihi. “tiêu năng” là một cụm từ mang tính marketing nhiều đó ạ.

11 giờ

Ngoc Chi Le

Lê Công Thành mình làm ứng dụng chưa chắc đã ít hơn Thành đâu

11 giờ

Lê Công Thành

Ngoc Chi Le vậy à keke, ai cũng được như giáo sư thì nước ta quả thật không còn sợ Thủy Tinh

11 giờ

Đã chỉnh sửa

Tác giả

CaoBao Do

Lê Công Thành

Mình có tham vấn chuyên gia thuỷ điện lâu năm trong nghề được đào tạo ở nước ngoài nhé. Chuyên gia nói mình viết đúng.

10 giờ

Lê Công Thành

CaoBao Do anh mời chuyên gia vào trao đổi đi ạ, em nghĩ sẽ có ích cho cộng đồng

10 giờ

Tác giả

CaoBao Do

Lê Công Thành

Có thể Thành lầm lẫn ở điểm tiêu năng là về không (nước êm đềm). Tiêu năng nó chỉ làm hết cái tích năng trên đập cao thôi.

10 giờ

Lê Công Thành

CaoBao Do Nói tiêu năng “làm hết tích năng” là chưa đúng cơ bản về vật lí anh ạ. Nếu triệt tiêu hết năng lượng từ độ cao, dòng nước sẽ phải đứng yên tại chỗ.

Tiêu năng chỉ chuyển hóa một phần động năng thành nhiệt và sự xáo trộn để bảo vệ bê tông, biến dòng nước có sức phá nát bê tông thành dòng chảy mềm mại hơn. Nhưng dòng nước thoát ra vẫn mang gia tốc dư, quán tính và khối lượng rất lớn, lại được gia tốc bởi độ dốc tự nhiên của địa hình. Khi khối lượng nước khổng lồ này lao về hạ du và gặp mưa lớn (lũ chồng lũ), nó vẫn góp phần tạo ra sức tàn phá và tốc độ dâng nước mà dòng sông tự nhiên không thể tải nổi, cái này chả liên quan gì đến tiêu năng của thuỷ điện. Lụt càng êm vào ban đêm càng khiến nhiều người bị tổn hại.👍

10 giờ

Tác giả

CaoBao Do

Lê Công Thành

Không thể đến mức đứng yên tại chỗ được. Đứng yên tại chỗ là về không rồi.

10 giờ

Đã chỉnh sửa

Lê Công Thành

CaoBao Do Dĩ nhiên là không đứng yên rồi anh. Và chính vì nó vẫn chuyển động với khối lượng (m) khổng lồ nên động lượng (p=mv) của nó vẫn cực lớn. Anh đang quá tập trung vào việc giảm vận tốc (v) mà quên đi cái khối lượng nước hàng triệu tấn đang lao đi, được địa hình gia tốc liên tục. Đó mới là thứ đè bẹp hạ du, và đó là thứ mà tiêu năng hoàn toàn bất lực.

9 giờ

Tác giả

CaoBao Do

Lê Công Thành

Khối lượng nước hàng triệu tấn mà Thành nói là nó vẫn là lượng nước ở thượng lưu hồ thôi, không có hồ và đập thuỷ điện thì nó vẫn chảy xuống hạ du hết. Nghĩa là độ chảy xiết của nước không tăng thêm do đập xả lũ dù nhìn dòng nước ở cửa xả lũ rất mạnh.

9 giờ

Lê Công Thành

CaoBao Do Anh nói đúng về việc tổng lượng nước không đổi, nhưng anh bỏ quên mất biến số quan trọng là “thời gian”.

Lũ tự nhiên trải dài trong nhiều ngày, nước dâng lên từ từ. Còn xả lũ nhân tạo là dồn một khối lượng nước khổng lồ vào một khoảng thời gian rất ngắn (nhiều người còn tố là vào ban đêm). Sự nén thời gian này tạo ra xung lực và lưu lượng đột biến cao hơn hẳn tự nhiên. Giống như việc bị mưa ướt trong 1 giờ và bị dội nguyên một xô nước vào người trong 1 giây - cùng lượng nước, nhưng sức tác động hoàn toàn khác nhau. [ Chuẩn👍]

8 giờ

Tác giả

CaoBao Do

Lê Công Thành

Đến Thành mà cũng nghĩ như thế thì chịu rồi, không thể tranh luận với Thành được. Tổng dung lượng xả luôn luôn nhỏ hơn tổng dung lượng nước về hồ, làm sao mà tăng lượng nước dồn trong một thời gian ngắn được.  [ Mặt dày thật 😎]

8 giờ

Đã chỉnh sửa

Lê Công Thành

CaoBao Do Vì con người không thể phối hợp nhịp nhàng và ứng phó trơn tru với tự nhiên đó anh. Đây cũng là lỗ hổng lớn em thấy trong lập luận của anh, ngầm cho rằng việc xả lũ là trơn mượt so với biến động thời tiết.

Tư duy của anh giống như nói: “Tôi kiếm được 10 triệu, tôi tiêu 10 triệu, nên tôi không bao giờ tiêu hoang”.

Anh kiếm 10 triệu trong 30 ngày (tích nước), nhưng anh tiêu sạch 10 triệu đó chỉ trong 1 giờ (xả lũ). Tổng lượng vẫn bằng nhau, nhưng “cú sốc” chi tiêu là khác hẳn. Thủy điện cũng vậy: nó có thể gom nước mưa của nhiều ngày và trút bỏ trong vài giờ do dự báo và điều tiết không ăn khớp với thực tế. Cái giết chết hạ du là sự tập trung cường độ đó, chứ không phải tổng dung lượng.👍

8 giờ

Tác giả

CaoBao Do

Lê Công Thành

Thành định kiến rằng là có thời điểm tổng lưu lượng xả lũ lớn hơn tổng lưu lượng nước về hồ. Nhưng cả nguyên lý cũng như trên thực tế không thể có và chưa có khi nào ở bất cứ thuỷ điện nào có tổng lượng xả lũ lớn hơn tổng lượng nước về hồ.👎

Thành thử chỉ ra một trường hợp cụ thể nào vi phạm nguyên tắc ấy

7 giờ

Đã chỉnh sửa

Lê Công Thành

CaoBao Do Anh đang tráo đổi khái niệm giữa Tổng lượng nước (m3) và Lưu lượng xả (m3/s). Về nguyên lý: Bất cứ khi nào thủy điện cần hạ thấp mực nước hồ (để đón lũ hoặc sợ vỡ đập), thì bắt buộc Lưu lượng Xả phải lớn hơn Lưu lượng Về. Nếu Xả = Về thì mực nước hồ đứng yên, làm sao hạ thấp được?👍

Về thực tế: Vụ thủy điện Hố Hô (2016) là minh chứng điển hình. Khi lũ về nhanh, đập bị uy hiếp, họ đã mở hết cửa xả khiến lưu lượng xả (1.843 m3/s) lớn hơn lưu lượng về (1.700 m3/s) để cứu đập. Chính phần chênh lệch này cộng với tốc độ xả gấp gáp đã gây ngập lụt thảm khốc cho hạ du.

https://tuoitre.vn/thuy-dien-ho-ho-phai-chiu-trach-nhiem-1189360.htm

7 giờ

Tác giả

CaoBao Do

Lê Công Thành

Đây là qui định về vận hành xả lũ: Q xả + Q chạy máy phát điện luôn nhỏ hơn Q nước thượng lưu về. Nguyên tâc này luôn được giám sát và thực thi và được đưa vào các văn bản pháp qui (tất nhiên nguyên tắc này không áp dụng cho xả nước tưới tiêu và xả nước đón lũ trước cơn mưa lớn).😆

Nếu Thành không công nhận điều này thì tranh luận là vô nghĩa.

Có thể là hình ảnh về bản đồ và văn bản cho biết 'THƯỢNG NGUỒN Q chạy máy + ဂု xả xả tràn <Q Q về xảtrà xả tràn Dung tích phòng lũ ĐẬP THỦY ĐIỆN HẠ HẠDU DU chạy chạymáy máy NGUYÊN TẮC VẬN HÀNH HỒ CHỨA THỦY ĐIỆN ĐỂ CẮT, GIẢM LŨ'

6 giờ

Đã chỉnh sửa

Lê Công Thành

CaoBao Do Anh đã thừa nhận: "nguyên tắc này không áp dụng cho xả nước đón lũ". Vậy khi lũ về đột ngột, thủy điện buộc phải xả gấp để đón lũ, để chống lũ thì lúc đó Q_xả có lớn hơn Q_về không? Chắc chắn là có, vì phải xả bớt nước trong hồ đi thì mực nước mới hạ xuống được.👍

Và chính cái khoảnh khắc "ngoại lệ" đó lại là lúc gây ra ngập lụt kinh hoàng nhất cho hạ du (tạo ra sóng lũ cộng hưởng, làm lũ chồng lũ). Anh dùng quy trình vận hành bình thường để nói cho tình huống khẩn cấp là không hợp lý rồi ạ.👍

5 giờ

Tác giả

CaoBao Do

Lê Công Thành

Rất tiếc rằng nhiều khái niệm cơ bản của Thuỷ điện Thành chưa sẵn sàng.

Xả nước đón lũ là xả trước cơn mưa lớn, tức thời điểm nước dưới hạ lưu chưa ngập nhé.

Tác giả

CaoBao Do

Lê Công Thành

Rất tiếc rằng nhiều khái niệm cơ bản của Thuỷ điện Thành chưa sẵn sàng.

Xả nước đón lũ là xả trước cơn mưa lớn, tức thời điểm nước dưới hạ lưu chưa ngập nhé.

5 giờ

Đã chỉnh sửa

Lê Công Thành

CaoBao Do Em thấy anh đang lý tưởng hóa quy trình trong phòng thí nghiệm, mưa chỉ rơi ở thượng nguồn và dự báo chuẩn xác tuyệt đối, nhưng thiên nhiên tàn khốc hơn thế nhiều với những cơn mưa diện rộng trút xuống cả thượng và hạ nguồn cùng lúc. Khi hồ đã đầy, lâm vào tình trạng nguy cấp đúng lúc hạ du đang ngập trắng, thủy điện buộc phải chọn "xả lũ" để cứu đập thay vì giữ nước theo quy trình đón lũ đã vỡ trận trên giấy. Đó chính là thời khắc sinh tử tạo nên "lũ bồi nhân tạo" - khi dòng nước nhân tạo giáng thêm cú đấm bồi vào hạ du đang kiệt quệ, điều mà lý thuyết anh nói không thể nào biện bạch được.👍

5 giờ

Tác giả

CaoBao Do

Lê Công Thành

Cứ tranh luận một lúc lại thấy một khái niệm cơ bản của Thuỷ điện Thành chưa sẵn sàng, thế nên tranh luận với Thành chẳng có tác dụng gì.

Thôi mình dừng tranh luận ở đây.

5 giờ

Lê Công Thành

CaoBao Do Haha vâng. Anh đi vào công kích cá nhân rồi, em nghĩ cũng nên dừng.

#xalu #thuydien 

[Còn một screenshot nữa trong còm] 

__