Ghi chú lai rai, để không bị truyền thông thổ tả xỏ mũi...
BẦU TỔNG THỐNG MỸ: KHÔNG CÓ CÁI GỌI LÀ "ĐẠI CỬ TRI"
* Chỉ khi rơi vào trường hợp hai ứng viên giành phiếu Electoral Votes (Phiếu Tuyển cử) bằng nhau, lúc đó mới áp dụng thể thức tạm coi tương đương với "đại cử tri" để quyết định.
Chuyện này cách đây (2024) ... gần một thế kỷ rưỡi trước kia!
/1/ Bầu Tổng thống Mỹ, chú ý, là BẦU THEO TỪNG TIỂU BANG - bởi vì nước Mỹ là "quốc gia hợp thành" từ các tiểu bang, không phải là "quốc gia đơn nhứt" (như Pháp, Đại Hàn, Trung Hoa dân quốc tức Đài Loan...), và ý chí cử tri giữa các tiểu bang đều bình đẳng.
Tiểu bang X, tranh cử giữa hai ứng viên A và B, chẳng hạn A thắng cử (tức có nhiều phiếu cử tri phổ thông hơn, "popular votes") => ngay lập tức, số lượng phiếu Electoral votes qui định cho tiểu bang X sẽ thuộc về A.
Nhắc lại lần nữa: hoàn toàn KHÔNG có "ông to bà lớn" nào đại diện cử tri (tức không có "đại cử tri") đứng ra bỏ phiếu hết! Mà thuần túy là sự qui đổi thành SỐ PHIẾU Electoral votes (dịch đúng là "Phiếu tuyển cử"), NGAY LẬP TỨC.
/2/ Cho đến lúc này, người dân Mỹ và trên toàn thế giới đều biết ông DONALD TRUMP đắc cử Tổng thống Mỹ, với kết quả ông đạt 312 Electoral votes (Phiếu Tuyển cử), trong khi bà Kamala Harris 226 Phiếu (Tổng cộng là 538 PHIẾU TUYỂN CỬ).
Cuộc họp vào tháng 12 của các Electoral COLLEGE (dịch đúng là "Tuyển cử đoàn", KHÔNG phải "đại cử tri đoàn" - bởi vì những electors, "Tuyển cử viên", KHÔNG do dân bầu thì không thể gọi "đại cử tri" được, họ do đảng CH, đảng DC cử đi "phó hội bàn đào").
Cuộc bỏ phiếu của các electors là BỎ PHIẾU THEO NGHI THỨC (formal voting), không phải là "chính thức" như cách dịch sai bấy lâu nay. Bởi vì, ngay hiện nay trong tháng 11, mọi người đều đã biết CHÁNH THỨC DONALD TRUMP ĐẮC CỬ TỔNG THỐNG.
/3/ Giả định hai ứng viên A, B đều đạt 269 Electoral votes mỗi người (tổng cộng 538 Phiếu). Chỉ khi hai ứng viên NGANG BẰNG số phiếu Electoral votes, đến lúc đó mới phải bỏ phiếu "vòng chung cuộc".
Chuyện này hiếm xảy ra lắm! Đã từng có như vậy, hồi... năm 1877, cách đây gần một thế kỷ rưỡi!
Hồi năm 1877, lúc đó tổng số Electoral votes là 368 Phiếu (khác với hiện nay là 538 Phiếu). Bấy giờ diễn ra tranh cử giữa Rutherford Hayes bên đảng Cộng hòa với đối thủ Samuel J. Tilden đến từ đảng Dân chủ. Đó là một kỳ bầu cử đầy căng thẳng và hỗn loạn.
Để rồi, không ứng viên nào vượt lên đạt 185 Phiếu để đắc cử, mà dừng lại ở mức 184 phiếu Electoral votes (tổng cộng 368 Phiếu).
Giải pháp được đưa ra là bầu "vòng chung cuộc" tại QUỐC HỘI Mỹ. Một Đạo luật được ban hành ngay sau đó, tháng 3/1877, qui định "THỂ THỨC ĐẶC BIỆT" - theo đó, Hạ viện bầu Tổng thống còn Thượng viện bầu Phó Tổng thống.
Kỳ tranh cử năm đó, sau khi áp dụng "thể thức đặc biệt" tại Quốc hội, ông Rutherford Hayes bên đảng Cộng hòa được bầu chọn, trở thành Tổng thống thứ 19 của Mỹ.
/4/ Nói gì thì nói, các nghị sĩ (Thượng nghị sĩ, Dân biểu) cũng do cử tri bầu chọn, thành thử việc bầu bởi các nghị sĩ - theo THỂ THỨC ĐẶC BIỆT, tức là họ đại-diện-cử-tri để bầu ra Nguyên thủ. Chỉ trong trường hợp này, việc bầu Tổng thống là bởi các vị nghị sĩ, về mặt ý nghĩa là bởi các vị "đại cử tri".
4a) Sẵn nói luôn, ở các nước như Anh, Đức, Nhựt Bổn, Ấn Độ, Do Thái.v.v... theo hệ thống "Congressional system" (QUỐC HỘI CHẾ, hoặc Đại nghị chế), Quốc hội lưỡng viện (hoặc Quốc hội đơn viện) bầu ra Thủ tướng (tức Nguyên thủ chính phủ, Head of Government).
Ở đây, các vị nghị sĩ đại-diện-cử-tri để bầu ra Nguyên thủ. Về mặt ý nghĩa, đây chính là các vị "đại cử tri" họp lại, bầu ra Nguyên thủ.
4b) Còn ở TỔNG THỐNG CHẾ (Presidential system) thì KHÔNG có "đại cử tri" bầu Nguyên thủ, mà hoàn toàn do lá phiếu của người dân bầu ra.
Các vị nghị sĩ (về mặt ý nghĩa là "đại cử tri") không bầu Tổng thống bên Hành pháp (thẩm quyền này thuộc về người dân); mà họ thay mặt người dân để hành xử THẨM QUYỀN BÊN LẬP PHÁP.
Chỉ trong trường hợp áp dụng "Thể thức đặc biệt", nêu ở mục /3/, cách đây ... cả thế kỷ, Quốc hội Mỹ mới được trao quyền bầu Tổng thống.
4c) "Thể thức đặc biệt"?
Không phải là toàn bộ các Dân biểu tại Hạ viện liên bang Mỹ bỏ phiếu, mà là MỖI TIỂU BANG CHỌN RA MỘT DÂN BIỂU để bỏ phiếu.
Lúc bấy giờ, năm 1877, Mỹ có 38 tiểu bang. Như vậy, có 38 Phiếu => Ứng viên nào được quá bán (là 20 Phiếu bầu), sẽ đắc cử Tổng thống => Rutherford Hayes bên đảng Cộng Hòa trở thành Tổng thống.
----------------------------------------------------------------
Hình ảnh (dưới): Chung cuộc bầu Tổng thống 2024: Donald Trump 312 Phiếu, Kamala Harris 216 Phiếu.
(Giữa): Chung cuộc bầu Thượng viện (Senate): đảng Cộng Hòa 53 ghế, đảng Dân Chủ 47 ghế.
(Trên): Bầu Hạ viện (House): đảng Cộng Hòa 220 ghế, đảng Dân Chủ 213 ghế (còn 2 ghế nữa, vẫn... đang kiểm phiếu).
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét