Nghề không dành cho ai sợ ma!
Từ nhỏ, ba tôi đã theo
ông nội đi làm đồng, đi đánh chim. Ba tôi được sinh ra đã có ruộng lúa, có
lưới, lồng, lóc lách, lẹm, cột, dây...... Từ thưở thiếu niên , ba đã thay gia
đình đi coi chim rất sớm. Có những lần coi được bầy chim lớn, đem đồ nghề tới
bủa lưới, thấy chim về rõ ràng khi úp lưới lại là lưới không. Có những lúc lội
sông gặp “ thằng chỏng” , lội băng đồng nghe tiếng nói thì thào, lâu lâu ngó
lên đầu thấy xác chết treo cổ trong rừng, nhiều lần coi chim ở Miếu Ông Địa (
Thủ Thiêm ) còn bị “ ghẹo”. Ba tôi nói : “ kệ người ta, mình không sợ người ta,
mình đừng ghẹo, vô xin đàng hoàn. Người ta hông làm gì mình đâu”. Có lần ba tôi
đi coi chim dẫn theo thằng em kế tôi. Ba đồng đồng nó trên cổ, qua khúc
sông bị hụt giò, thằng con bùm xuống sông, quơ quào kiếm con , quơ trúng ngay “
thằng chỏng” ( xác chết trôi sông). Ba tôi đẩy ra rồi lại lặn hụp vớt em tôi
em. Thằng nhỏ uống nước xém chết. Từ đó, ông không dám dẫn em tôi đi theo khi
qua sông nữa. Mấy đợt đánh chim phải đi xuồng qua sông lớn. Tôi đòi đi theo
chơi, ông cũng không cho. Thời còn sông suối, rừng lau sậy, rừng đồng đan xen
ngút ngàn , ba tôi đã một mình xuyên đêm lội đồng. Nhiều người hỏi ông có sợ
không? Ông nói : “hông, đi từ nhỏ rồi sợ cái gì mà sợ. Mà sợ rồi lấy gì sống,
nhà 14 anh em, cha mẹ nữa.”
Bủa lưới
Sau hai ngày đi coi chim dọ đường, ba tôi dẫn quân đi đánh chim. Nếu chim nhiều
thì đi 6-7 người, chim ít thì 4 người là đủ. Đôi khi bầy chim lớn quá, đi đánh
chim còn phải đổ máu vì những chủ lưới vùng khác cũng muốn đánh lén. Thường thì
họ tuân thủ luật đánh, kéo quân tới gặp đúng chủ lưới của vùng mình, họ sẽ tự
lui. Nhưng cũng có những chủ cố tình dàn trận lúc đó chỉ có đánh nhau. Nên chủ
lưới luôn luôn phải là người giỏi võ. Đồng tiền đổi bằng cả mồ hôi, máu của
mình và anh em.
Lưới tổ
nhà tôi lớn lắm! Dài 47m, ngang 25m. Có lần đánh chim xong , ba tôi đem lưới ra
giũ, vừa phơi, vừa vá. Tôi chui vô lưới ngủ ông tìm không ra, tới khi giũ lưới
mới thấy con nằm trong lưới. Ông hỏi : mày ngựa chứ có phải chim gà gì đâu mà
chui vô lưới?
Đúng 4 h
chiều , lính đánh chim tập hợp đủ mặt. Mỗi người một chiếc xe đạp chở theo lồng
dây, đồ nghề . Đặc biệt là 5 cây tầm vong già, dài tầm 9-10m. Hai người khoẻ
nhất sẽ người chạy trước, người chạy sau, thẳng hàng đạp xe vác tầm vong. Tay
ko vịn vào bó tầm vong mà nó ko hề rơ, chỉ thỉnh thoảng chỉnh nó lại chút ít.
Đoàn quân đạp xe có khi hơn chục cây số để đi làm. Nếu đường xa quá, đoàn
quân xuất phát lúc 2h, giở theo cơm. Đúng 6h chiều phải có mặt ở cánh đồng. 6h
30 bủa lưới, 15 phút sau phải bủa xong lưới. Chủ lưới phải đón đúng hướng gió
thổi, lưới giăng như mái nhà 1 mái. 4 cây trụ tầm vong chính cắm 4 gốc, cây thứ
năm cắm ở giữa 2 cây đầu lưới hướng gió thổi lên. Khi chim đã nằm yên trong bãi
mía, sậy, lúa.... mới căng lưới. Lưới căng cao 8m, trên đầu mỗi cây trụ cột một
con lóc lách( dạng ròng rọc), một bên là con lóc lách trống, một bên là lóc
lách mái dùng để kéo lưới lên. Trụ giữa thường là lóc lách mái. Lưới giăng một
đầu cao, một đầu thấp trùm lấy toàn bộ bãi đáp như một chiếc lồng khổng lồ. Đầu
lưới phía thấp sụp xuống trước vừa cuốn lưới vừa kéo dây thừng lùa chim. Theo
thói quen, chim bay lên hướng gió thổi cao. Đầu lưới trên hạ lóc lách dần cho
lưới hạ xuống, ko sớm, ko muộn phải đúng thời điểm. Sau đó úp dồn, kéo lưới. Cả
bầy chim lúc này sẽ nằm trong lưới. Đoàn thợ nhanh chóng bắt chim vào lồng để
giảm thiểu việc chim bị ngợp chết. Xong xuôi đâu đó, mọi người mới dọn dẹp đồ
nghề, đạp xe về nhà.
Mỗi đêm
chờ ba, tôi chỉ cần nghe tiếng chim kêu từ xa là biết ba về tới. Về tới nhà ,
ông mới thay lồng đếm chim để khuya mang đi bán. Cả đời ông , trừ những khi bể
lưới , thất trận chưa bao giờ ông coi sai số lượng chim. Ông coi xong bầy chim,
nhắm hướng đánh. Dự đoán gần như chính xác số lượng chim sẽ đánh được. Một bộ
lưới đánh tối đa 9.000 con chim nhưng ba tôi không bao giờ đánh hết. Ông nói
đánh thì dễ , bắt cho nó không ngợp thì khó. Đánh xong chim trong lưới bắt vô
lồng không kịp nó chết hết. Nên đánh ngọn chờ 1 tháng sau êm bầy mới đánh gốc.
( Còn tiếp)
Theo FB Nguyễn Thùy
Dương
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét