Ngày xưa, "Thiên đàng” của những "ông nội" tóc hớt ngắn, quần xanh áo trắng là nơi các nữ thiên thần áo dài trắng túa ra như lũ chim bồ câu sau giờ tan học của Trường Gia Long. Thằng học sinh Petrus Ký nào chẳng mơ ước được “mần quen” cùng một em áo dài...có giọng nói mượt gốc Sài Gòn.
Phía bên hông cổng Trường Gia Long, là cổng chùa Xá Lợi, “cạnh tranh” với những chiếc xe bán bò bía, gỏi đu đủ là những "ông nội" áo trắng trường Petrus Ký đang gửi hồn qua cánh cổng thâm nghiêm đã có lịch sử từ những năm 1913 với cái tên rất thơ mộng “Trường nữ sinh Áo Tím”. Và nay là trường trung học phổ thông Nguyễn Thị Minh Khai số 275, Điện Biên Phủ, quận 3, là một trong những trường trung học có lịch sử lâu đời nhất ở Sài Gòn.
Tại sao người xưa lại đặt tên trường là Gia Long?
Theo tài liệu chính thức ban đầu trường không phải là tên Gia Long. Trường được khởi công năm 1913, năm 1915 khai giảng khóa đầu tiên. Toàn quyền Đông Dương khi đó là ông Ernest Nestor Roume và Thống đốc Courbeil là người cắt băng khánh thành và tuyên bố khai giảng. Khóa đầu tiên trường tuyển 42 nữ sinh, đồng phục khi này là áo dài tím, tượng trưng cho sự tinh khiết của người phụ nữ Việt Nam, nên trường còn có tên là Trường Nữ sinh Áo Tím.
Đến tháng 9/1922, toàn quyền Albert Sarraut khai giảng lớp đầu tiên của bậc Trung học Ðệ nhất Cấp. Một phiến đá bằng cẩm thạch khắc chữ "Collège Des Jeunes Filles Indigènes" (Trường của những Thiếu nữ Bản xứ) được dựng lên trước cổng trường, tuy nhiên trường vẫn được biết đến nhiều hơn với cái tên Trường Nữ Sinh Áo Tím.
Năm 1940, quân đội Nhật chiếm đóng trường trong lúc học sinh nghỉ hè. Cũng trong năm này, trường đổi tên thành Collège Gia Long (Cao đẳng tiểu học Gia Long), rồi Lycée Gia Long (Trường trung học đệ nhị cấp Gia Long). Năm 1953, đồng phục áo dài tím được thay thế bằng chiếc áo trắng với phù hiệu của trường, đóa mai vàng, khâu lên trên áo, trường được đổi tên là Trường Nữ Trung Học Gia Long. Tên này được duy trì đến tận năm 1975.
Có chút hoang mang trong việc chuyển đổi từ 2 cái tên ban đầu (một tên không chính thức nhưng thông dụng là trường Nữ sinh Áo Tím và cái tên chính thức nhưng hoàn toàn không thông dụng là Collège Des Jeunes Filles Indigènes) sang tên Gia Long. Đó là ai đặt (người Nhật, người Pháp hay người Việt) và tại sao đặt là Gia Long? Không thấy nguồn tư liệu nào giải thích...chỉ biết rằng, tên hiệu "Gia Long" của vua Nguyễn Ánh được tạo ra từ hai vùng đất quan trọng là Gia Định (Miền Nam) và Thăng Long (Miền Bắc), được dạy cho học sinh là để thể hiện việc ước muốn thống nhất đất nước sau thời kỳ chia cắt.
Có một điều rất cần nghiên cứu, hầu như các cụ học ở trường Gia Long hay Petrus Ký ngày xưa .. đều rất giỏi, đa số thành đạt, con cháu cũng vậy. Đặc biệt là rất nghiêm về gia giáo trong gia đình và cộng đồng.
Hỡi người tình Gia Long,
Hỡi người trong cuộc sống
Con đường này xin dâng
Cho người bình thường
(Phạm Duy)
-------------
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét