Thứ Sáu, 12 tháng 12, 2025

TRUMP ĐẢO NGƯỢC TRẬT TỰ TOÀN CẦU: BẮT TAY TRUNG – NGA, CHỌC THẲNG VÀO CỘT SỐNG CHIẾN LƯỢC CỦA WASHINGTON

TRUMP ĐẢO NGƯỢC TRẬT TỰ TOÀN CẦU: BẮT TAY TRUNG – NGA, CHỌC THẲNG VÀO CỘT SỐNG CHIẾN LƯỢC CỦA WASHINGTON.

Mỹ suốt một thập kỷ sống trong một tư duy rằng:

Trung Quốc muốn vượt Mỹ. Và Nga muốn phá Mỹ.

Cách duy nhất để thắng là siết đồng minh, chặn Bắc Kinh ở Thái Bình Dương và cô lập Moscow ở châu Âu.

Nhưng có vẻ, với Trump 2.0 đang xóa sạch nền móng đó….

Ông Trump muốn một thế giới nơi các cường quốc… THOẢ THUẬN với nhau.

Không răn đe.

Không kiềm chế.

Không cứu ai.

Ai mạnh giữ phần mạnh.

Ai yếu tự xoay xở.

Nhà Trắng mới mô tả thẳng rằng:

“Mỹ không có nghĩa vụ trông coi cả hành tinh. Mỹ Chỉ quan tâm những gì đe dọa trực tiếp lợi ích của chúng ta.”

Với Trung Quốc: Thì Mỹ Từ đối đầu sang “thỏa hiệp chiến lược”.

Ông Trump từng gọi Trung Quốc là kẻ thù, cấm TikTok, siết Huawei, tố cáo di*t chủng ở Tân Cương.

Nhưng ở nhiệm kỳ hai này?

có vẻ đã Đổi 180 độ.

Châm ngòi chiến tr*nh thuế - rồi bắt tay với Tập Cận Bình.

Từ đe dọa trừng phạt - chuyển sang bỏ qua vụ China hack “Salt Typhoon”.

Thậm chí quay sang đứng cùng Bắc Kinh trong căng thẳng Trung – Nhật vì Đài Loan.

Đỉnh điểm: là khi ông Trump gỡ lệnh cấm chip Nvidia H200 cho Trung Quốc.

Đó là một cú sốc với phe diều hâu ở Washington.

Và một thông điệp rất rõ là:

cạnh tranh thì cạnh tranh, nhưng vẫn phải bán hàng và kiếm tiền.

Ông Trump sẽ thăm Bắc Kinh tháng 4, và ông Tập sẽ đáp lễ trong năm 2026.

Đó có vẻ như không khí “cường quốc bắt tay” đang trở lại.

Còn với Nga: Nhường Donbass để đổi “thời đại hợp tác mới”

Giống như Trung Quốc, ông Trump đang xoay từ đối đầu sang thỏa hiệp địa chính trị:

Khi Mỹ gây áp lực để Ukraine nhường toàn bộ Donbass.

Và một Kịch bản “ổn định chiến lược” với Moscow mở ra cánh cửa hợp tác về: năng lượng, khoáng sản, AI, hạ tầng, đất hiếm…

Thậm chí còn muốn đưa Nga trở lại G7, khôi phục vai trò “đại cường quốc ngang hàng”.

Trump 1.0 từng trừng phạt dầu khí Nga.

Nhưng Trump 2.0 thì muốn “kéo Moscow khỏi băng giá ngay khi chiến tranh dừng lại”.

Với Tư duy của ông Trump: Muốn ổn định thì phải chấp nhận “vùng ảnh hưởng”.

Trung Quốc ở châu Á.

Nga ở Đông Âu.

Còn Mỹ thì…?

“Tây bán cầu là của chúng ta. Ai đụng vào – chúng ta xử lý.”

Ông Trump muốn cứng rắn với Venezuela,

nhưng lại mềm với Bắc Kinh và Moscow…

miễn họ đừng bước chân vào sân sau của Mỹ.

Và tóm lại:

Ông Trump đang không chỉ “định hình lại” trật tự thế giới.

Ông đang đập bỏ cả hệ tư tưởng đối đầu 10 năm qua của Washington.

Thay vì “Đại chiến cường quốc”, thì ông Trump chọn:

Thỏa thuận – chia chác – và để mỗi siêu cường làm chủ phần lãnh địa của mình.

Đó có thể là một trật tự mới đang hình thành.

Và nó mang dấu ấn rất rõ: Chủ nghĩa ngoại giao Trump!

Mời Quý vị cùng bình luận ý kiến của mình bên dưới!

____

@mrluaan

Nguồn tham khảo:  axios

Thứ Tư, 10 tháng 12, 2025

Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh: 17 điểm mới của Nghị quyết tháo gỡ vướng mắc của Luật Đất Đai

17 điểm mới của Nghị quyết tháo gỡ vướng mắc của Luật Đất Đai

Vào lúc 09h sáng ngày 11/12, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai với tỷ lệ đại biểu tán thành lên tới 90,49% (chỉ có 3 đại biểu trên tổng số 437 đại biểu bấm nút "không tán thành" và 6 đại biểu không biểu quyết).

Toàn văn Nghị quyết được thông qua: https://drive.google.com/file/d/1R0MtoWZxVieLBvjHCBIDrWScIT54sexB

Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh thống kê 17 điểm mới nổi bật của Nghị quyết so với Luật Đất đai hiện hành (Luật Đất đai năm 2024).

Đọc bài trên blog: https://lsnguyendinh.com/17-diem-moi-noi-bat-cua-nghi-quyet-ve-co-che-chinh-sach-thao-go-kho-khan-vuong-mac-cua-luat-dat-dai/

1. Bổ sung thêm 3 nhóm trường hợp thu hồi đất gồm: (1) Thực hiện dự án trong khu thương mại tự do, dự án trong trung tâm tài chính quốc tế; (2) Trường hợp thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đã hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận mà đã thoả thuận được >75% diện tích đất và >75% số chủ đất thì HĐND cấp tỉnh xem xét, thông qua việc thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao cho chủ đầu tư; (3) Để tạo quỹ đất thanh toán cho Hợp đồng BT; để cho thuê đất tiếp tục sản xuất, kinh doanh đối với trường hợp tổ chức đang sử dụng đất mà Nhà nước thu hồi đất. (Quy định tại Điều 3.2 Nghị quyết)

2. Mở rộng áp dụng bảng giá đất cho mọi mục tiêu (cả "đầu vào" của quan hệ đất đai - khi Nhà nước thu hồi đất và "đầu ra" của quan hệ đất đai - khi Nhà nước giao đất/cho thuê đất) và vô hiệu hóa “giá đất cụ thể”. Bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất được sử dụng làm căn cứ tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và cả tiền bồi thường cho người dân khi Nhà nước thu hồi đất (Điều 5 Nghị quyết)

3. Quy định về giảm tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất: Trường hợp đất vườn, ao, đất nông nghiệp trong cùng thửa đất có đất ở mà chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở (và một số trường hợp khác) thì mức thu bằng: 30% chênh lệch giữa tiền sử dụng đất tính theo giá đất ở và tiền sử dụng đất tính theo giá đất nông nghiệp tại thời điểm có quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với diện tích đất chuyển mục đích sử dụng trong hạn mức giao đất ở tại địa phương; 50% chênh lệch đối với diện tích đất vượt hạn mức nhưng không quá 01 lần hạn mức giao đất ở; 100% chênh lệch đối với diện tích đất vượt quá 02 lần hạn mức giao đất ở. Ưu đãi chỉ áp dụng một lần cho một hộ gia đình, cá nhân (tính trên 01 thửa đất). Nếu hộ gia đình, cá nhân đã được chuyển mục đích sử dụng đất từ thời điểm Luật Đất đai 2024 có hiệu lực (ngày 01/8/2024) đến trước ngày áp dụng quy định mới (ngày 01/01/2026) thì được “hồi tố”: Nếu người dân chưa nộp tiền sử dụng đất thì sẽ được tính lại tiền sử dụng đất (được tính ở mức 30%, 50% chênh lệch). Nếu người dân đã nộp tiền sử dụng đất (ở mức 100% chênh lệch theo Luật Đất đai 2024) thì sẽ được tính lại tiền sử dụng đất và được Nhà nước hoàn trả… (Điều 10.2, Điều 4.10 Nghị quyết)

4. Cho phép thu hồi đất khi chưa phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, chưa bố trí tái định cư trong trường hợp: (1) Thực hiện dự án quan trọng quốc gia, dự án đầu tư công khẩn cấp không có bố trí tái định cư (nhưng phương án GPMB đã phải được niêm yết công khai); dự án khác (không có bố trí tái định cư) được trên 75% người sử dụng đất đồng ý thu hồi đất trước khi phê duyệt phương án GPMB; (3) dự án đầu tư công khẩn cấp, dự án tái định cư tại chỗ, dự án bố trí tái định cư theo tuyến công trình chính. Giao UBND cấp tỉnh quy định bố trí tạm cư, thời gian và kinh phí tạm cư. (Điều 3.3, 3.4 Nghị quyết)

5. Cho phép người có thẩm quyền quyết định thu hồi đất theo tiến độ dự án hoặc theo tiến độ GPMB. (Điều 3.5 Nghị quyết)

6. Cho phép người có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất quyết định giao đất, cho thuê đất theo tiến độ dự án hoặc theo tiến độ GPMB. (Điều 4.1 Nghị quyết)

7. Cho phép người sử dụng đất lựa chọn thuê đất trả tiền một lần hoặc thuê đất trả tiền hằng năm. (Điều 4.2 Nghị quyết)

8. Cho phép giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng sang mục đích khác mà không phải trình HĐND cấp tỉnh chấp thuận. (Điều 4.3 Nghị quyết)

9. Bổ sung các trường hợp giao đất, cho thuê đất không qua đấu giá, đấu thầu: (1) Đất thanh toán cho Hợp đồng BT; (2) Để thực hiện các dự án thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất, không sử dụng vốn nhà nước, đã có quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư và chấp thuận/lựa chọn nhà đầu tư; (3) Dự án năng lượng, dự án du lịch gắn với thương mại, dịch vụ tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. (Điều 4.4 Nghị quyết)

10. Giảm tải điều kiện để đấu giá quyền sử dụng đất đối với dự án nhà ở; giảm tải điều kiện để đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án khu đô thị, khu dân cư nông thôn: chỉ cần có quy hoạch phân khu (hoặc quy hoạch chung với trường hợp không cần quy hoạch phân khu). (Điều 4.5, 4.6 Nghị quyết)

11. Cho phép điều chỉnh thời hạn sử dụng đất cho nhà đầu tư mới thay thế cho nhà đầu tư đã giải thể, phá sản; nhà đầu tư nhận chuyển nhượng dự án. Nhà đầu tư mới, nhà đầu tư nhận chuyển nhượng dự án phải nộp bổ sung tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. (Điều 4.7 Nghị quyết)

12. Rút ngắn thời gian thông báo thu hồi đất xuống 60 ngày với đất nông nghiệp, 120 ngày với đất phi nông nghiệp (quy định của Luật Đất đai 2024 là 90 ngày và 180 ngày); rút ngắn thời gian niêm yết công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; thời hạn tổ chức đối thoại khi có ý kiến không đồng ý về phương án GPMB. (Điều 3.9 Nghị quyết)

13. Làm rõ trường hợp miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất thì không phải xác định giá đất, không tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và không thực hiện thủ tục đề nghị miễn, trừ trường hợp chỉ được miễn tiền thuê đất một số năm. So với Luật Đất đai 2024, Nghị quyết làm rõ trường hợp chỉ được miễn tiền thuê đất một số năm thì vẫn phải định giá đất và tính tiền thuê đất. (Điều 10.1 Nghị quyết)

14. Giảm bớt điều kiện bán tài sản trên đất thuê trả tiền hằng năm: Tài sản đã có giấy phép xây dựng (trường hợp phải xin phép xây dựng); đã hoàn thành xây dựng theo đúng quy hoạch chi tiết và dự án, trừ trường hợp phải thực hiện theo bản án, quyết định của Tòa án… So với Điều 46 Luật Đất đai 2024, Nghị quyết giảm bớt điều kiện là tài sản đã phải đăng ký, tức là tài sản không bắt buộc phải được chứng nhận quyền sở hữu trên GCN cũng có thể bán. (Điều 11.1 Nghị quyết)

15. Trường hợp người sử dụng đất dành một phần diện tích của thửa đất ở hoặc thửa đất có đất ở và đất khác để làm lối đi, khi tách thửa, hợp thửa đất thì không bắt buộc phải chuyển mục đích sử dụng đất đối với phần diện tích đất để làm lối đi. Cho phép chuyển mục đích sử dụng một phần thửa đất thì không bắt buộc phải tách thửa. Cho phép hợp các thửa đất không cùng mục đích sử dụng đất, không cùng hình thức sử dụng đất, không cùng thời hạn sử dụng đất. (Điều 11.3 Nghị quyết)

16. Đơn giản hóa hệ thống quy hoạch/kế hoạch sử dụng đất: không lập kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2026-2030) thành phố trực thuộc Trung ương, không lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện, quy hoạch/kế hoạch sử dụng đất cấp xã. (Điều 12.3 Nghị quyết)

17. Bỏ quy định hoạt động lấn biển phải được Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư nếu triển khai tại khu vực quy định tại Điều 190.3 Luật Đất đai (Khu vực bảo vệ di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh…; Di sản thiên nhiên…; Vườn quốc gia, khu dự trữ thiên nhiên, khu bảo tồn loài - sinh cảnh…; Khu vực cảng biển, vùng nước trước cầu cảng…; Cửa sông và các khu vực được quy hoạch, sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh). (Điều 11.6 Nghị quyết)

Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh

Lê Quốc Ca: MỘT KIỂU NHẬN THỨC CHƯA TRƯỞNG THÀNH KHI ĐỌC TÁC PHẨM VĂN HỌC NGHỆ THUẬT

MỘT KIỂU NHẬN THỨC CHƯA TRƯỞNG THÀNH KHI ĐỌC TÁC PHẨM VĂN HỌC NGHỆ THUẬT

Tác giả: CCB Tiểu đoàn 406 Đặc công anh hùng QK5 - Lê Quốc Ca

11/12/2025

(Đã thôi không nói về tiểu thuyết “Nỗi buồn chiến tranh” nữa, nhưng lại phải viết thêm)

Trong xã hội hiện đại, một trong những biểu hiện của nhận thức trưởng thành là khả năng phân biệt sự kiện – văn học – hư cấu nghệ thuật. Khi một người đọc văn chương mà lại đòi truy cứu tác giả vì “nhân vật làm điều xấu”, hoặc đòi hỏi văn học phải “tuyệt đối trong sáng, không có chi tiết tiêu cực”, thì đó là dấu hiệu cho thấy khả năng tiếp nhận nghệ thuật còn non nớt, cảm xúc lấn át lý trí và thiếu kiến thức nền tảng về văn học, pháp luật và tự do sáng tạo.

Lá đơn kiến nghị trong hình là một ví dụ rõ ràng.


1. Sự nhầm lẫn căn bản: Không phân biệt được văn học với đời sống

Trong đơn, người viết yêu cầu Bộ Quốc phòng và Hội Cựu chiến binh… buộc nhà văn Bảo Ninh chứng minh:

• Có hay không một nhóm lính hiếp dâm cô Phương?

• Có hay không lính bộ đội bán thịt thối?

• Nếu không chứng minh được thì “truy tố” tác giả và “thu hồi giải thưởng”.

Đây là sai lầm cực kỳ cơ bản trong tiếp nhận văn học:

+ Văn học không có trách nhiệm “chứng minh sự thật lịch sử”.

Nhân vật, sự kiện, tình huống trong tiểu thuyết là hư cấu – giống như Anna Karenina, Chí Phèo, Macbeth… không phải nhân vật lịch sử.

+ Hư cấu không đồng nghĩa với bôi nhọ.

Nghệ thuật phản ánh bản chất, không phải nhiệm vụ “tường thuật”.

Trong chiến tranh, mọi quân đội trên thế giới đều có đẹp – xấu, cao cả – yếu đuối. Văn học không phải bản báo cáo thành tích.

Việc yêu cầu nhà văn “chứng minh” chi tiết hư cấu là một biểu hiện của nhận thức chưa trưởng thành, phản ánh sự thiếu hiểu biết về:

• Bản chất của tiểu thuyết

• Tự do sáng tạo

• Chức năng nghệ thuật


2. Những điểm của lá đơn có thể vi phạm pháp luật

+ Đòi truy cứu trách nhiệm hình sự đối với một tác phẩm hư cấu

Theo:

• Luật Sở hữu trí tuệ

• Luật Báo chí – Xuất bản

• Bộ luật Hình sự

→ Không có điều khoản nào bắt tác giả tiểu thuyết phải chứng minh nhân vật là có thật.

Việc kiến nghị cơ quan nhà nước xử lý hình sự một tác phẩm văn học chỉ vì nội dung hư cấu là trái quy định pháp luật, vì:

Văn học được bảo hộ quyền sáng tạo, và không thể bị xem xét trách nhiệm hình sự chỉ vì nội dung hư cấu.

+ Yêu cầu thu hồi giải thưởng không thuộc thẩm quyền

Việc tặng – thu hồi giải thưởng văn học thuộc:

• Hội đồng giải thưởng

• Bộ quản lý chuyên ngành

Không phải Bộ Quốc phòng hay Hội CCB.

Kiến nghị vượt quá phạm vi pháp luật cho phép và yêu cầu cơ quan không có thẩm quyền giải quyết → không đúng quy định pháp luật.

+ Nguy cơ vu khống hoặc gây ảnh hưởng danh dự cá nhân

Việc quy kết rằng tác phẩm “xúc phạm quân đội, bôi nhọ quân nhân” là nhận định cảm tính, không dựa vào căn cứ pháp lý. Nếu phát tán rộng, có thể:

• Làm tổn hại danh dự tác giả,

• Gây nhiễu loạn dư luận,

• Thậm chí có thể bị xem xét ở góc độ đưa ra các cáo buộc không có cơ sở.


3. Biểu hiện của nhận thức chưa trưởng thành

a) Không hiểu chức năng của văn học hiện đại

Văn học không phải bản báo cáo chiến công hay bài giảng đạo đức. Nó phải phản ánh chân thực bản chất con người, kể cả những phần tối, những tổn thương sau chiến tranh.

“Nỗi buồn chiến tranh” được thế giới đánh giá cao chính vì tính nhân bản ấy.

b) Tư duy “văn học phải là tuyên truyền” là lối nghĩ cũ

Khi người đọc yêu cầu văn học chỉ được nói tốt, không được có chi tiết tiêu cực, thì đó là:

• Tư duy áp đặt một chiều.

• Không hiểu văn học thời hội nhập,

• Không tương thích với văn hóa hiện đại.

c) Đọc văn học mà yêu cầu “chứng minh sự thật” là tiền lệ nguy hiểm

Nếu mọi tác giả bị đòi “chứng minh”, thì:

• Không ai dám viết tiểu thuyết nữa.

• Toàn bộ nền nghệ thuật sẽ quay về mô hình cổ hủ “văn học minh họa”.


4. Đến cả đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Chí cũng yêu cầu "định hướng dư luận" về tiểu thuyết

Đây mới là điều đáng lo nhất.

Khi một đại biểu Quốc hội đề nghị Quốc hội “cho ý kiến để định hướng dư luận, về đúng sai, hay, dở” về một tiểu thuyết, điều đó cho thấy:

+ Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đại biểu không phân biệt được lĩnh vực văn học – hành chính – pháp luật.

+ Xã hội vẫn còn nặng tư duy “nhà nước quản lý cảm xúc và suy nghĩ của dân”.

Tiểu thuyết là sản phẩm tinh thần.

Nó không phải nghị định cần “định hướng”.

Cơ quan quyền lực công không nên can thiệp vào tác phẩm văn học hư cấu.

Nếu QH mà “định hướng” nội dung văn chương, thì đó là sự lùi lại của văn hóa – chứ không phải tiến bộ.


KẾT LUẬN

Lá đơn kiến nghị nêu trong hình cho thấy:

• Nhận thức văn học còn rất non nớt

• Không phân biệt được hư cấu – sự thật

• Yêu cầu pháp lý sai thẩm quyền và trái luật

• Ảnh hưởng xấu đến môi trường tự do sáng tạo

Và đặc biệt:

Khi đến cả một đại biểu Quốc hội cũng đòi “định hướng dư luận” về tiểu thuyết, thì đó là dấu hiệu chúng ta đang thiếu một hiểu biết căn bản về văn hóa đọc và tự do nghệ thuật.

Một xã hội mà văn học bị đòi chứng minh tính “có thật” thì xã hội ấy chưa trưởng thành trong tư duy.

Nghệ thuật chỉ phát triển khi người đọc biết tôn trọng nó như một thế giới độc lập – không phải báo cáo hành chính.

FB. Dr Land (laithevu): BÍ MẬT 10 NĂM MỘT LẦN: KHI "MÙA ĐÔNG" ĐẾN, NGƯỜI GIÀU ĐI SĂN, NGƯỜI NGHÈO ĐI NGỦ (VÀ MẤT TẤT CẢ) 🐺

BÍ MẬT 10 NĂM MỘT LẦN: KHI "MÙA ĐÔNG" ĐẾN, NGƯỜI GIÀU ĐI SĂN, NGƯỜI NGHÈO ĐI NGỦ (VÀ MẤT TẤT CẢ) 🐺🩸

Có một quy luật ngầm mà những người ở đỉnh tháp tài sản luôn rỉ tai nhau, nhưng tuyệt đối không bao giờ dạy trong trường học:

"Cứ mỗi 10 năm, xã hội lại có một cuộc đại phẫu thuật tài sản. Không tiếng súng, không đổ máu, nhưng tàn khốc hơn bất kỳ cuộc chiến tranh nào."

Bạn có bao giờ tự hỏi: Tại sao cứ một thập kỷ trôi qua, chúng ta lại thấy một đợt khủng hoảng? Tại sao sau mỗi đợt sóng thần kinh tế, người nghèo lại càng kiệt quệ, trong khi giới siêu giàu lại nhân tài sản lên gấp 5, gấp 10 lần?

Đó không phải là sự ngẫu nhiên của "bàn tay vô hình". Đó là một kịch bản được viết sẵn. Một bản giao hưởng tài chính có lớp lang, có cao trào, và có hồi kết bi thương cho những "con cừu" ngây thơ.

Hôm nay, hãy cùng tôi bóc trần sự thật về "Bản Nhạc Kinh Tế" này, và quan trọng hơn: Làm thế nào để bạn không trở thành nạn nhân, mà trở thành người đi săn trong chu kỳ tiếp theo?

PHẦN 1: BẢN NHẠC ĐƯỢC VIẾT BỞI AI? (NHỮNG KẺ CẦM TRỊCH CUỘC CHƠI)

Chúng ta thường nghĩ kinh tế vận hành theo quy luật cung cầu tự nhiên. Sai lầm!

Nền kinh tế hiện đại được điều khiển bởi van tín dụng và lãi suất. Và ai nắm giữ cái van đó?

Là các Ngân hàng Trung ương (Fed, ECB, BOJ...) và những "cá mập" khổng lồ như BlackRock, Vanguard.

Họ viết nên bản nhạc gồm 2 chương rõ rệt:

Chương 1: Bơm Phồng (Gieo mầm ảo tưởng)

Họ hạ lãi suất xuống mức thấp kỷ lục. Tiền rẻ tràn ngập thị trường.

Truyền thông bắt đầu vào cuộc: "Chứng khoán lập đỉnh", "Bất động sản sốt xình xịch", "Crypto là tương lai".

Đám đông say máu. Anh công nhân vay tiền chơi chứng khoán. Chị bán rau cầm cố nhà đất để lướt sóng coin. Ai cũng nghĩ mình là thiên tài đầu tư.

Ví dụ điển hình: Năm 2020-2021, khi Fed bơm 4.000 tỷ USD cứu trợ Covid, thị trường tài chính Mỹ và toàn cầu tăng phi mã bất chấp kinh tế thực đang hấp hối. Người ta gọi đó là "thời kỳ tiền rẻ".

Chương 2: Siết Chặt (Gặt hái thành quả)

Khi con mồi đã béo tốt, khi đòn bẩy tài chính (Margin) đã căng như dây đàn, họ bất ngờ... KHÓA VAN.

Lãi suất tăng vọt. Dòng tiền bị rút cạn.

Thị trường sụp đổ. Bất động sản đóng băng. Cổ phiếu lao dốc không phanh.

Lúc này, những người vay nợ để đầu tư (những con cừu) hoảng loạn bán tháo tài sản để trả nợ.

Và ai là người mua lại? Chính là những kẻ đã viết nên bản nhạc này. Họ mua lại tài sản giá trị với mức giá "rẻ như cho".

PHẦN 2: NHỮNG BÀI HỌC LỊCH SỬ ĐẪM MÁU (VÀ NHỮNG NGƯỜI THẮNG CUỘC)

Lịch sử không lặp lại, nhưng nó luôn gieo vần. Hãy nhìn lại những lần "xén lông" kinh điển để thấy sự tàn khốc và cơ hội song hành.

📉 Cuộc khủng hoảng 2008: 

Cú lừa thế kỷ

Khi bong bóng bất động sản Mỹ vỡ tung, hơn 10 triệu người mất nhà cửa. Họ bị đuổi ra đường.

Nhưng ai thắng?

• Warren Buffett: 

Ông đã tung ra 5 tỷ USD để mua cổ phiếu ưu đãi của Goldman Sachs và 3 tỷ USD cho General Electric ngay lúc thị trường hoảng loạn nhất. Kết quả: Ông thu về hàng tỷ đô lợi nhuận khi thị trường hồi phục. Ông hiểu bản chất: "Hãy tham lam khi người khác sợ hãi."

• John Paulson: 

Nhà quản lý quỹ này đã đặt cược ngược lại thị trường nhà đất (bán khống) và kiếm được 4 tỷ USD cá nhân chỉ trong một năm. Ông không nghe theo truyền thông, ông nhìn vào số liệu thực tế.

📉 Cuộc khủng hoảng Châu Á 1997: Cơn ác mộng của Rồng Châu Á

Đồng Baht Thái, Won Hàn sụp đổ. Các tập đoàn lớn phá sản. Tài sản quốc gia bị bán rẻ cho nước ngoài.

Nhưng ai thắng?

• George Soros và các quỹ đầu cơ: 

Họ đã nhìn thấy sự yếu kém của đồng tiền và tấn công, thu về lợi nhuận khổng lồ.

• Những nhà đầu tư tiền mặt (Cash is King): 

Tại Việt Nam, những người giữ vàng và đô la trong giai đoạn này sau đó đã mua được những vị trí bất động sản kim cương với giá "bèo bọt". Câu chuyện về những đại gia bất động sản ngày nay thường bắt đầu từ những cú bắt đáy lịch sử này.

📉 Cơn sốt đất 2021-2022 tại Việt Nam:

Khi đất nền vùng ven tăng x2, x3. Người người nhà nhà đi buôn đất.

Nhưng khi lãi suất tăng, tín dụng siết lại vào cuối 2022:

• Người thua (Số đông): Những người vay ngân hàng 70-80% để ôm đất. Giờ đây họ đang gồng lãi, bán cắt lỗ 30-40% cũng không ai mua. Gia đình lục đục, nợ nần chồng chất.

• Người thắng (Số ít): Anh T. (một nhà đầu tư tôi quen). Năm 2021, khi thị trường điên cuồng, anh bán sạch đất, thu tiền về gửi tiết kiệm. Anh bị bạn bè chê là "nhát gan". Đến 2023-2024, khi "xác chết" bất động sản la liệt, anh cầm tiền mặt đi "đi chợ". Anh mua lại những lô đất đẹp nhất với giá giảm 40%. Anh bảo: "Tôi không giỏi, tôi chỉ biết chờ đợi mùa đông."

PHẦN 3: LÀM SAO ĐỂ KHÔNG TRỞ THÀNH "CỪU NON" TRONG CHU KỲ TỚI?

Bạn không thể chống lại chu kỳ. Bạn chỉ có thể nương theo nó để sống sót và thịnh vượng. Dưới đây là bộ quy tắc sinh tồn mà tôi đúc kết được:

1. Tắt Tivi, Bật Tư Duy (Quan sát Dòng Tiền, Đừng nhìn Giá)

Khi truyền thông hô hào "Đầu tư đi", hãy cẩn trọng. Khi bà bán trà đá cũng hỏi mua mã chứng khoán nào, hãy chuẩn bị bán ra.

Đừng nhìn giá tài sản tăng hay giảm. Hãy nhìn LÃI SUẤT. Lãi suất là trọng lực của tài chính. Khi lãi suất bắt đầu tăng, hãy rút lui về phòng thủ ngay lập tức. Đừng luyến tiếc đồng tiền lẻ cuối cùng.

2. Tiền mặt là Vua trong khủng hoảng (Cash is King)

Trong thời bình, tiền mặt là rác (vì lạm phát). Nhưng trong thời loạn, tiền mặt là quyền lực.

Hãy luôn giữ một khoản dự phòng chiến lược. Đừng bao giờ "All-in" (tất tay) vào bất cứ thứ gì. Khi thị trường sụp đổ, người có tiền mặt là người có quyền ra giá.

3. Đừng dùng đòn bẩy khi không hiểu luật chơi

Đòn bẩy (vay nợ) là con dao hai lưỡi. Trong chu kỳ bơm tiền, nó giúp bạn giàu nhanh. Nhưng trong chu kỳ hút tiền, nó là sợi dây thòng lọng siết cổ bạn nhanh nhất.

Bài học xương máu: Chỉ vay khi dòng tiền từ tài sản đủ trả lãi vay. Đừng vay dựa trên kỳ vọng tăng giá vốn.

4. Đi theo dấu chân "Người Khổng Lồ" (Smart Money)

Hãy quan sát hành động của các quỹ lớn, các lãnh đạo doanh nghiệp.

Khi họ bắt đầu bán ra cổ phiếu của chính mình, đó là tín hiệu đỉnh.

Khi họ bắt đầu âm thầm mua vào, đó là tín hiệu đáy.

Đừng nghe họ nói trên báo, hãy nhìn những gì họ làm trong báo cáo tài chính.

5. Kiên nhẫn là tài sản lớn nhất

Warren Buffett nói: "Thị trường tài chính là công cụ chuyển tiền từ túi kẻ thiếu kiên nhẫn sang túi người kiên nhẫn."

Bạn không cần thắng mọi trận đánh. Bạn chỉ cần sống sót qua mùa đông và còn đạn dược để bắn vào mùa xuân. Cơ hội luôn lặp lại, chỉ có vốn của bạn là hữu hạn.

LỜI KẾT: BẠN CHỌN VAI DIỄN NÀO?

Cuộc đời là một bàn cờ thế. Những người tạo ra cuộc chơi này không xấu, họ chỉ đang vận hành theo quy luật của lợi ích.

Vấn đề là bạn đang ở đâu?

Bạn là quân tốt thí mạng? Hay bạn là người chơi cờ tỉnh táo?

Đừng để 10 năm cày cuốc của bạn tan biến chỉ sau một đêm vì thiếu hiểu biết.

Đừng để tài sản của gia đình bạn trở thành bữa tối cho những con cá mập.

Hãy bắt đầu học về vĩ mô. Học về chu kỳ. Học cách bảo vệ mình trước khi nghĩ đến việc làm giàu.

Sự giàu có bền vững không đến từ may mắn. Nó đến từ sự HIỂU BIẾT và KIÊN NHẪN.

Nếu bạn đọc được bài viết này, chúc mừng bạn, bạn đã có trong tay tấm bản đồ để không bị lạc lối trong cơn bão sắp tới. Hãy chuẩn bị ngay từ hôm nay, vì "mùa đông" có thể đến bất cứ lúc nào, nhưng "mùa xuân" sẽ chỉ dành cho người biết chờ đợi.

👉 Hãy chia sẻ bài viết này nếu bạn thấy nó giá trị. Một chia sẻ của bạn có thể cứu một người bạn khỏi cảnh trắng tay trong chu kỳ tới.

Sự khác biệt giữa người mới và chuyên gia là kinh nghiệm. Tôi chia sẻ 10 năm kinh nghiệm của mình miễn phí tại link trong mô tả Fanpage.

#laithevu #drland

Thứ Ba, 9 tháng 12, 2025

KS. Ca Lê Quốc: NHÀ MÁY THỦY ĐIỆN HÒA BÌNH – CÔNG TRÌNH VĨ ĐẠI CỦA TÌNH HỮU NGHỊ VIỆT NAM – LIÊN XÔ

NHÀ MÁY THỦY ĐIỆN HÒA BÌNH – CÔNG TRÌNH VĨ ĐẠI CỦA TÌNH HỮU NGHỊ VIỆT NAM – LIÊN XÔ

Tác giả: Kỹ sư Lê Quốc Ca

10/12/2025

Trong hơn nửa thế kỷ qua, khi nhắc đến tình hữu nghị Việt Nam – Liên Xô, người ta không chỉ nhớ đến những năm tháng chia ngọt sẻ bùi trong chiến tranh, mà còn nhớ đến những công trình mang dấu ấn bất diệt của tình bạn thủy chung ấy. Và nổi bật nhất trong số đó chính là Nhà máy Thủy điện Hòa Bình – kỳ tích lớn nhất của ngành điện Việt Nam trong thế kỷ XX, biểu tượng của trí tuệ, sức mạnh và tấm lòng đoàn kết giữa hai dân tộc.

1. Công trình thủy điện lớn nhất Đông Nam Á thời điểm hoàn thành

Khi hoàn tất vào năm 1994, Thủy điện Hòa Bình không chỉ là nhà máy thủy điện lớn nhất Việt Nam mà còn lớn nhất Đông Nam Á, với công suất lắp đặt 1.920 MW. Công trình gồm 8 tổ máy, đập ngăn sông dài hơn 1,6 km, hồ chứa với dung tích 9,5 tỉ m³ nước – một quy mô mà vào thời điểm những năm 1970, rất ít quốc gia đang phát triển có thể tự mình thực hiện.

2. Trước khi có Thủy điện Hòa Bình: đất nước chìm trong thiếu điện

Những năm cuối thập niên 1970 – đầu 1980, Việt Nam thiếu điện nghiêm trọng. Nhà máy điện nhỏ, đường truyền tải yếu, các khu công nghiệp gần như tê liệt, đời sống nhân dân gặp vô vàn khó khăn. Trong bối cảnh ấy, xây dựng một nguồn điện lớn là yêu cầu sống còn.

3. Sự giúp đỡ vô giá của nhân dân Liên Xô

Nhân dân Liên Xô đã gửi tới Việt Nam hàng nghìn kỹ sư giỏi, những thiết bị hiện đại bậc nhất, công nghệ xây dựng tiên tiến, cùng các khoản hỗ trợ và cho vay ưu đãi mà không một quốc gia nào khác có thể cung cấp lúc bấy giờ. Nhờ họ, Việt Nam có thể thực hiện một công trình tầm cỡ thế giới.

4. “Hỡi Sông Đà, ta chinh phục ngươi!”

Khẩu hiệu này đã trở thành ngọn lửa tinh thần của hàng vạn công nhân và kỹ sư Việt Nam – Liên Xô. Sông Đà dữ dội, hiểm nguy, nhưng cuối cùng đã bị chế ngự, trở thành nguồn năng lượng vô giá phục vụ công cuộc phát triển đất nước.

5. Bức thư của Thủ tướng hai nước gửi hậu thế

Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Thủ tướng Liên Xô Nikolai Ryzhkov đã ký bức thư gửi thế hệ mai sau, đặt trong quả cầu đồng chôn trong thân đập, thể hiện niềm tin vào tình hữu nghị Việt – Xô và khát vọng hòa bình, thịnh vượng.

6. Lòng biết ơn không bao giờ thay đổi

Ngày nay, khi nhìn về Nhà máy Thủy điện Hòa Bình, chúng ta không chỉ thấy một công trình năng lượng mà còn thấy tấm lòng của nhân dân Liên Xô dành cho Việt Nam – chân thành, thủy chung và cao đẹp.

7. Liên Xô đã tan rã, nhưng tượng đài Hòa Bình sẽ mãi sống trong lòng người Việt

Dù Liên Xô không còn tồn tại, nhưng những gì họ để lại cho Việt Nam thì vẫn còn mãi. Thủy điện Hòa Bình là tượng đài bất diệt của tình hữu nghị Việt – Xô. Nó sẽ sống mãi trong ký ức của nhân dân Việt Nam, chừng nào các tổ máy vẫn còn quay, ánh sáng vẫn còn tỏa sáng từ dòng sông Đà hiền hòa hôm nay.

FB. Ngô Thương: UKRAINE – NGƯỜI BẠN ÂN TÌNH ĐÃ GIÚP VIỆT NAM XÂY DỰNG ĐƯỜNG DÂY 500 kV BẮC – NAM. XIN ĐỪNG QUÊN ƠN

UKRAINE – NGƯỜI BẠN ÂN TÌNH ĐÃ GIÚP VIỆT NAM XÂY DỰNG ĐƯỜNG DÂY 500 kV BẮC – NAM. XIN ĐỪNG QUÊN ƠN.

- Ks. Lê Quốc Ca, 9/12/25

- Fb Ngô Thương

*

Trong lịch sử phát triển hiện đại của Việt Nam, có những đóng góp không ồn ào nhưng vô cùng quan trọng đến từ những người bạn quốc tế, đặc biệt trong những thời khắc khó khăn nhất. Giữa những biến động sâu sắc của thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh, khi Việt Nam còn đang vật lộn với cấm vận, khủng hoảng năng lượng và thiếu thốn đủ bề, Ukraine đã xuất hiện như một nguồn hỗ trợ kịp thời, thực chất và dũng cảm, góp phần xây dựng nên công trình thế kỷ: đường dây 500 kV Bắc – Nam mạch 1.

1. BỐI CẢNH VỀ NĂNG LƯỢNG ĐIỆN THỜI KỲ 1992-1994: 

Khi mỗi kWh điện đều là máu thịt của nền kinh tế

Đầu thập niên 1990, Việt Nam đứng trước bài toán nan giải:

• Miền Bắc dư điện nhờ thủy điện Hòa Bình.

• Miền Trung và miền Nam khát điện trầm trọng, ảnh hưởng nặng nề tới công nghiệp và đời sống.

• Mỹ và phương Tây áp đặt cấm vận toàn diện (tới 3/2/1994 mới được gỡ bỏ).

• Việt Nam gần như không thể mua thiết bị điện lực từ châu Âu, Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc vì thiếu tín dụng, thiếu ngoại tệ và vướng rào cản chính trị.

Trong khi đó, dự án đường dây 500 kV Bắc – Nam đòi hỏi lượng thiết bị khổng lồ:

• Hàng chục ngàn tấn thép,

• Hàng ngàn km dây dẫn,

• Phụ kiện, cách điện, dây chống sét,

• Tiêu chuẩn kỹ thuật phải chịu được khí hậu nhiệt đới khắc nghiệt.

Giữa bối cảnh gần như “tứ bề thọ địch”, đoàn công tác của Việt Nam do ông Đào Văn Hưng (Tổng giám đốc Tổng Công ty Điện lực Việt Nam 1992–1995, sau là Thứ trưởng Bộ Công nghiệp) dẫn đầu, đã sang Nga và Ukraine tìm nguồn cung.

Kết quả mang tính quyết định lại đến từ Ukraine.

2. UKRAINA CỨU TINH CỦA ĐƯỜNG DÂY 500kV: 

Giá rẻ, chất lượng tốt, và… không sợ bị áp lực.

Sau khi Liên Xô tan rã năm 1991, nhiều nhà máy công nghiệp nặng tại Ukraine rơi vào tình trạng dư thừa thiết bị và vật tư trong kho. Việt Nam đã nắm thời cơ, còn người Ukraine thì mở cửa hoàn toàn, không hề do dự trước sức ép phương Tây.

Ukraine cung cấp gần như toàn bộ vật tư chủ lực:

Thông qua Ukrinterenergo và các nhà máy kim loại – cơ khí tại Zaporizhzhia, Kharkiv, Ukraine đã cung cấp:

• Kết cấu thép trụ điện,

• Dây dẫn và dây chống sét,

• Phụ kiện đường dây,

• Một phần thiết bị chuyên dụng vận hành.

Ưu điểm vượt trội:

1. Giá thành chỉ bằng 40–50% hàng châu Âu hoặc Nhật Bản.

2. Giao hàng cực nhanh – có thể xuất kho ngay vì sẵn lợng tồn từ thời Liên Xô.

3. Chất lượng đạt chuẩn GOST, vốn đã được thử nghiệm trong môi trường khắc nghiệt như Crimea, Kavkaz – hoàn toàn phù hợp khí hậu Việt Nam.

4. Đặc biệt: Ukraine chấp nhận cho Việt Nam vay tín dụng xuất khẩu ngắn hạn, giúp giải quyết bài toán ngoại tệ và thanh toán.

Trong khi đó, Nga thời Yeltsin nghiêng mạnh về chính sách thân phương Tây, dè chừng lệnh cấm vận, nên hợp tác hạn chế và không dám hỗ trợ sâu.

Ukraine thì khác: “không sợ thằng nào, đã giúp là giúp đến nơi” – và điều ấy có ý nghĩa sống còn đối với Việt Nam lúc đó.

3.MỘT CÔNG TRÌNH KỶ LỤC: 

Chỉ 2 năm – 1.487 km – 500 kV đầu tiên của Việt Nam.

Đường dây 500 kV Bắc – Nam mạch 1, dài 1.487 km, nối Hòa Bình – Đà Nẵng – Pleiku – Phú Lâm, được khởi công năm 1992 và đóng điện ngày 27/5/1994, vượt tiến độ dự kiến.

Tổng chi phí chỉ khoảng 548 tỷ đồng (khoảng 544 triệu USD thời giá bấy giờ) – một con số cực thấp so với chuẩn quốc tế.

Một phần quan trọng của thành công đến từ:

• vật tư chất lượng tốt nhưng giá rẻ từ Ukraine,

• thời gian giao hàng siêu nhanh,

• khả năng điều phối thi công không bị “chờ vật tư”.

Đáng chú ý, nhiều cột thép và dây dẫn Ukraine sản xuất năm 1993–1994 vẫn đang hoạt động tốt trên tuyến 500 kV mạch 1 đến ngày nay – minh chứng cho chất lượng và uy tín.

4. KHÔNG CHỈ BÁN THIẾT BỊ - UKRAINA CÒN ĐÀO TẠO CAN BỘ VẬN HÀNH CHO VIỆT NAM

Ít ai biết rằng sau khi dự án hoàn thành, Ukraine tiếp tục giúp Việt Nam trong giai đoạn 1997–2004 bằng cách:

Đào tạo kỹ thuật LIVE-LINE (bảo trì không cắt điện), Một trong những kỹ năng đòi hỏi trình độ rất cao trong ngành điện thế giới.

• Đào tạo tại trung tâm SE Vinitsaelectrotechnologia ở Ukraine.

• Đào tạo trực tiếp tại Việt Nam cho các cấp điện áp 500kV, 220kV, 110kV.

• Chuyển giao thiết bị chuyên dụng.

Nhờ đó, Việt Nam ngày nay có thể bảo trì đường dây 500kV mà không phải cắt điện, tránh mất ổn định hệ thống – một khả năng mà không phải nước đang phát triển nào cũng có được thời đó.

5. SỰ GIUP ĐỠ THẦM LẶNG VÀ VÔ GIÁ

Trong ký ức nhiều người Việt, câu chuyện hợp tác với Ukraine trong ngành điện lực có thể không được nhắc đến thường xuyên. 

Nhưng thực tế, không có nguồn vật tư, tín dụng và đào tạo từ Ukraine, việc hoàn thành tuyến 500 kV Bắc – Nam trong một thời gian kỷ lục – và với chi phí tiết kiệm đến mức khó tin – gần như không thể.

Ukraine không chỉ bán hàng. Ukraine chia sẻ, ủng hộ, đồng hành với Việt Nam vào thời điểm mà rất ít quốc gia dám làm như vậy.

Đó là tình nghĩa giữa những dân tộc từng trải qua chiến tranh, nghèo khó và thăng trầm lịch sử – một tình nghĩa không phai theo thời gian.

6. GHI NHỚ MÓN NỢ ÂN TÌNH

Đường dây 500 kV Bắc – Nam mạch 1 không chỉ là một công trình điện lực.

Nó là biểu tượng của ý chí Việt Nam, và cũng là chứng tích của sự giúp đỡ chân thành từ Ukraine.

Giữa lúc Việt Nam đang yếu thế, bị bao vây, bị cấm vận, và không có nhiều bạn bè, Ukraine đã:

• mở cửa,

• bán rẻ,

• giao hàng nhanh,

• cho vay,

• đào tạo kỹ thuật,

• không sợ áp lực chính trị quốc tế.

Một sự giúp đỡ đúng lúc – và đúng nghĩa.

Hôm nay, khi nhìn lại lịch sử, chúng ta càng hiểu rõ:

Có những người bạn không ồn ào, nhưng đã góp phần làm nên sự sống còn của cả một quốc gia. Ukraine là một trong những người bạn đó.

------

▪︎ NGUỒN TRÍCH DẪN:

DẪN NGUỒN TÀI LIỆU

1. Tư liệu & báo cáo ngành Điện lực Việt Nam (EVN)

• “Lịch sử phát triển Hệ thống điện Việt Nam” – EVN, 2002.

• “Tổng kết dự án đường dây 500 kV Bắc – Nam mạch 1 (1992–1994)” – Ban Quản lý dự án 500 kV, EVN.

• Phát biểu của các kỹ sư và lãnh đạo EVN trong lễ kỷ niệm 20 năm 500 kV mạch 1 (2014), 25 năm (2019).

2. Phát biểu & hồi ký của ông Đào Văn Hưng

(nguyên Tổng giám đốc Tổng Công ty Điện lực Việt Nam 1992–1995, nguyên Thứ trưởng Bộ Công nghiệp)

• Bài phát biểu của ông Đào Văn Hưng tại Hội thảo tổng kết công trình 500 kV (EVN, 2014).

• Phỏng vấn trên Tạp chí Năng lượng Việt Nam: “Những quyết định then chốt trong xây dựng đường dây 500 kV”, 2019.

3. Nguồn từ phía Ukraine – Ukrinterenergo

• Tài liệu lưu trữ của Công ty Cổ phần Ukrinterenergo, mục: “International Cooperation – Vietnam 1992–2004”.

• Hồ sơ hợp đồng cung cấp thiết bị kim loại – thép trụ điện từ các nhà máy:

o Zaporizhzhia Metallurgical Plant,

o Kharkiv Electromechanical Plant (tư liệu giai đoạn 1992–1993).

4. Tài liệu về đào tạo Live-line maintenance (bảo trì không cắt điện)

• Trung tâm SE Vinitsaelectrotechnologia (Ukraine):

“Training Program for Vietnam Electricity Technicians 1997–2004”.

• Hồ sơ các khóa huấn luyện EVN – Ukrinterenergo tại Việt Nam (1998–2003).

5. Tài liệu chính thức về bối cảnh cấm vận 1992–1994

• Bộ Ngoại giao Việt Nam: “Quan hệ Việt – Mỹ và tiến trình bình thường hóa (1991–1995)”.

• Thông cáo báo chí của Nhà Trắng (White House Press Statement, 03/02/1994): “U.S. Lifts Trade Embargo Against Vietnam”.

6. Tư liệu báo chí Việt Nam

• Báo Nhân Dân (1994, 2004, 2014): loạt bài về đường dây 500 kV.

• Báo Tuổi Trẻ – chuyên đề “500 kV – Mạch nối Bắc Nam”, 2019.

• Báo VietnamNet – Tư liệu lịch sử ngành điện, 2021.

7. Bối cảnh chiến tranh tại Ukraine

• Báo cáo Liên Hợp Quốc (UN OHCHR) về tình hình Ukraine từ 2022–2024.

• Tuyên bố của Nghị viện Châu Âu về việc Nga tiến hành chiến tranh xâm lược (2022).

• Tài liệu Bộ Ngoại giao Ukraine về thiệt hại và tình trạng nhân đạo, 2023.

Thứ Hai, 8 tháng 12, 2025

Victor Tran: SCANDAL NUÔI EM VÀ LỖ HỔNG PHÁP LÝ HOẠT ĐỘNG GÂY QUỸ - FUNDRAISING Ở VIỆT NAM

SCANDAL NUÔI EM VÀ LỖ HỔNG PHÁP LÝ HOẠT ĐỘNG GÂY QUỸ - FUNDRAISING Ở VIỆT NAM

TẶNG PROMPT KHIẾU NẠI TỐ CÁO CHO MẠNH THƯỜNG QUÂN 

Tôi cho rằng scandal thiện nguyện NUÔI EM hiện nay có dấu hiệu của vi phạm pháp luật hình sự, và những người đã quyên góp tiền túi của mình có cơ sở để yêu cầu cơ quan Công An chính thức tiến hành điều tra.

Đã có nhiều scandal về các hoạt động thiện nguyện, từ thiện trong 2 năm trở lại đây, tuy nhiên bê bối NUÔI EM nghiêm trọng hơn nhiều và đặc biệt cần sự vào cuộc của cơ quan chức năng vì các lý do: 

- Hoạt động thường xuyên liên tục trong nhiều năm (chứ không phải theo đợt như từ thiện bão - lũ)

- Dòng tiền lên đến hàng trăm tỉ

- Hoạt động có tổ chức, có nhiều cộng tác viên, nhưng không có pháp nhân quản lý, chịu trách nhiệm

LỔ HỔNG PHÁP LÝ CỦA VIỆT NAM 

Không phải tự nhiên hiện nay người ta hay đùa nhau TỪ THIỆN là vua của mọi nghề ở Việt Nam. Lý do có câu đùa này đến từ khoảng trống pháp lý của Việt Nam trong vấn đề thiện nguyện (donation) và kêu gọi tiền từ nhà hảo tâm (fundraising - crowdfunding). Trong khi ở nước ngoài, các hoạt động này đều chịu sự giám sát chặt chẽ của các loại cơ quan nhà nước và có trách nhiệm pháp lý rất rõ ràng thì ở VN khung pháp lý còn rất sơ khai.

Vì vậy nếu vụ việc này trở thành một ‘vụ án’, tôi nghĩ đây là hồi chuông thực sự để Quốc Hội chúng ta đẩy nhanh sửa đổi, hoặc ban hành luật mới liên quan đến các hoạt động gây quỹ, kêu gọi từ thiện Crowdfunding. Vì khi một cá nhân đứng ra nhận tiền vào tài khoản riêng mà không có cơ chế giám sát độc lập (Independent Audit), thì rủi ro đạo đức (ăn chặn, ăn gian tiền từ thiện) là rất cao (cái này có quá nhiều nghiên cứu chính thức và case study rồi). 

Hiện tại, văn bản pháp lý sát nhất điều chỉnh vấn đề này là Nghị định 93/2021/NĐ-CP về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện. Nghị định khá thoải mái khi cho phép cá nhân được kêu gọi từ thiện (trước đây Nghị định 64/2008 cấm). Đặc biệt, Nghị định 93 không cấm cá nhân mở tài khoản riêng (dù yêu cầu tách biệt) để nhận tiền. Vấn đề lớn là cơ chế hậu kiểm (Post-audit) cực kỳ lỏng lẻo, và không quy định Kiểm toán bắt buộc.

Không như các nước phát triển khác, Việt Nam thiếu hẳn luật riêng về Gây quỹ (Fundraising Act), dẫn đến việc ai cũng có thể trở thành "nhà gây quỹ" mà không cần chứng chỉ, không cần tư cách pháp nhân, và kiểm toán.

Nếu xét về bản chất pháp lý, quan hệ giữa Người góp tiền (Donor) và Cá nhân kêu gọi từ thiện (Fundraiser) tại Việt Nam hiện nay đang nằm trong vùng xám cực lớn của Bộ luật Dân sự (BLDS) 2015. Có rất nhiều vấn đề trong BLDS 2015 mà không thể bảo vệ người ủy thác việc sử dụng số tiền (mạnh thường quân - donors) trong mối quan hệ pháp lý với bên làm công việc từ thiện (tôi xin phép không phân tích sâu chuyên môn vì bài viết này cho số đông). => BLDS 2015 được thiết kế cho giao dịch dân sự (quy mô nhỏ), không phù hợp và đủ chi tiết cho các hoạt động gây quỹ lớn (Fundraising) với dòng tiền vài trăm tỷ đồng.

CÁC NƯỚC KHÁC LÀM GÌ ĐỂ NGĂN CHẶN VIỆC "ĂN CHẶN"? 

Với các nước phát triển, họ rất coi trọng vấn đề gây quỹ và luôn có quy định chặt chẽ liên quan đến các hoạt động thiện nguyện - gây quỹ. Tôi ví dụ 1 số quy định hay từ Anh, Úc:

Tại Anh, Luật Từ thiện (Charities Act 2011).quy định "Cấm tài khoản cá nhân": Các quỹ từ thiện phải đăng ký với Ủy ban Từ thiện (Charity Commission) và bắt buộc sử dụng tài khoản ngân hàng của tổ chức (không phải cá nhân founder). Luật này quy định nếu tổng thu (Gross Income) trên 1 triệu bảng (khoảng 35 tỷ): BẮT BUỘC kiểm toán độc lập. Dưới mức này vẫn phải có "Kiểm tra độc lập" (Independent Examination) từ bên thứ 3 có chứng chỉ hành nghề.

Hệ thống pháp luật Úc phân loại quy mô để áp đặt nghĩa vụ báo cáo:

- Quy mô vừa (Medium charities): Tổng thu từ $500,000 đến $3 triệu AUD => Phải nộp báo cáo tài chính đã được soát xét (Reviewed).

- Quy mô lớn (Large charities): Tổng thu trên $3 triệu AUD (khoảng 52,5 tỷ VNĐ) => Phải nộp báo cáo tài chính đã được KIỂM TOÁN ĐẦY ĐỦ (Audited) bởi Kiểm toán viên đăng ký.

Các Founder có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý cá nhân (Personal Liability) nếu tổ chức vi phạm các tiêu chuẩn quản trị (Governance Standards).

TẶNG PROMPT CHO NGƯỜI THIỆT HẠI

Để hỗ trợ cộng đồng, tôi đã soạn sẵn một Prompt: Bạn chỉ cần điền thông tin của mình vào, AI sẽ giúp bạn soạn thảo Đơn Tố Cáo chuẩn chỉnh để gửi cơ quan công an trong trường hợp bạn là mạnh thường quân và có cơ sở để tin rằng số tiền mình ủng hộ vì mục đích từ thiện bị sử dụng sai. Prompt này cũng có thể được sử dụng cho các dự án crowdfunding quy mô lớn khác mà các mạnh thường quân thấy có nhiều vấn đề khuất tất các bạn nhé.

👇PROMPT

"Tôi muốn bạn đóng vai một Luật sư hình sự tại Việt Nam. Hãy giúp tôi soạn thảo một 'Đơn Tố Giác Tội Phạm' gửi Cơ quan Cảnh sát điều tra.

Thông tin vụ việc: Tôi đã chuyển tiền từ thiện cho dự án [Tên dự án/Founder] vào tài khoản [Số TK nếu có] với số tiền là [Số tiền]. Người đứng đầu dự án này hiện có dấu hiệu không minh bạch tài chính, không sao kê, không kiểm toán và có dấu hiệu sử dụng tiền sai mục đích cam kết.

Yêu cầu:

- Trích dẫn căn cứ pháp lý là Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 và Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), tập trung vào dấu hiệu của Tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản (Điều 175) hoặc Lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 174).

- Đề nghị cơ quan công an tiến hành xác minh, điều tra dòng tiền, phong tỏa tài khoản liên quan và khởi tố vụ án nếu có dấu hiệu tội phạm.

- Văn phong trang trọng, nghiêm túc, đúng chuẩn biểu mẫu đơn thư pháp luật.

- Hãy để lại các chỗ trống [...] để tôi điền thông tin cá nhân (Họ tên, CCCD, địa chỉ, ngày chuyển tiền)."

Phúc Trần: Việt Nam cứ 8–12 năm lại bước sang một pha tăng trưởng mới

Sau giải phóng, Việt Nam cứ 8–12 năm lại bước sang một pha tăng trưởng mới

1986 => Đổi Mới, Khởi động lại toàn bộ hệ thống

1996 => Bình thường hóa quan hệ tư bản quốc tế, Chu kỳ công nghiệp hóa lần đầu

2003 => Chuẩn hóa luật pháp và hội nhập WTO

2015 => Ký hàng loạt FTA thế hệ mới, Cú chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu bắt đầu hướng về Việt Nam.

2025 => Thời điểm chuyển pha mạnh nhất kể từ 1986, đầu tư hạ tầng lớn nhất lịch sử cho các thế mạnh vốn sẵn của đất nước.

Xã hội ở mỗi chu kỳ đều chia ra làm 2, phe tin là đi lên, phe không tin. Bởi vì kinh tế trong mỗi chu kỳ nó chạy theo hình Sin nên mỗi phe đều thấy mình nhận định đúng. Nên cố hữu định kiến như vậy cho chu kỳ tiếp theo. Chửi nhau om sòm nhưng sự thực thì cả 5 chu kỳ, ai hiểu bản chất vẫn là đắc thời. Cong ăn cong, thẳng ăn thẳng. Xuống thì ta gom hàng, tăng thì ta bán. Không thuộc phe nào, âm thầm kiếm ăn. Quan trọng là hiểu nhịp chuyển pha của đất nước.

Bài viết này, tôi muốn bổ sung thông tin cho phe trung dung, đặc biệt chú ý là 2025 - 2035. Các bạn đã kiếm rất tốt khi ứng xạ theo chu kỳ nhưng chu kỳ này đặc biệt Khác ở chỗ: quy mô đầu tư hạ tầng đang lớn nhất lịch sử, trải đều từ cao tốc, cảng biển, sân bay đến logistics công nghiệp và các đô thị vệ tinh. Đây không còn là tăng trưởng từng mảng như 2003 hay 2015 nữa. Mà là tái cấu trúc quốc gia theo chiều sâu: dịch chuyển dân cư, dòng vốn dựa trên dữ liệu khoa học, không còn cảm tính như xưa đâu. Từ lấy chuyển đổi số làm trọng tâm trong các văn kiện Đảng đến chính phủ Dashboard thì đấy không phải nói chơi. Bây giờ các khoản đầu tư của các bạn cần đặt vào bối cảnh dữ liệu quốc gia, chứ không thể chỉ dựa vào cảm giác thị trường như trước nữa.

Tôi lấy ví dụ như tới đây, có thống kê hết về đất đai cả nước. Mọi người sợ đánh thuế thì không phải đâu mà cơ hội sẽ là nhà nước sẽ nắm được: Diện tích, loại đất, quyền sở hữu, mật độ dân cư, giá giao dịch, giá trị phát triển tương lai, vùng rủi ro...tất cả đều định lượng. Khi dữ liệu sáng lên, những khu vực cần khơi thông sẽ có dòng vốn vào để khơi thông và phát triển, chỗ nào mật độ dân số quá đậm đặc sẽ mở rộng nhanh đô thị mới để giảm tải một cách chính xác. Không còn chuyện mở rộng đô thị, không gian sống ở các nơi chưa cần thiết như trước nữa, gây ra lãng phí.

Nhà nước đang hành động theo hướng như vậy, nên bạn đang thấy không phải ngẫu nhiên Hà Nội, TPHCM mấy năm nay quyết liệt làm lại toàn bộ quy hoạch ngầm, nổi, di dời các trường đại học, bệnh viện, cơ quan hành chính ra khỏi lõi đô thị. Sau đấy, bố trí phân tán phù hợp với mật độ, tiềm năng của khu vực...đều theo dữ liệu hết. Chúng ta đang ở chu kỳ vận hành theo dữ liệu, hãy luôn nghĩ đến dữ liệu để tư duy đầu tư.

- Phúc Trần -

Chủ Nhật, 7 tháng 12, 2025

Thái Hưng Nguyễn: BÀN VỀ CHÍNH SÁCH THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN LẠC HẬU CỦA VIỆT NAM - VỚI CHÍNH SÁCH NÀY BỘ TÀI CHÍNH COI TÀI NĂNG VIỆT CHỈ LÀ NGUỒN THU VÀ CHƯA PHẢI LÀ NGUỒN LỰC, MÂU THUẪN VỚI TƯ TƯỞNG CỦA LÃNH ĐẠO CẤP CAO VỀ THU HÚT NHÂN TÀI

BÀN VỀ CHÍNH SÁCH THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN LẠC HẬU CỦA VIỆT NAM - VỚI CHÍNH SÁCH NÀY BỘ TÀI CHÍNH COI TÀI NĂNG VIỆT CHỈ LÀ NGUỒN THU VÀ CHƯA PHẢI LÀ NGUỒN LỰC, MÂU THUẪN VỚI TƯ TƯỞNG CỦA LÃNH ĐẠO CẤP CAO VỀ THU HÚT NHÂN TÀI

Thiết kế chính sách thuế sai thì tài năng sẽ ra đi và chỉ quay về như khách du lịch vì quá nhớ nhà. Hãy tưởng tượng có hai cánh cửa. Một cánh mang tên Singapore. Một cánh mang tên Việt Nam. Bạn là một kỹ sư AI, một trader, một founder startup, hay chỉ là một “công dân toàn cầu” mới 30 tuổi, laptop là văn phòng, bầu trời là trần nhà.

Bạn có 6 tháng làm việc ở châu Âu, 3 tháng ở Thái Lan, phần còn lại về nhà Việt Nam. Thu nhập bạn đến từ mã nguồn, trí tuệ, ý tưởng… không đến từ một “công ty nhà nước” hay một “biên chế ổn định” nào cả. Khi chọn nơi đặt căn cứ cuộc đời, bạn phải trả lời một câu hỏi rất đơn giản:

“Ở đâu mình được tôn trọng hơn – về thời gian, về tự do và cả… về thuế?”

Singapore: “Kiếm được bao nhiêu, giữ lại càng nhiều càng tốt – miễn là sạch”

Singapore nhìn bạn và nói: “Nếu anh/chị là cư dân ở đây, anh/chị trả thuế lũy tiến 0–24%, nhưng ngưỡng bắt đầu chịu thuế cao, và chỉ tính thu nhập phát sinh tại Singapore. Thu nhập từ bên ngoài, đã đóng thuế ở đó, mang về đây? OK, giữ mà dùng, tụi tôi không cắn thêm miếng nào nữa.”

Thông điệp rất rõ:

 • Chúng tôi thu thuế, nhưng:

 • Thu ít,

 • Thu đơn giản,

 • Và không cố gắng vươn tay ra toàn thế giới để “gặm thêm một lần”.

Đối với tài năng toàn cầu, cảm giác là:

 • Mình được đối xử như một đối tác:

 • Bạn mang giá trị đến, thành phố này cho bạn hạ tầng, pháp lý, môi trường,

 • Thu của bạn một phần hợp lý để vận hành hệ thống, không nhiều hơn cần thiết.

Thế là các “nomad”, các founder, các quỹ VC, các chuyên gia tài chính… xếp hàng đến. Họ mở công ty, mở tài khoản, đóng thuế, thuê nhà, gửi con đi học. Và Singapore phất lên không phải vì vắt kiệt thuế, mà vì thu hút những người tạo ra giá trị lớn nhất.

Việt Nam: “Về đây thì… cẩn thận bị kẹp ở cả hai đầu”

Việt Nam là nhà. Là nơi có:

 • Gia đình,

 • Ngôn ngữ,

 • Văn hóa,

 • Thức ăn mà không chỗ nào bắt chước được.

Người trẻ Việt Nam ngày càng nhiều người trở thành công dân toàn cầu:

 • Đi làm ở Nhật, Hàn, Singapore, châu Âu…

 • Làm từ xa cho công ty Mỹ, startup Singapore, DAO ở đâu đó…

 • Thu nhập của họ đã bị đánh thuế ở nước sở tại.

Rồi một ngày họ muốn về nhà nhiều hơn:

 • Về gần cha mẹ,

 • Về sống ở Sài Gòn, Đà Nẵng, Đà Lạt, Phú Quốc,

 • Vừa làm việc toàn cầu, vừa sống ở Việt Nam.

Nhưng ngay khi họ bắt đầu nghĩ tới chuyện đặt tư cách “cư trú thuế” ở Việt Nam, một nỗi lo xuất hiện: “Nếu mình về Việt Nam 183 ngày, mình trở thành cư trú thuế. Thu nhập toàn cầu của mình dù đã đóng thuế ở nước khác thì về nguyên tắc vẫn nằm trong tầm với của thuế Việt Nam. Mình sẽ phải:

 • Vừa khai thuế với nước sở tại,

 • Vừa khai thuế lại với Việt Nam,

 • Vừa chuẩn bị một đống giấy tờ chứng minh đã nộp thuế bên kia để xin khấu trừ.

Chỉ riêng việc đó đã đủ… mệt mỏi.”

Trên giấy tờ, Việt Nam có hiệp định tránh đánh thuế 2 lần với rất nhiều nước. Trên lý thuyết, bạn sẽ không bị “ăn” thuế hai lần đầy đủ, có cơ chế khấu trừ. Nhưng:

 • Thủ tục phức tạp,

 • Hướng dẫn thiếu ví dụ cụ thể,

 • Mỗi chi cục thuế có thể hiểu một kiểu,

 • Và quan trọng nhất: cảm giác luôn ở thế bị động, không rõ ngày nào “bị gọi tên”.

Thuế suất trần 35%, ngưỡng chịu thuế thấp, lại cộng với nguy cơ phải giải trình thu nhập toàn cầu, khiến nhiều người trẻ tài năng nghĩ rất đơn giản: “Thôi… ở Singapore, Bali, Bangkok, Lisbon, Dubai cho xong. Về Việt Nam chơi, thăm nhà, vài tháng lại đi. Mình không đủ thời gian để “chiến đấu” với hai đầu thuế và sự mơ hồ.”

Thế là Việt Nam mất đi một lớp tài năng:

 • Họ không chống Việt Nam.

 • Họ yêu Việt Nam.

 • Nhưng hệ thống thuế và thủ tục đang nói với họ:

“Nếu mày giỏi và kiếm được tiền từ thế giới, tốt nhất đừng về đây lâu quá, kẻo… phiền.”

Thuế không chỉ là tiền – nó là “ngôn ngữ” mà Nhà nước nói với tài năng. Khi một quốc gia nói: “Nếu bạn ở đây, bạn phải khai thu nhập toàn cầu,

tôi có quyền tính lại và thu thêm nếu tôi thấy cần,

và bạn phải tự bơi trong mê cung thủ tục để chứng minh mình không nợ thêm.” Thông điệp ẩn là:

 • Chúng tôi ưu tiên kiểm soát hơn là tin tưởng.

 • Chúng tôi xem bạn trước hết là một nguồn thu, rồi mới đến một nguồn lực.

Trong khi đó, Singapore nói: “Kiếm được tiền nhiều thì tốt.

Chúng tôi lấy một phần nhỏ, rõ ràng, minh bạch. Thu nhập ngoài lãnh thổ? Anh cứ giữ.

Miễn là anh mang cuộc đời mình, trí tuệ mình, công ty mình đến đây.” Thông điệp là:

 • Chúng tôi xem bạn là nguồn lực để lớn lên cùng nhau.

 • Thuế là giá của một hệ sinh thái tốt, chứ không phải cái bẫy để vắt thêm.

Và thế là dòng chảy tài năng đi về nơi khiến họ thấy được tôn trọng về mặt tài chính lẫn tinh thần.

Nếu Việt Nam muốn giữ người giỏi, phải ngừng “đánh thuế nỗi sợ”. Không ai phản đối chuyện đóng thuế. Người giỏi càng hiểu rõ: không có thuế thì không có hạ tầng, trường học, bệnh viện, trật tự.

Điều họ sợ không phải là thuế, mà là:

 • Mơ hồ: Không biết chính xác mình phải đóng gì, bao nhiêu, cho loại thu nhập nào.

 • Hai đầu: Đã đóng ở nước ngoài, về VN vẫn thấp thỏm “liệu có bị tính thêm không?”.

 • Rủi ro “bị hiểu khác”: một cán bộ hiểu thế này, nơi khác hiểu thế kia, và bản thân họ không có thời gian để tranh luận.

Nếu Việt Nam muốn:

 • Người Việt giỏi ở Mỹ, Nhật, Hàn, Singapore… quay về sống & làm việc lâu dài,

 • Người ngoại quốc tài năng coi Việt Nam là một base thực sự, thì cần một thông điệp khác:

“Nếu anh/chị kiếm tiền sạch từ tri thức của mình ở nước ngoài, đã đóng thuế đúng ở đó, Việt Nam tôn trọng điều đó. Chúng tôi chỉ đánh thuế công bằng lên phần thu nhập phát sinh từ Việt Nam, hoặc nếu có tính thu nhập toàn cầu thì luật phải rõ ràng, đơn giản, dễ áp dụng, không để anh/chị trở thành nạn nhân của sự mơ hồ.”

Khi đó, câu chuyện sẽ đảo chiều:

 • Người trẻ Việt Nam đi làm toàn cầu nhưng chọn đặt nhà, nuôi con, đầu tư dài hạn ở Việt Nam.

 • Founder khởi nghiệp có thể đặt Hàn Quốc ở Singapore, nhưng Lab, đội ngũ R&D, back-office ở Việt Nam – một cách đường hoàng, minh bạch, không lắt léo.

KẾT LUẬN:

Hôm nay, tài năng toàn cầu thích đến Singapore hơn là đến Việt Nam, không phải vì họ yêu Singapore hơn, mà vì:

 • Singapore không trừng phạt sự thành công xuyên biên giới bằng “thuế hai đầu”,

 • Còn Việt Nam đang khiến họ cảm thấy bị nghi ngờ, bị làm khó chỉ vì họ kiếm tiền từ một thế giới phẳng.

Nếu một ngày nào đó:

 • Thuế thu nhập cá nhân của Việt Nam rõ ràng, hợp lý,

 • Không còn cảm giác “về nước là tự trói mình vào cái lưới thuế toàn cầu mơ hồ”,

thì những chiếc laptop, những “cái đầu toàn cầu” kia sẽ quay về nhiều hơn.

Vì cuối cùng, ai cũng muốn được sống ở nơi mình gọi là “nhà”, miễn là “nhà” không đánh thuế lên khát vọng của họ.

Nếu bạn thấy bài viết này chạm vào nỗi đau của quốc gia và các tài năng. Hãy chia sẻ để các cán bộ đút chân gầm bàn ở Bộ tài chính phải nhận thức được sự vô cảm của họ đang góp phần đẩy Việt nam vào bẫy thu nhập trung bình, cản trở tư duy cải cách thể chế của người đứng đầu Đảng và Chính phủ. 

Hãy chia sẻ để nâng cao nhận thức cho toàn dân.

(Tác giả: Thái Hưng Nguyễn)

Xem thêm:

#THOISU_FBCAOSON

Kể chuyện vĩ nhân: Frances Kelsey - Cái Lắc Đầu Cứu Cả Một Thế Hệ

Kể chuyện vĩ nhân: Frances Kelsey - Cái Lắc Đầu Cứu Cả Một Thế Hệ

Copy từ Facebook "Lê Công Thành"

▫️ Hãy tưởng tượng bạn là một nhân viên mới toanh tại Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA). Bàn làm việc cũ kỹ, chưa có danh tiếng, chưa có quyền lực.

▫️ Ngay trong tháng đầu tiên đi làm (tháng 9/1960), sếp ném lên bàn bạn một bộ hồ sơ.

"Việc nhẹ nhàng cho người mới đây," sếp bảo. "Duyệt cái này đi. Nó là thuốc an thần bán chạy nhất châu Âu rồi. Chỉ là thủ tục thôi."

▫️ Tên loại thuốc đó là Kevadon (chứa hoạt chất Thalidomide).

▫️ Hãng dược phẩm khổng lồ Richardson-Merrell đang rất nôn nóng. Họ muốn tung thuốc ra thị trường Mỹ trước Giáng sinh để hốt bạc. Họ dự tính lợi nhuận hàng triệu đô la.

Quảng cáo của họ rất ngọt ngào: "Giúp ngủ ngon và trị ốm nghén cho bà bầu. An toàn tuyệt đối cho cả mẹ và bé."

▫️ Tất cả những gì họ cần là chữ ký của bà nhân viên mới: Frances Oldham Kelsey.

▫️ Frances cầm hồ sơ lên đọc. Mọi thứ có vẻ hoàn hảo. Nhưng bà khựng lại ở một chi tiết nhỏ trong báo cáo thí nghiệm trên động vật: Thuốc này không làm cho chuột buồn ngủ, nhưng lại làm cho người ngủ say.

▫️ Bà tự hỏi: "Tại sao? Cơ chế tác động của nó là gì?" Hãng dược không trả lời được. Họ chỉ bảo: "Kệ nó đi, miễn là nó an toàn."

▫️ Bà đặt bút xuống và làm một việc khiến hãng dược sững sờ: Yêu cầu bổ sung thông tin.

▫️ Cuộc chiến bắt đầu. Hãng Richardson-Merrell nổi điên. Họ coi bà là một "mụ đàn bà gàn dở, quan liêu". 

Họ gọi điện khủng bố tinh thần bà mỗi ngày.

Họ gửi thư lên sếp bà, tố cáo bà "kìm hãm sự phát triển y học".

Họ cử các giám đốc cao cấp đến tận văn phòng, đập bàn quát tháo, gây áp lực để bà phải ký.

▫️ Frances chịu áp lực kinh khủng. Bà mới nhận việc, nếu bà sai, sự nghiệp của bà coi như chấm dứt.

▫️ Nhưng vào tháng 2/1961, bà tình cờ đọc được một mẩu tin nhỏ trên Tạp chí Y khoa Anh: Một số bệnh nhân uống Thalidomide dài ngày bị tê bì chân tay (viêm dây thần kinh).

▫️ Một tia chớp lóe lên trong đầu bà. Bà lập luận đanh thép:

"Nếu thuốc này có thể gây tổn thương dây thần kinh ở người trưởng thành, thì nó sẽ tàn phá thế nào đối với hệ thần kinh non nớt của một thai nhi?"

▫️ Dựa vào manh mối đó, bà kiên quyết nói "KHÔNG". Bà từ chối ký duyệt tổng cộng 3 lần, kéo dài thời gian suốt hơn một năm trời.

▫️ Và rồi, tháng 11 năm 1961, tin tức kinh hoàng từ Đức và Úc ập đến như sóng thần.

▫️ Các bác sĩ thế giới bàng hoàng phát hiện ra nguyên nhân của làn sóng dị tật bẩm sinh quái đản đang hoành hành: Hàng chục nghìn đứa trẻ sinh ra với hội chứng Phocomelia (Hải cẩu chi) - tay chân ngắn ngủn hoặc mọc trực tiếp từ vai, hỏng nội tạng.

▫️ Thủ phạm chính là Thalidomide.

▫️ Thế giới chấn động. Hơn 10.000 đứa trẻ ở 46 quốc gia đã bị tàn phế vĩnh viễn vì loại "thần dược" này.

▫️ Nhưng ở Mỹ thì sao?

▫️ Nhờ sự "bướng bỉnh" của Frances, thuốc chưa bao giờ được cấp phép bán đại trà. Hãng dược đã lén phân phối 2,5 triệu viên "dùng thử" khiến 17 trẻ em Mỹ bị ảnh hưởng, nhưng con số đó đã dừng lại ở đó. Bà đã chặn đứng một thảm họa quốc gia ngay tại cửa ngõ.

▫️ Frances Oldham Kelsey từ một "nhân viên gàn dở" trở thành người hùng nước Mỹ.

▫️ Năm 1962, Tổng thống John F. Kennedy đã trao tặng bà Giải thưởng Xuất sắc vì Dịch vụ Dân sự Liên bang. Trong buổi lễ, ông nói: "Bà đã cứu chúng ta khỏi một bi kịch không thể gọi tên."

▫️ Nhưng di sản của bà lớn hơn tấm huy chương đó.

▫️ Sau vụ việc này, Quốc hội Mỹ thông qua đạo luật mới (Kefauver-Harris Amendment), quy định rằng: Từ nay về sau, các hãng dược bắt buộc phải chứng minh thuốc HIỆU QUẢ và AN TOÀN qua các thử nghiệm lâm sàng nghiêm ngặt trước khi bán.

▫️ Frances tiếp tục làm việc tại FDA cho đến năm 90 tuổi. Bà qua đời năm 2015, thọ 101 tuổi.

▫️ Câu chuyện của bà dạy chúng ta một bài học về sự dũng cảm tĩnh lặng.

▫️ Đôi khi, người hùng không cần phải xông pha trận mạc.

▫️ Người hùng chỉ cần là một nhân viên văn phòng mẫn cán, dám tin vào khoa học, chịu đựng sự sỉ nhục, và dám nói "KHÔNG" khi tất cả những kẻ quyền lực đều ép phải nói "CÓ".

▫️ Lần tới, khi bạn uống một viên thuốc và thấy tờ hướng dẫn sử dụng dài dằng dặc liệt kê các tác dụng phụ. Đừng khó chịu.

▫️ Đó là di sản của Frances Kelsey. Bà muốn chắc chắn rằng bạn biết mình đang uống cái gì, điều mà thế hệ trước bà đã không có cơ hội được biết.

Thứ Bảy, 6 tháng 12, 2025

Trần Nguyên Duy Thịnh: “TRÍ THỨC KHÔNG BỊ VÔ SẢN HÓA – HỌ ĐANG VÔ SẢN HÓA CẢ THẾ GIỚI”

“TRÍ THỨC KHÔNG BỊ VÔ SẢN HÓA – HỌ ĐANG VÔ SẢN HÓA CẢ THẾ GIỚI”  

Lời tiên đoán sai lớn nhất của Marx và bài học đắt giá nhất của thế kỷ 21

Năm 1867, trong Tư bản luận (Tập 1, chương 25), Marx viết rất rõ:  

“Cùng với sự tích lũy tư bản không ngừng, một mặt là sự giàu có tập trung ở một cực, mặt kia là sự tích lũy nghèo khổ, cực khổ, nô dịch, ngu dốt, dã man và thoái hóa đạo đức ở cực đối lập – tức là ở phía giai cấp tạo ra chính sản phẩm của mình dưới dạng tư bản.”  

Ông tin rằng các tầng lớp trung gian (tiểu tư sản, trí thức, kỹ sư, nhà khoa học…) cuối cùng sẽ bị cuốn xuống đáy xã hội, trở thành một bộ phận của giai cấp vô sản đông đảo và cùng khổ.

158 năm sau, năm 2025, thực tế đã diễn ra ngược lại một cách tàn nhẫn và ngoạn mục.

Lao động chân tay bị robot và tự động hóa quét sạch việc làm.  

Lao động trí óc – những người thiết kế robot, viết thuật toán và huấn luyện AI – trở thành tầng lớp siêu giàu mới, nắm giữ quyền lực kinh tế và chính trị lớn hơn bất kỳ nhà tư bản công nghiệp nào trong lịch sử.

Bằng chứng không thể chối cãi (dữ liệu cập nhật tháng 12/2025)

- Elon Musk, xuất thân kỹ sư vật lý và kinh tế, hiện sở hữu khối tài sản cá nhân hơn 420 tỷ USD, kiểm soát ba công ty có tổng vốn hóa vượt 1.600 tỷ USD (Tesla, SpaceX, xAI + X).  

- Jensen Huang, kỹ sư điện gốc Đài Loan, đưa Nvidia lên vốn hóa 4,3 nghìn tỷ USD – công ty duy nhất kiểm soát 80–90 % thị trường chip AI toàn cầu.  

- Sam Altman, dù không sở hữu cổ phần lớn tại OpenAI, vẫn có ảnh hưởng quyết định đến một tổ chức hiện được định giá 500 tỷ USD và đang định hình lại toàn bộ nền kinh tế tri thức.  

- Mark Zuckerberg kiểm soát nền tảng mà gần 4 tỷ người – hơn nửa nhân loại – sử dụng hàng ngày.

Họ không sở hữu mỏ than, nhà máy thép hay đất đai rộng lớn.  

Họ sở hữu dữ liệu, thuật toán, mô hình AI và bằng sáng chế – những tư liệu sản xuất mới có giá trị lớn hơn mọi nhà máy thế kỷ 19 cộng lại.

Trong khi đó:

- Foxconn từng cắt giảm hơn 60.000 công nhân chỉ trong vài năm nhờ robot (2016–2020).  

- Nhà máy Tesla Thượng Hải hiện vận hành với mật độ robot cao nhất thế giới: hàng nghìn robot công nghiệp và hàng trăm robot Optimus chỉ cần vài trăm kỹ sư giám sát để sản xuất gần 2 triệu xe mỗi năm.  

- Một kỹ sư AI cấp cao tại Thung lũng Silicon năm 2025 có tổng thu nhập trung bình 650.000–950.000 USD/năm, cá nhân xuất sắc nhất vượt mốc 1,5 triệu USD (Levels.fyi, Glassdoor, Blind – tháng 12/2025).  

Một dòng code của họ có thể tạo ra hàng chục tỷ USD giá trị thị trường chỉ trong một đêm.

Marx đúng ở một nửa: máy móc và tự động hóa thực sự đang hủy diệt hàng loạt việc làm.  

Nhưng ông sai chết người ở nửa còn lại: người hưởng lợi không phải là giai cấp công nhân, mà chính là những trí thức tạo ra và kiểm soát công nghệ tự động hóa ấy.

Thực tế 2025 đã chứng minh:  

Lao động chân tay bị vô sản hóa hoàn toàn – họ không chỉ mất việc làm, mà còn mất cả tương lai.  

Lao động trí óc không bị vô sản hóa – họ trở thành giai cấp tư bản mới, siêu giai cấp mới, nắm giữ tư liệu sản xuất then chốt của thời đại: trí tuệ nhân tạo và dữ liệu.

Marx không sai vì ác ý.  

Ông sai vì không thể hình dung được một thế giới mà trí tuệ con người, khi được nhân lên hàng triệu lần bởi máy tính và AI, trở thành lực lượng sản xuất mạnh hơn cơ bắp hàng triệu lần.

Kết quả là:  

Không có cuộc cách mạng vô sản nào nổ ra.  

Thay vào đó, chúng ta đang chứng kiến một cuộc cách mạng trí tuệ thầm lặng nhưng tàn bạo hơn: một nhóm rất nhỏ những người sở hữu trí tuệ xuất chúng đang vô sản hóa phần còn lại của nhân loại.

Lý tưởng đẹp đẽ nhất của Marx – rằng giai cấp công nhân sẽ thức tỉnh, đoàn kết và lật đổ tư bản – đã không xảy ra theo cách ông tưởng tượng.  

Thay vào đó, chính trí thức công nghệ đã tự nâng mình lên đỉnh cao quyền lực, và để lại phía dưới là một giai cấp vô sản mới: những người không sở hữu gì ngoài sức lao động đã trở nên thừa thãi.

Đó không phải là thất bại của chủ nghĩa Marx nói chung,  

mà là thất bại của một tiên đoán cụ thể:  

trí thức không bị vô sản hóa – họ đang vô sản hóa cả thế giới còn lại.

Và đó chính là bài học lớn nhất, đắt giá nhất mà thế kỷ 21 dành cho tất cả chúng ta:  

Trong thời đại trí tuệ nhân tạo, kẻ mạnh không phải là người sở hữu nhà máy, mà là người sở hữu trí tuệ và khả năng sáng tạo ra những cỗ máy thông minh hơn chính mình.

Marx đã nhìn thấy tương lai,  

nhưng ông không nhìn thấy hết được tương lai đó sẽ thuộc về ai.

TIN NÓNG: Gavin Newsom gọi Tổng thống Donald Trump là MỘT CON LỢN nhưng hành động ngay sau đó của Barron Trump đã khiến Newsom và cả nước kinh ngạc

TIN NÓNG: Gavin Newsom gọi Tổng thống Donald Trump là MỘT CON LỢN nhưng hành động ngay sau đó của Barron Trump đã khiến Newsom và cả nước kinh ngạc 

✍️MDD

HỘI TRƯỜNG BÁO CHÍ ROOSEVELT đang ồn ào náo nhiệt – tiếng màn trập máy ảnh vang lên liên tục, các phóng viên di chuyển tìm góc chụp, các trợ lý đi lại dọc theo mép phòng, khi Thống đốc California Gavin NEWSOM bước lên bục phát biểu vào chiều thứ Năm đó. Chủ đề của buổi họp báo lẽ ra chỉ là những vấn đề thường lệ: công tác chuẩn bị ứng phó cháy rừng, hiện đại hóa cơ sở hạ tầng và một loạt luật môi trường mà ông hy vọng sẽ thúc đẩy.

Nhưng Newsom trông mệt mỏi. Cà vạt của ông nới lỏng hơn bình thường nửa inch. Biểu cảm của ông, thường được thể hiện với vẻ tự tin đặc trưng của một thống đốc, lại mang chút vẻ khó chịu. Cả nước sau đó sẽ tranh luận xem liệu ông đã lỡ lời, mất bình tĩnh dưới áp lực, hay đơn giản là không quan tâm ai nghe thấy ông nói gì. Điều mà không ai tranh cãi là những gì ông nói tiếp theo.

Khi một phóng viên hỏi ông về những lời chỉ trích của Tổng thống Donald Trump đối với chính sách năng lượng của California, Newsom thở dài, nhướng mày và lẩm bẩm – vào micro đang bật:

-"Trump LÀ MỘT CON LỢN. Đơn giản vậy thôi.”

Những tiếng thở hổn hển vang lên khắp hội trường. Một vài phóng viên ngay lập tức giơ điện thoại lên; những người khác thì đứng hình giữa chừng, không chắc liệu họ đã nghe đúng hay không. NEWSOM dường như nhận ra mức độ nghiêm trọng của khoảnh khắc đó chậm hơn nửa giây, chớp mắt như thể đang tua lại những lời nói của chính mình trong đầu.

Và đúng lúc mọi người trong phòng tưởng chừng sự kinh ngạc đã lên đến đỉnh điểm, một điều còn KỲ LẠ HƠN NỮA đã xảy ra. Một người khác bước tới:

Barroп Trυmp.

LỜI NÓI LÀM CẢ KHÁN PHÒNG CHAO ĐẢO.

Trong khoảnh khắc đó—như thể thời gian ngừng lại—âm thanh duy nhất trong khán phòng là tiếng vo ve điện của đèn máy quay. Newsom nhìn chằm chằm vào bục phát biểu, hàm siết chặt, khi những tiếng xì xào lan truyền khắp các hàng ghế đầy ắp phóng viên.

Một số trợ lý theo bản năng bước về phía Thống đốc, chuẩn bị cho việc kiểm soát thiệt hại ngay lập tức. Giám đốc truyền thông kéo tay áo ông. Một nhân viên nhà nước thì thầm:

-"Chúng ta đang PHÁT SÓNG TRỰC TIẾP. Nhưng sự thay đổi thực sự xảy ra cách đó hai mươi feet.

BARRON TRUMP, cao lớn, đứng im lặng, chỉ hiện diện với tư cách là một người quan sát cùng với một số đại diện chính sách thanh niên khác. Không ai mong đợi anh ta sẽ phát biểu; thực tế, hầu hết đều nghĩ rằng anh ta thậm chí sẽ không xuất hiện trước ống kính. Vai trò của anh ta hoàn toàn mang tính nghi lễ—bắt tay, quan sát quá trình lập pháp, rồi về nhà.

Thế nhưng giờ đây anh ta bước tới với khuôn mặt mà các phóng viên sau này mô tả là : KHUÔN MẶT LẠNH LÙNG NHƯ ĐÁ không thể đọc được cảm xúc.

Tiếng xì xào trong phòng biến mất.

-"Bạn có thể nghe thấy mọi người ngừng thở,” một nhà báo nhớ lại.

Một người khác nói rằng 

-"cảm giác như thể ai đó đã tắt tiếng cả thế giới”.

NEWSOM quay lại, cảm nhận được sự thay đổi phía sau mình. Và những gì ông nhìn thấy đã làm cho vẻ mặt vốn đã nhợt nhạt của ông càng thêm tái mét.

Bước đi đến micro Barron di chuyển chậm rãi—không phải do do dự, mà là một cách có chủ ý. Anh ta bước đi với tư thế không thể hiện sự đối đầu hay sợ hãi, chỉ là sự tất yếu. Đó là kiểu chuyển động thể hiện: điều này đang xảy ra, và không gì có thể ngăn cản nó bây giờ.

Các đặc vụ Mật vụ căng thẳng nhưng không can thiệp. Họ nhận ra ý định được kiểm soát trong bước đi của ông ta.

Barron tiến đến bục phát biểu.

Anh ta không liếc nhìn Newsom.

Anh ta không điều chỉnh micro.

Anh ta không để ý đến máy quay.

Anh ta chỉ đứng đó cho đến khi căn phòng ĐỦ YÊN TỈNH để khuếch đại tiếng vo ve nhỏ của thiết bị điện tử trên sân khấu. Các nhân chứng cho biết bầu không khí cảm thấy như bị nén lại bởi điện – giống như không khí ngay trước khi sét đánh.

Rồi Barron hơi cúi người về phía micro và nói một câu. Một câu nói đã thay đổi hoàn toàn cả căn phòng.

Câu nói đó là:

-"Khi một nhà lãnh đạo xúc phạm người khác, ông ta chỉ tiết lộ những gì mình thiếu sót bên trong bản thân.”

Chỉ vậy thôi.

Không phản công.

Không gọi tên.

Không leo thang.

Một tuyên bố được kiểm soát đến mức hoàn hảo, được truyền đạt một cách chính xác, đến nỗi sự im lặng sau đó cảm thấy như hữu hình – đủ dày đặc để đè nặng lên khán giả như một sức nặng.

Newsom nhìn chằm chằm vào BARRON mắt mở to, môi hé mở trong sự tĩnh lặng đầy sốc. Một nhân chứng sau đó nói rằng: 

-" nhìn Thống đốc trông như thể ai đó vừa rút phích cắm điện của ông ta”.

Câu nói vang vọng khắp khán phòng. Đó là kiểu câu nói không cần âm lượng để gây ấn tượng; nó có sự chính xác của một lưỡi dao sắc bén.

Các phóng viên chớp mắt, không chắc chắn nên phản ứng, nói gì hay chỉ đơn giản là tiếp nhận khoảnh khắc đó. Một người cuối cùng thì thầm – đủ lớn để các micro gần đó thu được:

-"Trời ơi.”

PHẢN ỨNG CỦA NEWSOM

NEWSOM cố gắng lấy lại bình tĩnh.

Anh ta hít một hơi thật sâu, bước lùi về phía bục phát biểu. Giọng nói của anh ta, thường thì trôi chảy và điêu luyện, hơi run nhẹ khi anh ta bắt đầu: 

-Để tôi làm rõ – ý tôi là…”

Nhưng anh ta không thể nói hết câu.

Các nhân viên của anh ta ngay lập tức xúm lại gần anh ta, thì thầm với giọng điệu hoảng loạn. 

Giám đốc truyền thông của anh ta đặt tay lên cánh tay anh ta, khẽ lắc đầu.

Đã quá muộn.

Thiệt hại – về chính trị, cá nhân và hình ảnh – đã xảy ra rồi.

Trong khi đó, Barron bước ra khỏi bục phát biểu với vẻ bình tĩnh như lúc anh ta bước lên. Không có vẻ chiến thắng. Không có sự hài lòng rõ rệt. 

Chỉ có sự điềm tĩnh.

Các phóng viên gọi theo anh ta:

💚BARRON anh có muốn bình luận thêm không?”

💚Điều đó có nhắm vào Thống đốc không?”

💚Anh nghĩ Newsom có ​​nên xin lỗi cha anh không?”

Anh ta không trả lời.

Anh ta không quay lại.

Anh ta chỉ đơn giản là trở lại nhóm chính sách thanh niên, hai tay chắp sau lưng, ánh mắt nhìn thẳng.

Việc anh ta từ chối giải thích càng làm cho khoảnh khắc đó trở nên nghiêm trọng hơn. Làn sóng chấn động bên ngoài căn phòng

Chỉ trong vài phút, các đoạn video đã lan truyền trên mạng xã hội.

-Hàng triệu lượt xem.

-Hàng chục nghìn bình luận.

-Một vụ bùng nổ kỹ thuật số.

💚Một số người ca ngợi sự thẳng thắn của NEWSOM

💚Nhưng phần lớn lại tập trung vào Barron—vào sự kiềm chế, sự điềm tĩnh, và vị thế đạo đức cao thượng một cách tự nhiên.

Các nhà bình luận chính trị tranh nhau đưa ra ý kiến:

💚"Cậu ấy không nói chuyện như một thiếu niên,” một nhà phân tích nói. 

💚"Cậu ấy nói chuyện như một người đã chứng kiến ​​các chính trị gia xé xác nhau trong nhiều năm và quyết định làm điều ngược lại.”

Một nhà bình luận viết:

💚"Cậu ấy không đối đầu với NEWSOM. Cậu ấy đã vạch trần ông ta.

Ngay cả những đảng viên Dân chủ nổi bật, khi phát biểu ngoài lề, cũng thừa nhận rằng :

💚Thống đốc đã vượt quá giới hạn 

💚và Barron đã đáp trả lại một cách khéo léo.

ĐẰNG SAU HẬU TRƯỜNG

Các nguồn tin thân cận với NEWSOM mô tả hậu quả là :

💚"hoàn toàn hỗn loạn". 

Các trợ lý tranh luận xem ông nên xin lỗi ngay lập tức hay chờ đợi tuyên bố từ các nhân vật cấp quốc gia.

💚"Ông ấy biết mình đã đi quá xa," một nhân viên nói. 

💚"Ngay khi nhìn thấy Barron bước về phía micro, ông ấy đã biết rồi."

Tại Tháp Trump, phản ứng hoàn toàn khác biệt. Theo một cố vấn lâu năm của Trump: 

💚-"Tổng thống đã rất ngạc nhiên. Tự hào thì có – nhưng cũng rất ngạc nhiên. Ông ấy không ngờ Barron lại can thiệp. Huống chi lại theo cách đó."

Melania Trump, người luôn kín đáo, được cho là đã nói với con trai rằng bà ngưỡng mộ cách cậu ấy xử lý tình huống. Câu trả lời của Barron rất đơn giản:

💚-"Con chỉ muốn nhắc nhở ông ấy rằng lời nói rất quan trọng."

CUỘC TRANH LUẬN QUỐC GIA

Các kênh truyền hình cáp dành toàn bộ thời lượng cho câu nói đó:

💚-"Khi một nhà lãnh đạo xúc phạm người khác, ông ta chỉ tiết lộ những gì mình thiếu sót bên trong."

💚Một số người gọi đó là sự khôn ngoan vượt xa tuổi tác.

💚Những người khác suy đoán rằng nó đã được chuẩn bị trước – điều mà những người thân cận với Barron phủ nhận.

💚Vẫn có những người khác khẳng định đó là sự thông minh bộc phát.

Các nhà tâm lý học đưa ra ý kiến.

Các nhà đạo đức học đưa ra ý kiến.

Các nhà chiến lược chính trị đưa ra ý kiến.

Nhưng sự đồng thuận của công chúng nghiêng về một phía:

💚Sự bình tĩnh mạnh mẽ hơn bất kỳ sự phẫn nộ nào có thể có. 

💚Một giáo sư về hùng biện chính trị đã tóm gọn vấn đề một cách súc tích:

💚-Newsom dùng âm lượng. 

💚-Barron dùng sự nghiêm túc. 

Đoán xem ai sẽ tồn tại lâu hơn?”

NEWSOM PHẢN HỒI (một cách nào đó)

Ngày hôm sau, Newsom tổ chức một cuộc họp báo ngắn – chỉ kéo dài hai phút.

-Ông ấy không lặp lại lời xúc phạm.

-Ông ấy không bào chữa cho nó.

-Ông ấy không nói lại từ “lợn” nữa.

Thay vào đó, ông ấy đưa ra một câu nói được chuẩn bị kỹ lưỡng:

💚-"Tôi lẽ ra nên chọn từ ngữ khôn ngoan hơn.”

💚Nhưng điều đáng chú ý là thiếu lời xin lỗi mà nhiều người mong đợi.

💚Và rõ ràng là ông ấy tỏ ra bối rối, điều mà ông ấy không thể che giấu hoàn toàn.

Khi được hỏi về tuyên bố của Barron, NEWSOM dừng lại khoảng bốn giây – một khoảng thời gian dài trên truyền hình trực tiếp – trước khi trả lời:

💚-"Ông ấy nói những gì ông ấy cảm thấy. Tôi tôn trọng điều đó.”

Các nhà bình luận nhanh chóng nhận thấy rằng sự lôi cuốn thường thấy của NEWSOM dường như đã được thay thế bằng một điều gì đó gần giống với sự khó chịu.


SỰ THẬT TÀN NHẪN VỀ "TÍCH LŨY TƯ BẢN NGUYÊN THỦY": TẠI SAO BẠN CÀY CẢ ĐỜI VẪN KHÔNG THOÁT NGHÈO?

Copy từ Lại Thế Vũ

SỰ THẬT TÀN NHẪN VỀ "TÍCH LŨY TƯ BẢN NGUYÊN THỦY": TẠI SAO BẠN CÀY CẢ ĐỜI VẪN KHÔNG THOÁT NGHÈO?

Có một sự thật ngầm hiểu mà giới tinh hoa không bao giờ muốn bạn biết.

Đó là họ sẽ dùng mọi cách, bằng mọi giá để ngăn cản người bình thường hoàn thành quá trình "tích lũy tư bản nguyên thủy".

Nghe thuật ngữ này có vẻ to tát, nhưng hiểu đơn giản là: Khi bạn có đủ số vốn để không cần phải bán sức lao động 8-10 tiếng mỗi ngày nữa. Bạn không cần bán thời gian, sức lực hay phẩm giá để kiếm tiền. Bạn sống bằng lợi tức từ số vốn đó. Đó là TỰ DO TÀI CHÍNH TỐI THIỂU.

Và tự do này không cần 30 tỷ, 50 tỷ hay biệt thự siêu xe như truyền thông vẫn ra rả. Nếu bạn sống ở quê, chi tiêu 10-12 triệu/tháng, bạn chỉ cần khoảng 2 tỷ gửi ngân hàng (lãi suất 6-7%) là đủ.

Khi đó, bạn có thể thức dậy vào sáng thứ Hai và quyết định đọc sách thay vì đi làm. Bạn có thể dành 3 năm để học một kỹ năng mới. Bạn có toàn quyền với thời gian của mình.

Nhưng đây chính xác là điều giới chủ không bao giờ muốn thấy.

Tại sao?

Bởi vì nếu ai cũng tự do, ai sẽ làm việc cho họ? Ai sẽ đứng trong nhà máy, ngồi trong văn phòng, chạy xe ngoài đường để tạo ra giá trị thặng dư cho họ?

Họ cần bạn mãi mãi là một người lao động.

Vì vậy, họ tạo ra 3 tầng xiềng xích vô hình nhưng cực kỳ chắc chắn để khóa chặt bạn vào vị trí "con ốc vít".

⛓️ XIỀNG XÍCH SỐ 1: CHỦ NGHĨA TIÊU DÙNG VÀ CỖ MÁY TUYÊN TRUYỀN

Họ không cấm bạn tiết kiệm. Họ chỉ làm cho việc tiết kiệm trở nên lỗi thời, ngu ngốc và đáng xấu hổ.

Họ dùng KOL, KOC, phim ảnh để thổi vào đầu bạn những giá trị ảo:

• "Tiền bạc quyết định hạnh phúc."

• "Phải có nhà, có xe mới có người yêu."

• "Tuổi trẻ chỉ có một lần, phải Yolo, phải đi du lịch sang chảnh, phải trải nghiệm."

Họ biến việc tiêu tiền thành thước đo thành công. Và bạn sợ hãi. Bạn sợ bị bỏ lại. Bạn sợ bị coi là thất bại nếu 30 tuổi chưa có ô tô. Bạn sợ bị chê "quê mùa" nếu không check-in resort 5 sao.

Hậu quả: Bạn lao vào cuộc đua này. Bạn tiêu sạch những gì kiếm được.

10 năm trôi qua, bạn 35 tuổi. Bạn có một chiếc iPhone đời mới nhất, vài tấm ảnh du lịch đẹp, và một tài khoản tiết kiệm RỖNG TUẾCH.

Bạn đã tự tay phá hủy cơ hội tích lũy vốn của mình. Bạn đã làm chính xác những điều họ muốn.

Câu chuyện thực tế:

Tôi có anh bạn tên Nam, làm IT lương 40 triệu. Nhưng Nam luôn trong tình trạng "cháy túi". Vì Nam tin rằng mình phải sống "đẳng cấp". Xe phải SH, điện thoại phải Pro Max, cà phê phải Starbucks.

Kết quả: Khi công ty cắt giảm nhân sự đợt suy thoái vừa rồi, Nam hoảng loạn. Không một đồng dự phòng, nợ thẻ tín dụng 50 triệu. Nam buộc phải chấp nhận một công việc lương thấp hơn, bị ép buộc, chỉ để tồn tại. Nam đã mất đi quyền lựa chọn.

⛓️ XIỀNG XÍCH SỐ 2: CÁI BẪY "NÂNG CẤP CUỘC SỐNG"

Nếu bạn "lì lợm" vượt qua được ải tiêu dùng, họ sẽ dùng đến vũ khí thứ hai. Nó được bọc đường bằng cái tên mỹ miều: Nâng cấp chất lượng cuộc sống.

• Khi bạn tiết kiệm được 35 triệu: "Đổi điện thoại đi, iPhone 17 mới ra đẹp lắm, xứng tầm với bạn."

• Khi bạn có 350 triệu: "Mua ô tô đi, che mưa che nắng, có xe đối tác mới nể."

• Khi bạn có 3.5 tỷ (lẽ ra đã đủ để tự do): "Mua nhà đi, an cư lạc nghiệp. Cố mua căn chung cư cao cấp 5 tỷ, trả góp 30 năm thôi mà."

Mục đích cuối cùng là gì?

Là RÚT SẠCH TỪNG ĐỒNG trong túi bạn. Là đảm bảo bạn quay lại vạch xuất phát.

Bạn tưởng bạn sở hữu cái nhà, cái xe? Không, bạn đang sở hữu một ĐỐNG NỢ.

Bạn vừa ký vào bản án nô lệ 30 năm cho ngân hàng. Bạn không dám nghỉ việc, không dám cãi sếp, vì nếu thất nghiệp 3 tháng, ngân hàng sẽ siết nhà.

Bạn từ một người sắp tự do, trở thành một con nợ cao cấp bị khóa chặt vào guồng máy.

⛓️ XIỀNG XÍCH SỐ 3: MA TRẬN KIM TỨ ĐỒ

Hãy nhìn vào Kim Tứ Đồ:

1. Người làm thuê: Bán sức và thời gian lấy lương. (Đông nhất).

2. Người tự làm chủ: Bán sức và thời gian giá cao hơn, nhưng ngừng làm là ngừng tiền.

3. Chủ doanh nghiệp: Dùng tiền và thời gian của người khác (Nhóm 1 & 2).

4. Nhà đầu tư: Dùng tiền đẻ ra tiền.

Hệ thống được thiết kế để Nhóm 3 và 4 hưởng lợi. Và để họ giàu, họ cần nguồn cung dồi dào từ Nhóm 1.

Hai xiềng xích trên (Tiêu dùng & Nâng cấp) tồn tại chỉ để đảm bảo bạn KHÔNG BAO GIỜ ĐỦ VỐN để chuyển sang Nhóm 3 và 4.

Bạn không có vốn -> Không thể đầu tư -> Không thể kinh doanh -> Buộc phải quay lại làm thuê.

Một vòng lặp hoàn hảo đến tàn nhẫn.

🚀 CUỘC ĐÀO THOÁT VĨ ĐẠI: LỘ TRÌNH 4 BƯỚC CỦA NGƯỜI TỈNH THỨC

Làm sao để một con ốc vít như bạn thoát ra?

Câu trả lời không phải là làm việc 18 tiếng/ngày hay học những khóa làm giàu nhanh "lùa gà".

Câu trả lời là một thứ nhàm chán nhất, bị coi thường nhất: TIẾT KIỆM ĐỂ MUA LẠI THỜI GIAN.

Bước 1: Tiết kiệm "hung hãn" để giải phóng tư tưởng

Đừng tiết kiệm để mua đồ. Hãy tiết kiệm để mua TỰ DO.

Bạn phải thoát khỏi tư duy nghèo: "Lương 15 triệu tiêu 16 triệu", "Làm được đồng nào xào đồng ấy".

Hãy cắt giảm triệt để chi tiêu vô nghĩa. Mỗi lần định mua gì, hãy hỏi: "Mình đang mua trải nghiệm hay đang bán đi một phần tương lai?".

Khi bạn có 50 triệu: Bạn dám nghỉ việc nếu gặp sếp tồi.

Khi bạn có 200 triệu: Bạn dám nghỉ 6 tháng không lương để suy nghĩ, để tìm hướng đi mới.

Người bị kẹt trong vòng xoay hóa đơn không bao giờ có được sự xa xỉ đó. Chỉ khi giải phóng bản thân khỏi nỗi lo cơm áo, tư tưởng mới được tự do để nhìn thấy cơ hội lớn.

Bước 2: Dùng thời gian để nâng cấp "độ dày"

Thời gian có độ dày. 1 giờ của công nhân giá 30k. 1 giờ của chuyên gia giá 30 triệu.

Hệ thống muốn bạn mãi ở tầng 30k.

Hãy dùng số tiền tiết kiệm được ở Bước 1 để "mua" lấy 3-5 năm tập trung học hỏi.

Đừng cày 2-3 job một lúc để kiếm tiền lẻ. Hãy dùng thời gian đó học Code, học AI, học Marketing, học Sales, học Luật... Bất cứ kỹ năng nào thị trường trả giá cao.

Đây là giai đoạn khó khăn nhất. Bạn bè đổi xe, mua nhà. Còn bạn phải "ẩn mình", sống kham khổ để đầu tư vào bộ não. Nhưng đây là tài sản duy nhất không ai cướp được.

Câu chuyện thành công:

Chị Lan, một nhân viên hành chính lương 8 triệu. Thay vì an phận, chị tiết kiệm cực đoan, sống tối giản trong 3 năm. Số tiền đó chị dùng để học tiếng Anh và kỹ năng xuất nhập khẩu. Tối nào chị cũng học đến 12h đêm trong khi bạn bè đi trà sữa.

5 năm sau, chị trở thành quản lý chuỗi cung ứng cho một tập đoàn đa quốc gia, lương 4.000 USD/tháng. Giờ đây, 1 tháng lương của chị bằng 1 năm lương của bạn bè cũ. Chị đã nâng cấp "độ dày" thời gian thành công.

Bước 3: Cú nhảy lượng tử về năng suất

Sau 3-5 năm tu luyện, năng suất của bạn sẽ tăng vọt.

Một ngày làm việc của bạn giờ tạo ra giá trị bằng 30 ngày của bạn trước kia. Tầm nhìn cao tầng sẽ đánh bại nỗ lực ở tầng thấp.

Lương bạn tăng từ 10 triệu lên 50 triệu, thậm chí 100 triệu.

Đây là lúc phép màu xảy ra. Bạn có thể tiết kiệm 30-70 triệu/tháng.

Chỉ cần 2 năm, bạn có thể tích lũy được 1 tỷ - 2 tỷ đồng.

Con đường của người tỉnh táo: Dùng 5 năm nâng cấp + 2 năm tích lũy = 7 năm để TỰ DO. (Thay vì 30 năm cày cuốc).

Bước 4: Hoàn thành tích lũy và Dịch chuyển

Khi có 2 tỷ trong tay, bạn đã thắng bước đầu. Bạn đạt Tự do tài chính tối thiểu.

Bạn không còn bị BUỘC phải đi làm. Bạn làm vì đam mê.

Lúc này, cuộc chơi thực sự bắt đầu:

• Bạn dùng số vốn đó để chuyển sang nhóm Nhà Đầu Tư (gửi tiết kiệm, mua cổ phiếu, đất đai).

• Hoặc chuyển sang nhóm Chủ Doanh Nghiệp: Xây dựng hệ thống, thuê người khác làm việc cho bạn.

Lúc này, bạn không còn là con ốc vít. Bạn là người sở hữu cỗ máy.

KẾT LUẬN

Hệ thống tư bản không xấu, nó chỉ vận hành theo luật của nó.

Câu hỏi là: Bạn muốn làm con ốc vít bị nghiền nát cả đời, hay muốn học cách vận hành cỗ máy đó?

Hành trình này đòi hỏi kỷ luật thép. Bạn phải chiến đấu với sự lười biếng, với sự so sánh, ghen tị, và với cỗ máy truyền thông khổng lồ đang gào thét "Hãy tiêu đi!".

Hãy bắt đầu ngay hôm nay.

Tiết kiệm đồng tiền đầu tiên không phải để làm giàu, mà là để MUA LẠI TỰ DO TRONG TƯ TƯỞNG.

Và từ sự tự do đó, mọi thứ sẽ bắt đầu thay đổi.

Bạn chọn "Tỉnh" hay chọn "Mơ"?

#laithevu #drland

Thứ Sáu, 5 tháng 12, 2025

Tôi Đã Sa Thải Một Bà Mẹ Đơn Thân Chỉ Vì Đến Trễ 12 Phút... Và Đó Là Sai Lầm Lớn Nhất Đời Tôi.

Copy từ Facebook "Anh Chi TTV2-Quan điểm cad nhân"

💔 Tôi Đã Sa Thải Một Bà Mẹ Đơn Thân Chỉ Vì Đến Trễ 12 Phút... Và Đó Là Sai Lầm Lớn Nhất Đời Tôi.

Tôi đã sa thải một bà mẹ đơn thân chỉ vì cô ấy đến trễ mười hai phút.

Đó là quyết định "đúng". Đó là luật lệ. Nó công bằng với tất cả những người đến đúng giờ.

Thế nhưng... đó lại là sai lầm lớn nhất đời tôi.

Tôi đã làm trưởng nhóm tại một trung tâm phân phối ở Ohio được mười năm rồi. Ở đây, mọi thứ phải chính xác như mổ xẻ. Thời gian là tiền bạc. Nếu dây chuyền dừng lại, chúng tôi mất hàng ngàn đô la. Để mọi thứ chạy trơn tru, chúng tôi có luật "ba lần cảnh cáo". Nó được viết to, bằng mực đỏ, trong sổ tay. Ai cũng ký. Ai cũng biết.

Cảnh cáo miệng. Cảnh cáo bằng văn bản. Rồi sa thải.

Maya, một trong những nhân viên giỏi nhất của tôi, đã chạm đến bước thứ ba vào thứ Ba tuần trước.

Cô ấy là một phụ nữ trầm lặng, chắc tầm ngoài ba mươi, nhưng trong ánh mắt cô ấy có một sự mệt mỏi mà tôi thường thấy ở những người già gấp đôi tuổi cô ấy. Cô ấy không bao giờ than vãn. Không bao giờ nán lại ở khu cà phê. Cô ấy đến, cúi đầu và làm việc chăm chỉ hơn bất cứ ai.

Nhưng rồi, tháng trước, mọi thứ thay đổi.

Đầu tiên là mười phút trễ. "Xe có vấn đề," cô ấy thì thầm. Tôi cảnh cáo miệng. Hai tuần sau, hai mươi phút. Cô ấy trông kiệt sức, tóc tai rối bù. Cảnh cáo bằng văn bản. Tôi còn nhớ mình đã nói:

"Maya, tôi quý cô, nhưng tôi không thể phá lệ. Cô phải có mặt đúng giờ."

Và rồi Thứ Ba đến. Công việc bắt đầu lúc 6 giờ sáng. Đến 6 giờ 12 phút, Maya chạy vội qua cửa. Cô ấy không đi đôi ủng thường lệ — mà đi giày thể thao. Mắt đỏ hoe. Trông như vừa khóc.

Tôi không hỏi tại sao. Tôi không muốn biết. Tôi chỉ muốn thực thi luật lệ. Tôi gọi cô ấy vào văn phòng. Tờ đơn sa thải đã được chuẩn bị sẵn.

"Cô biết tại sao cô ở đây rồi chứ," tôi nói bằng giọng chuyên nghiệp. Lạnh lùng.

Maya không cầu xin. Cô ấy không bịa ra câu chuyện nào. Cô ấy chỉ nhìn vào đôi tay run rẩy của mình.

"Tôi biết... tôi xin lỗi, ông Henderson. Chuyện này sẽ không xảy ra nữa."

"Tôi biết," tôi trả lời và đưa tờ giấy cho cô ấy. "Bởi vì tôi buộc phải cho cô nghỉ việc."

Cô ấy nhìn tờ giấy, rồi nhìn tôi. Trong một giây, tôi thấy trong mắt cô ấy một nỗi sợ hãi tột độ, gần như bản năng. Sau đó, một cái gì đó vụt tắt. Cô ấy ký với đôi tay run lẩy bẩy.

"Cảm ơn vì cơ hội," cô ấy thì thầm.

Cô ấy bước ra ngoài trời lạnh. Còn tôi, tôi quay lại với cốc cà phê, tự hào vì đã "tuân thủ các quy tắc".

Tôi là một thằng ngốc.

Hai ngày sau, tôi đang ở phòng nghỉ. Hai nhân viên cũ đang nói chuyện gần máy bán hàng tự động.

"Không thấy Maya nữa."

"Jack đã sa thải cô ấy hôm thứ Ba."

"Thật tệ... nhất là với thằng bé."

"Thằng bé nào?"

"Ông không biết à? Cô ấy bị đuổi khỏi nhà ba tuần trước. Tòa nhà được bán. Họ cho 30 ngày để dọn đi. Cô ấy không thể tìm được chỗ thuê mới vì không có tiền đặt cọc. Cô ấy đang sống trong chiếc Ford Taurus cùng cậu con trai sáu tuổi."

Miếng ăn trong miệng tôi bỗng trở nên vô vị.

"Ông đùa tôi à."

"Không. Tại sao ông nghĩ cô ấy đến trễ? Cô ấy tắm cho con trai ở mấy phòng tập gym mở 24/24, nhưng đôi khi bảo vệ đuổi đi trước khi cô ấy kịp mặc quần áo xong cho thằng bé."

Tôi đứng sững lại, chết lặng.

Những lần trễ hẹn "không thể chấp nhận được" đó ư?

Đó không phải là sự lười biếng.

Đó là một người mẹ đang cố gắng rửa ráy cho con mình trong một cái bồn rửa công cộng để thằng bé không bị bạn bè ở trường chê cười.

Và tôi... vừa lấy đi nguồn thu nhập duy nhất của cô ấy.

Tôi rời khỏi vị trí làm việc với cái cớ khẩn cấp gia đình. Tôi đi tìm cô ấy... nhưng tìm một bóng ma thì tìm ở đâu?

Tôi đến căn hộ cũ. Bị niêm phong.

Phòng tập gym. Không thấy.

Các trung tâm trú ẩn. "Hết chỗ."

"Danh sách chờ cho một bà mẹ và một đứa trẻ à? Sáu tháng," một nhân viên mệt mỏi nói với tôi.

Lúc 8 giờ tối, nhiệt độ là −2 

 C. Tôi định bỏ cuộc. Tôi đỗ xe trong bãi đậu xe của một siêu thị Walmart.

Và tôi thấy cô ấy.

Tít phía sau, trong bóng tối. Một chiếc Ford Taurus xanh cũ kỹ. Máy đã tắt. Kính xe mờ hơi.

Tôi bước về phía xe. Tôi gõ nhẹ vào cửa kính.

Maya giật mình, giơ cái lược chải tóc lên như một vũ khí. Rồi cô ấy nhận ra tôi. Cô ấy hé mở cửa kính. Một luồng khí lạnh buốt lọt vào.

"Ông Henderson? Tôi... tôi có thể nộp lại đồng phục vào ngày mai. Tôi chỉ cần—"

"Maya, mở cửa ra."

Cô ấy do dự, rồi mở khóa.

Ở ghế sau, dưới một đống chăn mền, một cậu bé đang ngủ, ôm chặt một mô hình siêu anh hùng. Má thằng bé xanh lét vì lạnh.

"Thằng bé ổn không?"

"Nó lạnh," cô ấy vừa thì thầm vừa khóc. "Hết xăng rồi. Tôi không thể bật máy sưởi nữa... tôi không biết phải đi đâu."

Tôi nhìn cô ấy. Tôi đã đánh giá giá trị của cô ấy bằng phút. Bằng mười hai phút ngắn ngủi.

"Cô không cần nộp lại đồng phục đâu," tôi nói.

Cô ấy sợ hãi.

"Cô quay lại làm việc. Ngày mai. Hoặc bất cứ khi nào cô muốn. Tôi đã hủy hồ sơ đó rồi. Đó là một sai sót hành chính. Cô không bị sa thải."

Cô ấy chớp mắt, bối rối.

"Nhưng... luật lệ... ba lần cảnh cáo..."

"Mặc kệ luật lệ," tôi thì thầm. "Và mặc kệ cảnh cáo."

Tôi đưa cô ấy 300 đô la.

"Có một nhà nghỉ Motel 6 cách đây hai dãy phố. Nó không phải thiên đường, nhưng nó ấm. Đi nghỉ đi. Tắm nước nóng cho thằng bé. Gọi một cái pizza."

"Tôi không thể trả lại ông..."

"Đây không phải là một khoản vay. Đây là lời xin lỗi."

Tôi theo họ đến khách sạn. Khi ánh đèn phòng 104 bật sáng, tôi mới chịu lái xe về nhà.

Ngày hôm sau, tôi triệu tập phòng Nhân sự. Chấm dứt việc áp dụng luật mù quáng. Chúng tôi đã lập một quỹ hỗ trợ khẩn cấp cho nhân viên.

Maya trở lại sau ba ngày. Đúng giờ.

Và nếu cô ấy có đến trễ mười phút?

Tôi sẽ pha cà phê và hỏi: "Tôi có thể giúp gì cho cô không?"

Chúng ta sống trong một thế giới bị ám ảnh bởi các quy tắc, các con số, hiệu suất.

Mải nhìn vào đồng hồ, chúng ta quên nhìn vào con người.

Hãy cứng rắn. Hãy công bằng.

Nhưng quan trọng nhất... hãy nhân văn.

Một quy tắc không biết run rẩy.

Một bảng Excel chưa bao giờ cảm thấy lạnh.

Con người thì có.

Hãy chia sẻ thông điệp này. Hãy nhắc nhở thế giới rằng quy tắc duy nhất thực sự quan trọng, đó là lòng tốt.

St

TS.Alan Phan: Ở Trung Quốc, các đối thủ rất thân thiện, đối xử như bạn bè, thích mời nhau ăn nhậu, rồi còn đề nghị hợp tác. Nhưng sẵn sàng giết nhau đằng sau lưng bất cứ lúc nào.

Ở Trung Quốc, các đối thủ rất thân thiện, đối xử như bạn bè, thích mời nhau ăn nhậu, rồi còn đề nghị hợp tác. Nhưng sẵn sàng giết nhau đằng sau lưng bất cứ lúc nào. 

TS.Alan Phan

----------------

Tại Trung Quốc, sự hành xử giữa các đối thủ cạnh tranh khá đặc biệt. Nếu các đối thủ ở Mỹ luôn tỏ vẻ dè chừng nhau và sợ bị gài bẫy, vì nếu toa rập làm giá hay thao túng thị trường có thể bị tù tội. Với Trung Quốc, các đối thủ rất thân thiện, đối xử như bạn bè lâu ngày, thích mời nhau đi ăn nhậu, rồi còn đề nghị hợp tác. Nhưng với đường lối ngoại giao rất “hòa nhã” trước mắt, các đối thủ sẵn sàng giết nhau đằng sau lưng. Do đó, ít khi doanh nghiệp Trung Quốc kiện nhau, bởi quan điểm lâu đời của họ là không “vạch áo cho người xem lưng”.

Cạnh tranh lớn nhất ở Trung Quốc là làm hàng giả, hàng nhái của những sản phẩm thành công. Rất nhiều doanh nghiệp nhỏ với phản ứng nhanh lẹ sẽ tung ra thị trường các mặt hàng giả để kiếm lời, đôi khi còn cố tình làm hàng giả thật kém chất lượng để phá tan uy tín của thương hiệu. Nếu doanh nghiệp có hệ thống quản lý chặt chẽ hàng giả trong hệ thống phân phối, lúc đó đối thủ sẽ làm hàng nhái. Với sự thực thi luật pháp lỏng lẻo tại nhiều địa phương, các mẫu hàng nhái rất khó phân biệt với hàng chính thống và cũng khó khởi kiện những vi phạm. Trung Quốc cũng có nhiều cơ quan kiểm tra chất lượng sản phẩm, với những con tem chứng nhận rất ấn tượng. Nhưng tem giả cũng được chào bán tràn lan.

 Một ví dụ điển hình là Trung Quốc có một loại cua rất đặc biệt từ Đại Hồ, tỉnh Chiết Giang, một năm chỉ có bán một tháng khi cua vừa lớn. Giá bán gấp 10 lần cua thường và chỉ những bậc quan chức lớn hay đại gia mới mua nổi để thưởng thức. Sau khi thị trường mở cửa, cua Đại Hồ tràn lan khắp nơi, với tem chứng nhận do tỉnh Triết Giang cấp, khiến người mua không phân biệt nổi đâu là cua Đại Hồ thật và giả nữa.

 Một phương thức cạnh tranh phổ biến khác là những tin đồn độc hại về đối thủ hay sản phẩm của họ. Người Trung Quốc rất chuộng tin đồn và luôn tin rằng “không có lửa làm sao có khói”. Lý do chính là các cơ quan truyền thông bị kiểm soát chặt chẽ, thường chỉ loan tin một chiều theo chỉ thị của chính phủ, nên người dân quay về với các nguồn tin “ngoài luồng” để dung hòa sự thật. Điều trớ trêu là các nguồn tin ngoài luồng này lại được tin tưởng và áp dụng nhiều hơn các nguồn tin chính thống, vì nó đa dạng và gần gũi với quần chúng hơn các lời tuyên bố khó hiểu và dài dòng của chính phủ. Lợi dụng khe hở này, các đối thủ cạnh tranh có thể hại nhau với những blogs trên mạng, những tờ rơi vô danh ngoài phố, những tin nhắn không rõ xuất xứ từ điện thoại di động…

 Thủ đoạn dùng áp lực chính trị từ chính quyền địa phương cũng gây rắc rối cho đối thủ. Hệ thống hành chính của Trung Quốc rất phức tạp bởi có nhiều cơ quan khác nhau, mà sự chia sẻ quyền lực không rõ ràng; cũng như các địa phương với rất nhiều quyền hành kiểu “phép vua thua lệ làng”. Khi công ty bia Heineken được giấy phép mở nhà máy, ngoài các tỉnh lớn như Quảng Đông, Bắc Kinh, Thượng Hải… hãng này lại không được bán ở nhiều tỉnh khác, do các đại lý không được chính quyền địa phương cấp phép phân phối. Nếu có bán được, nhà sản xuất lại gặp vấn đề thu tiền từ các công ty nhà nước do địa phương quản lý. Và thủ đoạn quảng cáo gian dối gây thiệt hại, từ giá cả đến chất lượng, làm sai lạc đi hình thức cạnh tranh, hoặc thay đổi xuất xứ sản phẩm là những hình thức cạnh tranh bình thường ở Trung Quốc.

 Sự không tôn trọng hợp đồng hay các chuẩn mực đạo đức thông thường cũng là vấn nạn. Một công ty bạn tôi có hợp đồng phân phối độc quyền tại Trung Quốc cho một hãng sản xuất nổi tiếng về vật liệu xây dựng bên Mỹ. Anh bổ nhiệm một đại lý ở Quảng Đông để phân phối cho khu vực phía Nam. Chỉ một năm sau, đại lý cho người qua mua hàng trực tiếp từ nhà sản xuất và tất nhiên bị công ty Mỹ từ chối. Nhưng họ lại đi vòng bằng cách mua hàng tại Brasil để qua mặt công ty của bạn tôi. Cuối cùng, họ thành công và một trận chiến phá giá ở Trung Quốc gây thiệt hại nặng cho mọi người, kể cả nhà sản xuất bên Mỹ.

 Một chiêu thức nữa là trả tiền gầm bàn cho nhân viên của đối thủ hoặc nhà cung cấp để lấy những bí mật kinh doanh hay phá rối nguồn cung cấp hàng, hệ thống phân phối, quản lý khách hàng. Biết điểm yếu, mạnh của đối thủ là biết cách gây thiệt hại, chiến lược này của Tôn Tử được các doanh nhân Trung Quốc thuộc lòng. Ngoài những tên tuổi lớn như Microsoft, Intel, Sony… ít bị đụng vào, còn những công ty nhỏ từ Âu, Mỹ chỉ sống được từ một đến 5 năm là ngắc ngoải với sự cạnh tranh phá rối này. Nếu muốn an toàn, tốt nhất nên thông qua một công ty của Trung Quốc có đủ sức chống chọi và để họ tự do phát triển thị trường.

TS.Alan Phan

Trích từ "Góc nhìn Alan - 42 năm làm ăn tại Mỹ và Trung Quốc" thuộc Bộ di sản Alan Phan

FB Tri Van Nguyen: VÌ SAO NGA – TRUNG QUỐC – IRAN IM LẶNG TRƯỚC CHIẾN DỊCH “MŨI GIÁO PHƯƠNG NAM” CỦA HOA KỲ?

VÌ SAO NGA – TRUNG QUỐC – IRAN IM LẶNG TRƯỚC CHIẾN DỊCH “MŨI GIÁO PHƯƠNG NAM” CỦA HOA KỲ?

Fb Tri Van Nguyen 

Sự xuất hiện của tàu sân bay Mỹ tại vùng Caribe và việc Washington mở chiến dịch “Mũi giáo phương Nam” đã khiến dư luận quốc tế bất ngờ. Điều gây chú ý hơn nữa là phản ứng của ba quốc gia có ảnh hưởng mạnh nhất tới Venezuela – Nga, Trung Quốc và Iran – đều ở mức im lặng bất thường. Không những không lên án mạnh mẽ, họ còn tỏ ra dè dặt và có phần giữ khoảng cách.

Vì sao?

Câu trả lời nằm trong cấu trúc quyền lực hiện nay của thế giới.

Trước hết, Nga đang ở thời kỳ suy yếu chiến lược nghiêm trọng nhất trong 30 năm qua. Chiến tranh Ukraine đã tiêu hao gần như toàn bộ nguồn lực tinh nhuệ của Moscow. Các lệnh trừng phạt khiến ngân sách quân sự bị co hẹp, vũ khí hiện đại bị tiêu hao nhanh hơn tốc độ sản xuất, và uy tín quốc tế bị tổn hại sâu sắc. Điện Kremlin không đủ khả năng mở thêm bất kỳ mặt trận nào ngoài Ukraine – càng không thể “vươn tay” sang Tây Bán Cầu, nơi được xem là sân sau tuyệt đối của Mỹ theo Học thuyết Monroe.

Với Nga lúc này, Venezuela là xa xỉ phẩm, không phải ưu tiên sinh tử.

Về phía Trung Quốc, nền kinh tế đang trải qua giai đoạn khó khăn nhất kể từ sau cải cách mở cửa. Bất động sản sụp đổ, thất nghiệp thanh niên tăng cao, tăng trưởng giảm tốc, trong khi Mỹ – EU đồng loạt siết công nghệ và thương mại. Ở Biển Đông, Trung Quốc bị bao vây bởi Nhật, Philippines, Úc và mạng lưới đồng minh của Mỹ. Bắc Kinh không muốn bị kéo vào một điểm nóng mới, nhất là tại khu vực mà Mỹ kiểm soát tuyệt đối. Hơn nữa, phần lớn các khoản cho Venezuela vay đã “mất trắng”, khiến Trung Quốc không còn hứng thú đổ thêm tiền cứu chế độ Maduro.

Chiến lược của Trung Quốc lúc này là co cụm – giữ lực – tránh va chạm.

Trong khi đó, Iran đang phải đối phó với cơn bão xung đột tại Trung Đông: Israel – Gaza, Israel – Hezbollah, Bahrain – Yemen, và các cuộc tấn công từ Mỹ. Teheran đang dàn mỏng lực lượng, chịu áp lực cấm vận, và không có khả năng mở rộng hiện diện tới Nam Mỹ. Dù thân thiết với Caracas, Iran cũng chỉ có thể hỗ trợ ở mức “ngầm”, không đủ sức đối đầu trực diện với Hải quân Mỹ.

Nói cách khác, Iran đang quá bận để lên tiếng.

Điểm chung của cả ba quốc gia:

👉 Đều đang ở thế thủ

👉 Đều bị Mỹ và đồng minh gây áp lực ở khu vực khác

👉 Đều không muốn mở thêm mặt trận đối đầu trực tiếp

Một yếu tố khác không thể bỏ qua: Venezuela đã mất giá trị chiến lược.

Thời Chavez và giai đoạn đầu của Maduro, Venezuela là “mỏ vàng” dầu mỏ dành cho Nga và Trung Quốc. Nhưng sau hơn một thập kỷ quản lý sai lầm, tham nhũng và sụp đổ kinh tế, Venezuela không còn khả năng trả nợ, không cung cấp được lợi ích thực tế và thậm chí trở thành gánh nặng.

Khi lợi ích giảm – chi phí tăng – rủi ro cao, các cường quốc sẽ chọn im lặng chiến thuật.

Cuối cùng, cả Nga – Trung – Iran đều hiểu một điều bất di bất dịch:

Vùng Caribe là sân sau tuyệt đối của Mỹ.

Đối đầu trực diện ở đây là “tự sát chiến lược”.

Vì vậy, phản ứng yếu ớt của họ thực chất là một sự thừa nhận ngầm:

“Hoa Kỳ muốn làm gì ở Venezuela, tùy.”

Trong bối cảnh Mỹ đang tập trung tái thiết ảnh hưởng ở Tây Bán Cầu và khôi phục Học thuyết Monroe, sự im lặng của Nga – Trung – Iran không phải là sự đồng ý, mà là bất lực.

Chiến dịch “Mũi giáo phương Nam” vì vậy không chỉ là chiến dịch quân sự – chống ma túy, mà còn là lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng:

Trật tự địa chính trị tại Tây Bán Cầu vẫn do Hoa Kỳ quyết định.

Trump hành động không bốc đồng. Có tính toán chiến lược.