Link: https://www.facebook.com/NgocBaoChau9999
Mệ ngó qua, ngó lại trên mạng thấy mấy anh chị chửi nhau vụ xuất
khẩu hay dừng xuất khẩu gạo vui quá. Để Mệ nhắc lại chuyện cũ "cho đau
lòng một số người ơi" luôn.
Lỗi đầu tiên phải nói thuộc về các anh Báo Sạch. Các anh có lòng
bảo vệ nông dân nhưng viết thì chưa tới, chưa lột tả hết bản chất vấn đề của
việc "tạm dừng hay "cho xuất" về xuất khẩu gạo, đã thế còn đùa
cợt với người miền Tây nên mới sinh ra cái chuyện "bị chửi". Mệ nghĩ
chẳng có phe nào làm truyền thông bẩn hay ăn gì của DN nào để lên tiếng với sứ
mệnh của hạt gạo người nông dân làm ra đâu.
Mệ sẽ bắt đầu từ câu chuyện cũ, cách đây 11 năm rồi, sau đó sẽ
nói đến câu chuyện mới về xuất khẩu gạo.
Đó là vào năm 2009, thời điểm này Mệ làm phóng viên của Báo Nông
thôn Ngày nay thuộc Văn phòng đại diện tại TP.HCM. Còn anh Phụ Tình làm
trưởng đại diện tại Đồng bằng sông Cửu Long, với hai thằng lính ruột là cậu Trương Châu Hữu
Danh và Huỳnh Quốc Huy quậy
tưng khắp miền Tây khiến Báo NTNN thời ấy khá nổi và có chỗ đứng ở khu vực đó.
Thời điểm đó, ông Trương Thanh Phong (tức Ba Phong, người súc
miệng bằng Chivas như một số bạn kols chỉ mặt gọi tên) làm chủ tịch Hiệp hội
lương thực VFA, kiêm TGĐ Tổng Công ty lương thực miền Nam Vinafood2, nay đã
nghỉ hưu gần cả chục năm rồi.
Báo NTNN chọc đít ông Ba Phong bằng loạt bài điều tra gây tiếng
vang về việc Vinafood2 lập công ty 1 đô ở Singapore tên Saigon Food PTE LTD do
bà Cao Thị Ngọc Hoa (phó TGĐ Vinafood2 làm giám đốc điều hành) mục đích để mua
gạo từ VN với giá rẻ mạt, ép người nông dân, rồi bán cho bên thứ 3 ở nước ngoài
kiếm tiền chênh lệch, thực chất là chia chác nhau số lợi nhuận đó trên nỗi đau
của người nông dân làm ra hạt gạo.
Mục đích của loạt bài là bảo vệ mồ hôi nước mắt và công sức của
người nông dân một nắng hai sương làm ra hạt lúa. Loạt bài do cậu Hữu Danh,
Huỳnh Quốc Huy và anh Ngô Văn Tước dưới sự chỉ huy của anh Bùi Phụ (lúc đó mới
nghỉ làm ở Báo Pháp Luật TP.HCM về Báo NTNN, giờ là trưởng đại diện Báo Giao
thông tại TP.HCM) tâm huyết làm.
Báo NTNN chọc mũi kim vào đúng cái ổ xuất khẩu gạo đó thì các bà
8 biết chuyện gì xảy ra rồi. Báo lên được vài kỳ thì đột ngột ngưng, nhưng
không phải do chỉ đạo từ cơ quan quản lý báo chí mà là do báo tự ngưng. Lý do
lúc đó là do anh Lưu Phan, trưởng Văn phòng đại diện của báo tại TP.HCM (giờ là
phó tổng biên tập của Báo) đi gặp anh Ba Phong "đàm phán" kiếm được
cái hợp đồng truyền thông trị giá 3 tỷ đồng từ VFA trên danh nghĩa tài trợ cho
Hội NDVN thông qua Báo NTNN tổ chức giải bóng đá nông dân toàn quốc. Ngầm hiểu
đổi lại, báo sẽ không tiếp tục nữa. Anh Ba Phong sẽ được tiếng vì người nông
dân mà tổ chức cho họ vui chơi.
Tất nhiên là nhóm tác giả phản ứng không đồng tình. Mệ nhớ lúc
đó, Bùi Phụ đập bàn đòi nghỉ việc, còn cậu Huỳnh Quốc Huy thì hận báo quá nên
một thời gian ngắn nữa thì chán nản nghỉ luôn, không thèm làm nữa. Cậu Hữu Danh
và Ngô Văn Tước thì khéo léo hơn nhưng trong lòng thì ấm ức. Hồi đó, anh em văn
phòng ai cũng khen anh Lưu Phan làm kinh tế giỏi, kiếm được hợp đồng truyền
thông 3 tỷ đồng thời điểm năm 2009 to lắm, với mức hoa hồng cho người khai thác
là 30% trên giá trị hợp đồng. Nhưng nếu những người nông dân miền Tây mà biết
chuyện này, chắc chắn họ sẽ bưng chén cơm lên ăn mà chan hòa cả nước mắt.
Hiệp hội lương thực VFA do anh Ba Phong làm chủ tịch thì lấy
tiền ở đâu ra để tài trợ 3 tỷ đồng cho giải bóng đá nông dân toàn quốc? Nếu
không liên quan chó gì đến loạt bài của Báo NTNN phanh phui tiêu cực về xuất
khẩu gạo thì sao phải phải bấm bụng chi tiền? Mà chưa dừng lại ở đó, năm sau
VFA còn tiếp tục tài trợ cho giải bóng đá nông dân cao hơn số tiền này nữa. Tất
nhiên, nhóm tác giả điều tra loạt bài này không được hưởng 1 đồng nào hoa hồng
cả. Một đống người bò ra làm, một số người nằm ngửa hưởng lợi trên mồ hôi và
sinh mạng chính trị của họ. Đó cũng là lý do mà cậu Huỳnh Quốc Huy bỏ báo mà
đi, mãi đến bây giờ vẫn chưa nói một lời từ biệt.
Đó là câu chuyện cũ chôn giấu cả chục năm rồi về xuất khẩu gạo.
Còn bây giờ điệp khúc đó vẫn lặp lại mà còn kéo theo cả một sức ì rất lớn làm
nghèo đất nước của hai doanh nghiệp nhà nước lớn là Tổng Công ty lương thực
miền Bắc (Vinafood1) và Tổng Công ty lương thực miền Nam (Vinafood2). Báo Sạch
phân tích, Vinafood1 ký hợp đồng bán gạo cho Cuba với giá 365 đô/tấn, ký với
Malaysia giá 334 đô/tấn, nếu gạo vẫn xuất đều đều thì chắc chắn hai tổng này sẽ
lỗ sặc máu khi bán gạo cho nước ngoài rẻ hơn giá thị trường 50 đô/tấn. Nếu
ngừng xuất khẩu lúc này thì sẽ kéo giá lúa gạo trong nước giảm xuống vì đang
mùa thu hoạch lúa ở ĐBSCL mà gạo không xuất thì thương lái nào dám mua, cho dù
giá có rẻ hơn. Và hai tổng sẽ thừa cơ đục nước béo cò, thu mua đủ số lượng để
đảm bảo cung ứng gạo cho các hợp đồng lỡ ký với giá rẻ mà không bị thua lỗ, vẫn
giữ được cái chức.
Nói đi thì cũng phải nói lại, việc ngừng xuất khẩu gạo cũng
khiến nhiều DN tư nhân khác sẽ điêu đứng vì không cung ứng được gạo cho đối tác
trong khi đơn hàng đã có sẵn, nguy cơ vi phạm hợp đồng phải bồi thường, chứ
không riêng gì người nông dân điêu đứng đâu.
Nông dân sống chết mặc nông dân. Hạt lúa làm ra không ai mua thì
kệ mẹ người nông dân, liên quan gì đến các cụ ở các tổng công ty.
Lỗi lớn thứ hai, đó là cách điều hành của người đứng đầu Bộ Công
thương Trần Tuấn Anh. Đề xuất Thủ tướng ra lệnh dừng xuất khẩu gạo từ Bộ Công
thương mà đề xuất tiếp tục cho xuất khẩu gạo cũng từ đó. Ông Trần Tuấn Anh nghe
từ lỗ tai này các tổng công ty lương thực báo cáo về vấn đề phải đảm bảo an
ninh lương thực trong nước. Người điều hành nhưng không biết phân tích vấn đề.
Năm nay Trung Quốc thu mua gấp 6 lần năm ngoái, khoảng 66.000
tấn (trong đó chỉ có hơn 10.000 tấn gạo, còn lại là nếp và các loại khác) nhằm
nhò gì so với hàng trăm ngàn tấn gạo của các nước khác thu mua. Sản lượng gạo
mỗi năm của VN khoảng chừng 31 triệu tấn, sản lượng dùng để ăn và làm nguyên
liệu trong nước chỉ chiếm khoảng chừng 18 - 20 triệu tấn, còn lại là dự trữ và
xuất khẩu. So với thông tin năm nay TQ mua gấp 6 lần năm ngoái, dẫu có như vậy,
cũng chẳng nhằm nhò gì cả.
Thế nhưng, Bộ Công thương lại tham mưu cho Thủ tướng tạm dừng
xuất khẩu để rồi hôm sau lại nghe bằng lỗ tai khác, các DN khác kêu, người nông
dân than rớt giá, ảnh hưởng giá gạo trong nước, điêu đứng người trồng lúa, lại
đề xuất xin cho xuất khẩu tiếp. Tư lệnh của một Bộ quan trọng về xuất nhập khẩu
mà cứ như đùa giỡn trên vận mệnh nền kinh tế của quốc gia.
Cá nhân Mệ không ủng hộ xuất khẩu gạo trong thời điểm dịch này,
cũng chẳng ủng hộ tạm dừng xuất khẩu gạo để người nông dân phải khổ vì đó là
việc Chính phủ đang làm. Nhưng rõ ràng, khi quan sát sẽ thấy mọi tranh cãi đều
có lý khi nhìn ở góc độ này để phê phán quan điểm kia. Mệ chỉ mong người đứng
đầu chính phủ, hãy sáng suốt nhìn thẳng vấn đề, chặt cho bằng được cánh tay tài
phiệt để nền kinh tế không bị thao túng, phá hoại của những kẻ có lòng tham vô
đáy nhưng lại làm cho người nông dân tin tưởng và bớt khổ. Đừng ai lên tiếng vì
người nông dân hay vì doanh nghiệp cả, hãy vì sự công bằng và sự thật đi.