Muốn con mình trở thành Thiên Tử, người phụ nữ này lại
sinh ra hai người con là Trạng Nguyên và đều là những nhân tài hiếm có trong lịch
sử.
Chỉ có ước vọng
duy nhất: Sinh ra con là bậc Thiên Tử
Vào thời là Lê ở
làng An Tử Hạ, huyện Tiên Minh, xứ Hải Dương (nay thuộc xã Kiến
Thiết, huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng) có người phụ nữ thông
minh đặc biệt tên là Nhữ Thị Thục – sinh trưởng trong một gia đình khoa bảng
danh giá, con gái của quan Thượng thư bộ Hộ, tiến sĩ Nhữ Văn Lan.
Là gia gia đình
khoa bảng nên bà thông minh và học rất giỏi, tính tình quyết đoán, thông kinh
sử; không chỉ thế bà thông tỏ cả dịch lý, tướng số, mang chí lớn của bậc trượng
phu.
Biết tướng mạo của mình sẽ sinh quý tử,
lại thấy khí số nhà Lê đã đến hồi suy tàn và mất, nên bà quyết phải lấy được
người người chồng có số làm vua hoặc có số sinh ra được con thành bậc Thiên Tử
tử này.
Chính vì thế mà dù
sinh trưởng trong gia đình quý tộc, có rất nhiều trang tuấn kiệt được giới
thiệu hay để mắt đến bà đều lần lượt từ chối, bởi bà biết rằng vận mệnh họ chỉ
làm quan phục tùng Vua mà thôi, tuổi trẻ của bà dần trôi qua với những cuộc
giao du sơn thủy.
Vào những cuối của
thời trẻ bà đã gặp được ông đồ nhà quê ít tiếng tăm tên là Nguyễn Văn Định ở
huyện Vĩnh Lại (tức Vĩnh Bảo ngày nay), sở dĩ bà Nhữ Thị Thục đến với ông vì và
biết rằng ông có tướng sinh ra quý tử.
Tương truyền thì
bà Thục đã tính toán rất cẩn thận ngày giờ hợp cẩn nhằm sinh ra con có thể lên
ngôi Thiên Tử – đây là mong ước lớn nhất cả đời của bà.
Đêm tân hôn bà dặn
đi dặn lại chồng rằng khi trăng lên đến đầu ngọn tre mới được động phòng. Ông
Nguyễn Văn Định cứ phải đi qua đi lại ngoài sân, rồi cứ liên tục ngước nhìn
ngọn tre mong cho sớm đến giờ. Giai thoại lưu truyền trong dân gian kể rằng ông
Nguyễn Văn Định sốt ruột mà động phòng hơi sớm vì thế mà dù sinh con là bậc
thiên tài nhưng cũng không thể làm được Thiên Tử.
Sau đó bà thụ
thai, sau khi sinh con đặt tên là Nguyễn Văn Đạt, là tên khai sinh của Nguyễn
Bỉnh Khiêm sau này.
Bà Nhữ Thị Thục
rất kỳ vọng vào con nên ngày từ thuở nhỏ đã chăm sóc dạy dỗ rất chu đáo, từ khi
mới sinh Nguyễn Bỉnh Khiêm được mẹ hát ru bằng những câu dân ca hoặc những vần
thơ do bà sáng tác.
Theo truyện kể trong dân gian thì Nguyễn
Bỉnh Khiêm đầy thôi nôi đã biết nói, lên 4 tuổi đã được mẹ dạy học thuộc lòng
các bài chính nghĩa của kinh, truyện cùng với mười bài thơ Nôm.
Công lao dạy dỗ
của bà đã được Nguyễn Bỉnh Khiêm nhắc đến trong bài “Tựa Bạch Vân
am” của ông.
Vì muốn con sau
này làm Vua, vì thế mà bà Nhữ Thị Thục có những xích mích với chồng, trong dân
gian vẫn còn lưu truyền lại câu chuyện những xích mích này.
Một lần khi bà Nhủ
Thị Thục đi chợ, ông Văn Định ở nhà buộc dây vào cành tre, kéo lên, kéo xuống
cho con chơi và nói “nguyệt treo cung, nguyệt treo cung!”
Tưởng con không
biết gì, ai ngờ Nguyễn Bỉnh Khiêm nói “vịn tay tiên, nhè nhẹ rung”
Thấy vợ đi chợ về,
ông Văn Định kể lại chuyện khoe, chẳng ngờ bà lại nói “nguyệt tượng trưng cho bầy tôi! Nuôi con
mong thành Vua, thành Chúa, chứ thành bầy tôi thì nói làm gì”.
Lần khác lúc vợ đi
vắng, ôngVăn Định lấy sách của vợ tìm một câu để dạy con, thấy câu: “Bống
bống, bang bang, ngày sau con lớn, con tựa ngai vàng”.
Ông Văn Định hoảng
sợ, lo con đọc có khi bị cho là tội phản nghịch bị chém đầu bèn sửa chữ “tựa”
thành chữ “vịn”.
Bà Thục biết
chuyện thì than “sinh
con ra, mong con làm ‘vua’ thiên hạ. Nay thầy nó dạy con làm ‘tôi’, chán quá!
Rất tiếc thân này là phận gái.”
Khi Nguyễn Bỉnh
Khiêm dần khôn lớn, bà thục thấy con mình có tướng mạo rất tốt, hiềm nỗi da hơi
dày nên biết dù có là thiên tài cũng chẳng thể làm Vua, bà chán nản bỏ đi, ít
lâu sau bà gặp và lấy ông Phùng Chí Công và sinh được một ông Trạng nữa cũng
nổi danh đất Việt là Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan.
Về việc này gia
phả họ Phùng ở Phùng Xá, Thạch Thất, Sơn Tây, mang tên “Ký lục tiên tổ sự tích”
có ghi như sau: “Khi thân phụ Phùng Khắc Khoan ở Từ Sơn, có gặp một thiếu phụ
từ Hải Dương đến. lông mày lá liễu, sắc mặt hơi buồn. Bà đi cùng đường với ông,
được chừng một dặm, ông thấy bà nhàn rỗi như đi dạo, bèn trò chuyện, hỏi han.
Thấy ông có phúc tướng, bà mới bộc bạch nỗi lòng. Ông rơi lệ cảm động. Hai
người kết nghĩa vợ chồng. Qua năm sau, sinh được con trai có tướng lạ, mới 5-6
tuổi mà đã có khí vũ của bậc trượng phu. Bà mừng rỡ bảo ông nên dạy cho nó học,
nếu trời xanh không phụ, may gặp thời phò được thiên hạ nghiêng đổ thì chí
thiếp mãn nguyện”.
Người dân làng
Phùng xá cũng nhà nghiên cứu đều nhìn nhận rằng người phụ nữ Hải Dương ấy mang
họ Nhữ, mẹ của Nguyễn Bỉnh Khiêm
Không phải là
Vua nhưng lại là người quyết định thế cuộc
Sức người không
thay đổi được thiên định, dù không được làm Vua nhưng hai đứa con của bà Nhữ
Thị Thục đều là những nhân tài hiếm có trong lịch sử.
Nguyễn Bỉnh Khiêm
dù không phải là vua, nhưng các bậc vua chúa thời đó đều phải tới hỏi ý kiến
ông.
Khi vận nước rối
bời, vua Mạc Mậu Hợp đến hỏi Nguyễn Bỉnh Khiêm về thế cuộc, Trạnh Trình đã đáp
rằng “Ngày sau nước có việc, đất Cao Bằng tuy nhỏ, cũng giữ được phúc
đến vài đời”. 7 năm sau vua Mạc bị quân Trịnh đánh bật khỏi Thăng Long,
nhớ lời dặn cụ Trạng liền về đất Cao Bằng, quả nhiên giữ thêm được 96 năm nữa.
Khi Nguyễn Hoàng
lo lắng bị chúa Trịnh sát hại bèn hỏi Nguyễn Bỉnh Khiêm, Trạng Trình không trả
lời chỉ nói rằng
“Hoành sơn
nhất đái, vạn đại dung thân”
Nghĩa là:
“Hoành sơn một
dãy, dung thân ngàn đời”
Nguyễn Hoàng liền
đến phía nam dãy Hoàng Sơn chính là vùng đất Thanh Hóa, xây dựng cát cứ lập ra
nhà Nguyễn sau này.
Khi vua Lê Trung Tông mất, Trịnh Kiểm muốn
nhân cơ hội này muốn chiếm ngôi Vua của nhà Lê, bèn hỏi ý kiến Phùng Khắc
Khoan, nhưng ông cũng không phải nên làm thế nào bèn phái người bí mật hỏi anh
mình là Nguyễn Bỉnh Khiêm.
Nguyễn Bỉnh Khiêm
nói rằng “Năm
nay thóc giống không tốt, chúng bay nên tìm thóc cũ mà gieo mạ”, “Giữ chùa, thờ Phật thì được ăn oản”
Phùng Khắc Khoan
hiểu ý anh mình, nói với chúa Trịnh rằng phải thờ vua Lê thì mới được lâu dài
Sau này con cháu
nhà Trịnh nhiều người muốn cướp ngôi nhà Lê, tìm đến Nguyễn Bỉnh Khiêm thì ông
đều nói rằng “Lê
tồn, Trịnh tại; Lê bại, Trịnh vong” khiến chúa Trịnh không dám cướp ngôi vua
Lê. Đến đời vua cuối cùng của nhà Lê là Lê Chiêu Thống mất ngôi thì nhà Trịnh
cũng bị diệt.
Nguyễn Bỉnh Khiêm
dù không là là Vua nhưng tiếng nói của ông lại quyết định cuộc cờ của các thế
lực Vua Chúa thời bất giờ.
Sau này những nhà
nghiên cứu về Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm đều đánh giá cao vai trò của bà Nhữ
Thị Thục trong việc giáo dục Nguyễn Bỉnh Khiêm, giáo sư sử học Trần Quốc Vượng
có nhận xét rằng: “Bà Nhữ Thị Thục – thân mẫu danh nhân văn hóa Nguyễn Bỉnh
Khiêm là một trong ba người phụ nữ nổi tiếng, tài trí hơn người của Việt Nam ở
thế kỷ XVI. Đó là Trạng nguyên Linh phi Nguyễn Thị Duệ, Quận công Nhữ
Thị Thuận và phu nhân Nhữ Thị Thục”.
Trần Hưng
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét